Çin yeşimleri

Çin yeşimleri, Neolitik Çağda (İÖ y.
3000-15Ö0) Çin’de yeşimden oyularak yapılmış
çeşitli eşya. Çin’de nefrit ve jadeit ile
başka sert taşlara da genel olarak yeşim
denir. Taşın cinsinden çok, ondan yapılan
eşya önemlidir; kendi başlanna değerli
i
1
ît
I4
I
4
H Yeşimden yapılmış at bası, k
Han hanedanı dönemi (İÖ 2O67İS 220);
I Victoria ve Albert Müzesi, Londra
i Victoria a n d Albert Museum. Londra 4*
sayılan bu nesnelerin, sertlik, dayanıklılık
ve güzellik gibi nitelikleri insanoğlunun
erdemlerini simgeler.
Yeşim, Çin tarihinin hemen her dönemin-
; de yaygın olarak kullanılmış ve dönemin
1 üslup özellikleri doğrultusunda işlenmiştir.
< Neolitik Çağda Çin yeşimleri oldukça sade
, ve bezemesizdi; Shang (İÖ 18-12. yy), Zhou
(İÖ 1111-255) ve Han (İÖ 206- IS 220)
hanedanı dönemlerinde bezemeye gittikçe
daha çok yer verildi; özellikle hayvan
figürleri ve döneme özgü çeşitli örgeler
kullanıldı. Daha sonra, Qing (Mançu) hanedanı
döneminde (1644-1911/12) tunç kaplardan
kaynaklanan biçimlerle sanatçının
olağanüstü teknik yeteneğini gösteren resim
örgeleri görüldü.
Erken dönem (Neolitik’ten Zhou’ya) yeşimleri
beş gruba aynlır: 1) Boncuk, pandantif,
kemer tokası gibi süs eşyası ve
takılar; 2) savaştan çok törenlerde kullanılan
silahlar ve benzeri araçlar; 3) tılsım
yerine kullanılmış olabilecek figürler (özellikle
gerçek ve mitolojik hayvan heykelcikleri);
4) huan (büyük bir deliği olan bileziğe
benzer disk), huang (düz, yanm daire
biçimi pandantif), han (ağustosböceği biçiminde
oyulmuş, ölünün ağzına konan figür),
Zhang ve gui (düz, yassı, sahibinin
resmî mührü olarak kullanılan tablet) gibi
simgesel değerleri olan küçük eşya;
5) cong(*), xuanji(*) ve ti(*) gibi, bazı
temel biçimlerde yapılmış, ama değeri ve
işlevi tam olarak bilinmeyen daha büyük
nesneler.