azınlık hakları,

dernekler, ticari ortaklıklar, kurullar ve meclislerde azınlıkta olanla- nn sahip olduklan hak ve yetkiler. Özel ve kamusal kuruluşlann kurul halinde çalışan organlannda kabul edilmiş olan çoğunluk sisteminin yarattığı bazı sakıncaları giderebilmek için, alınan kararlarda azınlıkta kalmış olan kişi ve gruplara, yazılı ya da yazısız kurallarla, bazı hukuksal yollara başvurma olanağı tanınmıştır. Özel hukuk alanında bu konudaki en geniş düzenleme Türk Ticaret Kanunu’nun anonim ortaklıklara ilişkin hükümlerinde yer alır (m. 381, 382). Derneklerin genel kurul kararlarına karşı da, bu kararların alınmasında azınlıkta kalmış olan üyelerin yargı yoluna başvurma haklan vardır. Kamu hukukunda azınlıkla- nn haklarının korunduğu bu belirgin duruma, yasama meclisinde azınlıkta olan gruplar için, kabul edilen yasalara karşı Anaya- sa’ya aykınlık iddiasıyla yargı yoluna başvurma hakkının tanınmış olmasında rastlanır. 1982 Anayasası’nın 150. maddesine göre TBMM’deki ana muhalefet partisi meclis grubu ile toplam sayının en az beşte biri kadar milletvekilinin bir yasanın Anaya- sa’ya aykınlığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesinde iptal davası açma hakkı vardır. İdare içerisinde yer alan kurulların kararla- nna karşı oy kullanarak azınlıkta kalan üyelerin de bu kararlara karşı idari yargıda dava açma haklarının bulunduğu, Danıştay’ın çeşitli kararlarında kabul edilmiştir. Öte yandan kurul ve meclislerin olağanüstü toplantıya çağrılması konusunda, kurul üyelerinin azınlığını oluşturan belli sayıdaki üyenin de istemde bulunma hakkı vardır.