AZÎZ ALİ EFENDİ

AZÎZ ALİ EFENDİ; şâir ve yazar. Girit’te doğdu.
1798 (H. 1213)de Berlin’de öldü. Girit Defterdâr-
ı Târihçisi Mehmed Efendinin oğludur.
Tahsilini Girit’te yaptı. Babası zengin olduğu için
pekçok mal mîrâs kaldı. Bu serveti harcayıp tükettikten
sonra İstanbul’a gitti. Hassa silâhşörleri
arasına katıldı. Vâlide kethüdâsı olan hemşerisi
Yûsuf Ağaya bağlandı ve onun yardımı ile Sakız
Adasına muhassıl tâyin edildi. Bir müddet
sonra da Belgrad’a gönderildi. İki sene orada kalıp
emlâk satışlarına nezâret etti. Buradaki vazifesinin
zor olmasına rağmen başarılı çalışma yaptı.
Bu başarısı sebebiyle mir-i mirânlık pâyesi ile
Berlin’e elçi tâyin edildi. İki sene çalıştıktan sonra
orada öldü. Berlin’deki Müslüman mezarlığına
defnedildi.
Şiirde binlerce beyti ezberlemesiyle ve bilhassa
Muhayyelât adlı eseriyle tanınan Azîz Ali
Efendi, Türkçe ve Fârisî şiirler yazmıştır. Muhayyelât
adlı eserinde çeşitli hikâyeleri kendine
has bir üslupla kaleme almıştır.
Binbir Gece Hikâyeleri tarzında yazdığı bu
eser, “Birinci, İkinci, Üçüncü Hayâl” adlarıyla
müstakil üç bölüm hâlinde yazılmıştır. Doğu hikâye
tarzının temel tekniği olan hikâye tarzında hikâye
içinde hikâye sistemi esâs alınmış olup, hikâyelerdeki
asıl kahramanlar kitâb bitinceye kadar
dikkati çekmekte ve böylece konu bütünlüğü sağlanmaktadır.
Sâde bir dil ve yalın bir üslup kullanılan
eser, Muhayyelât-ı Azîz Efendi adıyla İstanbul’da
basılmıştır.