çirişotu zambakgiller

çirişotu, zambakgiller (Liliaceae) familyasından,
köklerinden çiriş elde edilen çokyıllık
iki ayrı-bitki türüne (Eremurus spectabilis
ve Asphodelus aestivusa [ya da A.
microcarpus]) verilen ad.
Doğu ve Güney Anadolu dağlarında yetişen
E. spectabilis, 1-2 m yükseklikte otsu bir
bitkidir. Rozet yaprakları ve sarı çiçekleri
vardır. Köklerin güneşte kurutulup toz
haline getirilmesiyle çiriş elde edilir. Çirişin
su ile karıştınlmasıyla hazırlanan hamur,
ayakkabı ve kesekâğıdı yapımında yapıştıncı
olarak ya da bazı dokumaları apreleme
amacıyla kullanılır. Çirişotu kökleri eskiden
uyuz ve frengi tedavisinde kullanılmıştır.
Taze yaprakları ise bazı yörelerde sebze
olarak yenir.
Akdeniz bölgesine özgü bir bitki olan A.
aestivus Anadolu’da yaygındır. Yaklaşık
1 – m yükseklikteki bu bitkinin tabanda
demet oluşturan şeritsi yapraklan ve pembemsi
-beyaz renkli çiçeklerin oluşturduğu
çiçek salkımları vardır. Eskiden kökleri toz
haline getirilir ve çiriş olarak kullanılırdı.