ÂYÂN MECLİSİ

ÂYÂN MECLİSİ; Osmanlı Devletinde 23 Aralık
1876’daki Kânûn-i Esâsî’ye göre, Meb’ûsan
Hey’eti ile birlikte Meclis-i Umûmî’yi meydana
getiren hey’et. Hey’et-i Ay ân da denilmektedir.
Hey’et-i Âyânın üye sayısı Hey’et-i Meb’ûsânın
üye sayısının üçte birini geçmezdi. Âyân olabilmek
için, eserleriyle, hizmetleriyle tanınmak ve
kırk yaşını doldurmak gerekliydi. Hey’et-i Âyâna
giren bir üyenin üyelik hakkı hayâtı boyunca
devâm ederdi. Meb’ûsân Hey’eti toplanmadıkça,
Âyân Hey’eti de toplanamazdı. Fevkalâde hâllerde
pâdişâhın isteği veya mebusların salt çoğunluğunun
yazılı isteği ile meclis vaktinden önce
açılabilirdi. Âyân Hey’eti, Meb’ûsân Hey’etince
kabûl edilip kendisine gönderilen kânun ve
bütçe tasarılarını madde madde inceler, uygun
olmayan maddeleri tespit ederek düşüncesini belirtirdi.
Burası da, ya tamâmen reddeder veya
değiştirir, yâhud düzeltilmesi için Meb’ûsân
Hey’etine geri gönderirdi. Kabûl ettikleri tasarıları
tasdik ederek sadrâzama gönderirlerdi.İlk Âyân Hey’eti 19 Mart 1877 günü Sultan
Abdülhamîd Han tarafından Dolmabahçe’nin büyük
salonunda meclisin açılması ile vazifeye başladı.
Pâdişâh tarafından tâyin edilen bu hey’etin,
27 üyesi vardı. Âyân Hey’eti çalışmalarına bir sene
kadar devâm etti. Meb’ûsân Meclisinin faâliyeti,
bu meclisin çoğunluğunun Türk olmayan azınlıkların
elinde olması sebebiyle 13 Şubat 1878 târihinde
Sultan Abdülhamîd Han tarafından durdurulunca,
Âyân Hey’eti İkinci Meşrûtiyetin îlânına
kadar (1908) herhangi bir vazîfe görmedi. Fakat
üyeleri hiçbir göreve tâyin edilmediler ve normal
maaşlarım aldılar. İkinci defâ meclis açıldığı zaman
bu heyetten hayatta yalnız üç kişi kalmıştı. Kânûni
Esâsî’de 1909’da yapılan değişikliklerle, her konuda
yasa teklifi yetkisini elde eden Âyân Meclisinin
hukûkî varlığı Osmanlı Devletinin ortadan
kalkmasıyla son buldu.