BELİZE

BELİZE
DEVLETİN ADI…………….Belize Cumhûriyeti
BAŞŞEHRİ ……… Eelmopan
NÜFÛSTJl…………..V….r…… …..192.000 (1992) :
YÜZÖLÇÜMÜ ; , 22.965 km2
RESMÎ DİLİ İngilizce
DÎNİ……………… .. ..Katolik, Anglikan, Protestan
PARA BİRİMİ : . . Belize doları
Orta Amerika’da kurulmuş, küçük ve yeni bir
devlet: Kuzeyinde Meksika, batı ve güneyinde
Guetemala, doğusunda ise Karaib Denizi yer almaktadır.
/
Târihi /
Amerika’nın .keşfinden sonra Belize’ye ilk
yerleşenler İspanyollardır. Daha sonra burası korsanların
en çok uğradıkları ve barındıkları bir
bölge olmuştur. 1600’lü yılların ortasirida İngilizler
adaya yerleşmişler ve adanın tabiî kaynaklarını
Avrupa’ya taşıdıkları gibi Afrika’dan
, insanları getirerek köle olarak kullanmışlardır:
1860 senesinde tamâmen İngilizlerin sömürgesi
olan Belize, “İngiliz Hondurası” olarak biliniyordu.
1964 senesinde içişlerinde bağımsızlık
kazanan Belize, 1980’de Birleşmiş Milletler Teşkilâtının
denetimi altında yapılacak bir referandumla
kendı yönetim şeklini seçme şansına sâhip
oldu. Yapılan referandum neticesinde 21 Eylül
1981 târihinde tam bağımsızlığını ilân etti: Yapılan
bir antlaşma gereğince ülkenin savunması
İngiltere’ye verilmiştir. i
Fizikî Yapı
Küçük bir ülke olan Belizç’nin fizikî yapısı,
genel olarak iki bölüme ayrılır: Kuzeyde ovalık
bölge ve güneyde dağlık ve ormanlarla kaplı bir
bölge vardır. Doğusunu çevreleyen Karaib Denizinin
kıyı kesimleri mercan adacıklarıyla çevrilidir.
Kuzeydeki verimli alüvyon oyaları, memleketin en büyük ve önemli akarsuyu olan Belize
Nehri ve kolları olan küçük derecikler tarafından
sulanır. Kuzeydeki ovalar alçak ve bâzı bölümleri
bataklıklarla kaplıdır. Güneydeki Maya Dağlarındaki
en yüksek yer 1122 m yükseklikte Victoria
Tepesidir. Kıyıdan iç kesimlere doğru gidildikçe
dağların yüksekliği azalır. Önemli bir göle sahip
olmayan ülkede herhangi bir yayla meycut değildir.
İklim
Belize’de tropikal bir iklim hâkimdir. Senelik
sıcaklık 12 °C ile 33°C arasında değişir. Senenin en
sıcak ayları şubat ve mart aylarıdır. Bol yağış alan
memleketin bölgelere göre yağış dağılımı oldukça
farklıdır. Meksika’ya yakın olan bölgelerde senelik
yağış ortalaması 2000 mm iken, güney bölgelerinde
bu ortalama 4500 milimetreyi bulur.
Dolayısıyla da Belize’de kurak bölge mevcut değildir.
Genellikle kasım aylarında meydana gelen
fırtınalar ve kasırgalar ülkede büyük hasarlar meydana
getirirler. Bu fırtınaların meydana getirdiği
hasar sebebiyle daha önceleri Belize City’de olan
başşehir, 1961 senesinden sonra iç kısımlardaki
Belmopan’a nakledildi.
Tabi! Kaynakları
Tabiî kaynaklar bakımından zengin değildir.
Özellikle güneydeki dağlık kesim gür ormanlarla
kaplıdır. İç kısımlara gidildikçe gür ormanlar yerini
savanlara birakır. Ülkedeki bu gür tropik ormanlarda
puma, jaguar, timsah, maymun, çeşitli
tropik bölgelere has kuşlar ye hayvanlar yaşar.
Belize’de mâden mevcut değildir.
Nüfus ve Sosyal Hayat
‘ Nüfûsun çoğunluğunu Afrika asıllı siyahlar teşkil
eder. Ülkenin batı kesimlerinde yerlilerle İspanyolların
karışımı olan melezler yaşar. Güney kesimlerinde
ise Maya soyundan gelen halk çoğunçoğunluktadır.
Kendilerine has kültür ve geleneklerini
kaybetmemiş olan bu Maya asıllı yerli halk ayrı bir
lisan kullanmaktadırlar. Halkın çoğunluğu ise çok bozuk
bir İngilizce lisanı kullanmaktadırlar. Halkın
büyük bir kısmı katolik olup, protestan ve anglikan
da vardır. Halkın çoğu sâhil kenarlarmda yaşar.
6 ile 14 yaş arası öğrenimin mecbûrî olduğu
•Belize’de orta öğrenim yapan oldukça azdır. Okuma-
yazma oranının % 80 olduğu ülkede üniversite
yoktur. Yüksek öğrenim yapmak için yurtdışına
gidenler ise genellikle ülkeye geri gelmemektedirler.
Birkaç tâne haftalık gazetesi bulunan ülkede,
günlük gazete ve TV istasyonu bulunmamaktadır,
Liman şehri olan ülkenin en büyük şehri
Belize City dışındaki şehirleri büyük köy niteliğindedir.
Yolların kenarlarmda yapılan evlerde
yaşayanlar küçümsenemeyecek çoğunluktadır.
Siyâsî Hayat
Parlamenter bir rejimle idâre edilen memlekette
parlamentoda çoğunluğu sağlayan partinin
başkanı başbakan olarak ülkeyi yönetir. Ülke tam
bağımsızlığını kazanmasına rağmen İngiliz Milletler
Topluluğunun üyesidir.
Ekonomi
Ekonomisi tarıma dayalı olan ülkede, zirâat,
kuzeydeki ovalarda şekerkamışı ekimi şeklinde yapılmaktadır.
Portakal, muz, greyfurt yetiştirilmektedir.
Ormanlardan elde edilen kereste, çiklet îmâlâtında
kullanılan sopot ağacı zamkı, tekstil boyacılığında
kullanılan bakkam ağacından elde edilen
boya, şekerkamışı ve şeker ülkenin başlıca ihraç
mallarıdır. Sanâyi kuruluşları bulunmayan Belize’de
yeni yeni gelişen sanâyi, şeker kamışı ve yan
mâmülleri üzerine kurulmaktadır. Ticâret pek önemli
olmayıp mahdut olan ticâret en büyük şehri olan
Karaib kıyısındaki Belize City’den yapılmaktadır.