BAKAN

BAKAN; Aim. Minister, Fr. Ministre, İng. Minister.
Memleketin genel işlerinden birini idâre
etmek üzere ekseriyâ meclisteki milletvekilleri
arasından seçilen ve cumhurbaşkanı tarafından
tasdik edildikten sonra göreve başlayan hükümet
üyesi. OsmanlIlarda bu makâmlardaki kimselere
nâzır denirdi. Cumhûriyet devrinde nâzır yerine bir
müddet “vekil” kelimesi kullanıldı. 1945 yılında
anayasa dili sâdeleştirilince, vekil yerine “bakan”
kelimesi kondu ve günümüze kadar böyle geldi.
Bakanlar, meclisteki milletvekilleri arasından veya
meclis dışından başbakan tarafından seçilir.
Tasdik için cumhurbaşkanına sunulur. Bakanlar
Kurulu listesi tasdikten çıktıktan sonra, bakanlar
resmen göreve başlamış olurlar.
Kamu yönetimi başında bulunan bakan, o teşkilâtın
en yüksek âmiridir. Amiri olduğu teşkilâtında
bulunanların her türlü faâliyetlerinden Türkiye
Büyük Millet Meclisine karşı sorumludur.
Hükümet programına ve politikasına uygun hizmetlerin
yürütülmesini devamlı tâkib ve kontrol,
bakanların esas görevidir. İhtiyaç duyduğu kânunları,
tüzük ve yönetmelikleri hazırlatır.
Bakanlar hakkında mecliste soruşturma açılabilir.
Aleyhine netice doğarsa, Anayasa Mahkemesinde
yargılanır. Bu durumda bakanın görevi
sona erer. Ölüm, hastalık, seyâhat, istifâ veya
başka sebeplerle bakanlıktan ayrılanın yerine başka
bir bakan vekâlet edebilir. Bir bakan birden
fazla vekâlet alamaz ve vekâlet 15 günden fazla devâm
etmez. Başbakan, istifâ eden veya başka sebeple
ayrılan bakanın yerine yenisini seçerek cumhurbaşkanının
tasdikine sunar. Bir bakan, başbakanın
isteği üzerine cumhurbaşkanı tarafından görevden
alınabilir.