BAYILMA – ŞOK – ŞUUR KAYBI KALP NÖBETİ
Halk arasında birbirine çok karıştırılan bu rahatsızlıkları sırasıyla tanıtıp sebeplerini ve belirtilerini kısaca izah edeceğiz.
BAYILMA
Beyne giden kanın geçici olarak azalması sonucu, kısa bir süre, meydana gelen şuur kaybıdır. Sebepleri şöyle sıralanabilir:
* Çok sıcak banyolar.
* Uzun zaman, kımıldamadan, ayakta durmak.
* Uzun müddet yatakta kaldıktan sonra, birden bire ayağa kalkmak.
* Fazla miktarda alkol ve tütün kullanmak.
* Başa ani bir darbe almak.
* Göbek hizasının biraz üzerinde (plexus solaris) ani bir darbe almak.
* Beklenmedik bir acı haber karşısında sinirlerin aşırı yüklenmesi.
Belirtileri:
* Yüzde solgunluk
* Dengeyi zor sağlama
* Soğuk terleme
* Görme ve duymada azalma
N e Yapm alı?
Bir kimsede yukarıda saydığımız belirtileri gördüğünüz za
man, onu derhal oturtunuz. Başı dizleri hizasına gelecek şekilde aşağı sarkıtınız.
Bayılma olduğu takdirde, şunları yapınız:
* Şahsı boylu boyunca yere uzatınız.
* Kravatını ve yakasını gevşetiniz.
* Ayılması için on dakika bekleyiniz.
* On dakika geçtiği halde baygınlık devam ederse, mutlaka
hastayı bir doktora yetiştiriniz. Baygınlığın uzun sürmesi, bunun
sıradan bir bayılma olmadığını gösterir.
D İK K A T : Bayılmış bir kimseyi, ayıltmak için tokatlamayınız
veya sarsmayınız. Yüzünü, ellerini, alnını ovmayınız ve saçlarını
çekmeyiniz. Baygın kişi kendine geldiği zaman serinletici bir şey
içirmeyiniz. Hemen kalkıp yürümesine izin vermeyiniz. Kendisini
iyice toparlayıncaya kadar yatar vaziyette tutunuz. Yukarıda say
dığımız davranışlar yanlış olmakla beraber, maalesef ayılmaya
yardımcı olacağı zaııııı ile yapılagelen şeylerdir.
ŞOK
Doktor müdahalesi olmadığı takdirde ölümle neticelenebilen
ağır bir bayılma türüdür. Belirtileri normal bayılmaya benzemek
le beraber sebepleri farklıdır.
Şokun sebeplerini şöyle sıralayabiliriz:
* Aşırı kan kaybı
* Üçüncü dereceden ağır yanıklar
* Yaralanmayı müteakip, yaranın mikrop kaparak, mikropla
rın vücuda yayılması (enfeksiyon)
* Beyin kanaması
* Apandisit patlaması
* Ülser delinmesi
* Kroner atardamarlarda daralma
Yukarıda sıraladığımız ilk üç sebep dışarıdan görülmekle bera
ber, diğerleri görülemezler.
Şoka girmek üzere olan bir kimsede şu belirtiler gözlenir:
* Yüzde sararma
* Baş dönmesi
* Mide bulantısı
* Görme ve işitmede zayıflama
* Hızlı hızlı nefes alıp verme
N e Yapm alı ?
* Şokun sebebi bir dış kanama ise; derhal kanı durdurmaya
çalışınız.
* Yanık durumunda, “Yanıklar” bahsinde anlattığımız tetbirle-
ri alınız.
* Şokun sebebi ne olursa olsun, mutlaka hastayı en kısa za
manda doktora veya lıastahaneye yetiştiriniz.
* Doktor müdahale edinceye kadar, hastayı hareketsiz ve sı
cak tutunuz. Ancak sıcak su şişesi veya torbası kullanmayınız.
Üzerine bir battaniye örtmek yeterlidir.
ŞUUR KAYBI
Herhangi bir sebeble beyinden sinir sistemi kanalıyla organla
ra giden kumandaların kısmen veya tamamen durması halidir.
Kısmen durmasına sersemleme veya şok diyoruz. Tamamen dur
masına ise koma diyoruz. Şokun ağır olması halinde kişi bayıla
rak kendinden geçebilir.
Şuursuzluğun derecesi (şok veya koma hali) bazı basit kontrol-
larla anlaşılabilir.
N asıl Anlaşılır ?
* H a sta ile konuşarak: Sorduğunuz sorulara cevap vermekle
beraber güçlükle konuşuyor ve mantık hataları yapıyor ise şok
geçiriyor demektir. Sizi duymaması ve hiç cevap verememesi ha
linde komaya girmiş sayılır.
* Kirpiklerine dokunarak: Şok halinde ise kirpiklerine dokun
duğunuz zaman ya engel olmak ister ya da göz kapaklarını kapa
tır. Koma durumunda kirpiklerine dokunduğunuzu hiç hissetmez.
Göz kapakları sabit bir şekilde durur.
* Işıkla kontrol: Gözlerine bir el feneri tuttuğunuz zaman şok hafif ise gözlerini kapatacak ağır ise göz bebekleri küçülecektir.
Komaya girmiş biri ışığa karşı hiçbir reaksiyon göstermez. Ayrıca göz bebekleri çok büyümüştür.
ŞUUR KAYBININ SEBEPLERİ
* Havasız (oksijensiz) kalma
* Zehirlenme
* Felç
* Sara
* Histeri
* Beyin sarsıntısı
* Vücut ateşinde aşırı yükselme
* Kalp krizi
* Şeker koması
* Aşırı kan kaybı
* Beyin iltihabı
* Yaraların mikrop kapması ve mikropların kana karışması
* Havale
KALP NÖBETİ
“Kalp Krizi” olarak da isimlendirilen ciddi bir rahatsızlıktır. Sebepleri çok çeşitlidir. Genellikle ağır seyreder, yani yavaş yavaş gelişir. Başlangıçta belirtileri hafif olup uyarı niteliğindedir. Geliştikçe bilirtiler ağırlaşır ve sık sık tekrar eder.
Belirtileri:
* Soluk almada güçlük veya diğer adıyla nefes darlığı.
* Göğüste, üst karın bölgesinde, sol kolun aşağı taraflarındave omuzda ağrı.
* Ayak bileklerinde şişlik.
* Tırnaklarda ve dudaklarda morarma.
* Sürekli (kronik) öksürük.
Yukarıda saydığımız belirtilerden bir veya birkaçına maruz kalan kimseler mutlaka doktora görünmeli; hastalık ilerlemeden tedavisine baktırmalıdır.
N e Yapm alı?
* Kalp krizi geçiren birini gördüğünüz zaman, onu derhal yatırınız.
* Ağrı şiddetli ise, bacaklarının altına bir yastık koyarak ağrıyı hafifletmeye çalışınız.
* Eğer nefes almakta zorluk çekiyor ise; başının altına bir yastık koyarak rahat nefes almasını sağlayınız.
* Odayı havalandırınız.
* Hastanın yanında ilâcı varsa kendisine sorarak, bu mümkün değilse cebinden çıkarıp kutunun üzerinde yazılı dozda ilâç veriniz.
* Hastayı en kısa zamanda doktora yetiştiriniz.