Çinhindi Savaşı

Çinhindi Savaşı, 20. yüzyılda Vietnam,
Laos, Tayland ve Kampuçya’da (eskiden
Kamboçya) önce Fransa (1946-54), ardından
1950’lerden başlayarak ABD ile sürdürülen
çatışmalar. Bu savaşlar genellikle
Fransız Çinhindi Savaşı ve Vietnam Savaşı(*)
ya da I. ve II. Çinhindi savaşlan olarak
adlandırılır. İkinci savaş Nisan 1975’te sona
ermiştir.
19. yüzyılın ikinci yarısında Vietnam’ı
adım adım ele geçiren Fransızlar, bu ülkeyi
önce bir sömürge (1883-1939), sonra da bir
denizaşm toprak (1930-45) olarak denetim
altında tuttu. VietnamlIlar ancak Ho Şi
Minh’in bağımsızlık ilan ettiği 2 Eylül
1945’te yeniden yönetime geldi. Bağımsızlığı
tanımayan Fransızlara karşı 1946’dan
sonra Ho Şi Minh önderliğinde yürütülen
gerilla savaşı (I. Çinhindi Savaşı), 7 Mayıs
1954’te Dien Bien Phu’da VietnamlIların
zaferiyle sona erdi. 21 Temmuz 1954’te
Cenevre’de imzalanan bir anlaşmayla Vietnam
17. enlemden geçen bir sınırla komünistlerin
egemen olduğu kuzey ve ABD’nin
desteklediği güney biçiminde geçici olarak
ikiye bölündü. Güney Vietnam’daki komünist
yanlısı ayaklanmacıların etkinlikleri,
büyük yıkım ve çok sayıda insanın ölümüyle
sonuçlanan ABD müdahalesine ve Vietnam
Savaşı olarak da bilinen II. Çinhindi Savaşı’na
(1965-75) yol açtı. Savaş ABD birliklerinin
27 Ocak 1973’te imzalanan ateşkes
antlaşması gereğince geri çekilmeye başlamasıyla
kısa bir süre durduktan sonra
yeniden başladı. 1975’te Güney Vietnam’daki
hükümet devrildi ve yerine komünistlerin
egemen olduğu bir yönetim kuruldu
(30 Nisan). 2’Temmuz 1976’da iki Vietnam,
yietnam Sosyalist Cumhuriyeti adı altında
yeniden birleştirildi.
1863’ten sonra Fransızların denetimine
giren- Kampuçya, 1953’te Prens Norodom
Sihanuk’un önderliğinde bağımsızlığına kavuştu.
Sihanuk, Vietnam çatışmasında tarafsız
bir tutum takınmakla birlikte, VietnamlI
komünistlerin Kampuçya’da barınmalanna
göz yumdu. 18 Mart 1970’te silahlı
kuvvetler içindeki sağ kanadın gerçekleştirdiği
hükümet darbesinin hemen ardından,
ABD ve Güney Vietnam kuvvetleri, Kamp’uçya-
Vietnam sınırındaki komünist sığınaklannı
ortadan kaldırmak amacıyla Kampuçya’yı
işgal etti. Bu sırada Kampuçya’nın
yeni yöneticileri, Kızıl Khmerler olarak
bilinen Kampuçyalı komünistlerin artan
tehdidiyle karşı karşıya geldi. ABD, Kızıl
Khmerlerin etkinliklerine son vermek amacıyla
1973’e değin Kampuçya’mn kırsal
yörelerine bir dizi yoğun bombardıman
düzenledi. Ama 5 yıl süren iç savaşın
sonunda 17 Nisan 1975’te Kampuçya’mn
başkenti Phnom Penh Kızıl Khmerlerin
eline geçti. Daha sonraları Vietnam Sosyalist
Cumhuriyeti ile ortaya çıkan gerginlikler,
bu ülkenin Ocak 1979’da Kampuçya’yı
işgal ederek kukla bir yönetim kurmasına
yol açtı.
20. yüzyılın başında Fransız protektorası
olan Laos, 1949-54 arasında atılan bir dizi
adımla bağımsızlığını kazandı. Hükümet
sağcılar ile yansızlar arasında birkaç kez el
değiştirdikten sonra, 1962’de Prens Souvanna
Phouma’nın önderliğinde sağcılar, yansızlar
ve Pathet Lao (Lao Ülkesi) olarak
bilinen Laoslu komünistlerin yer aldığı bir
koalisyon hükümeti oluşturuldu. Koalisyon
döneminde komünistler ile komünist olmayanlar
arasında ülkenin uzak illerinde denetim
kurma mücadelesi sürdü. 1975’te Güney
Vietnam’ın ortadan kalkmasıyla Kuzey
VietnamlIların desteklediği Pathet Lao, bütün
Laos’ta denetimi ele geçirdi