Cudworth Ralph

Cudworth, Ralph (d. 1617, Aller, Somerset
– ö. 26. Haziran 1688, Cambridge,
İngiltere), İngiliz ilahiyatçı ve ahlak filozofu.
Cambridge Platoncularınm önde gelen
sistematik temsilcisidir.
Cudworth, bir Püriten olarak yetiştirilmişti.
Ama İngiltere Kilisesi’ne karşı çıkanlann,
kilise yönetimi ile ibadetin otoriteye
değil, bireye dayanması.gerektiği yolundaki
görüşlerini zamanla benimsedi. 1639’da
Cambridge’de ders vermeye başladı. Üç yıl
241 Cuenca
sonra ilk kitabı A Discourse Concerning the
True Notion o f the Lord’s Supper (Komünyon
Ayinini Doğru Anlamak Üzerine Söylev)
ile The Union o f Christ and the Church
(İsa ile Kilisenin Birliği) başlıklı kısa bir
inceleme yazdı. 1645’te Cambridge’de Clare
Hall’un başkanlığına getirildi ve krallık
bağışıyla kurulan İngilizce kürsüsünün profesörlüğüne
oybirliğiyle seçildi. Hükümetin
Püriten tutumuna karşı gitgide artan tepkisini,
Mart 1647’de Avam Kamarası’nda
verdiği, daha sonra pek çok basımı yapılan
vaazında dile getirdi. 1650’de Somerset’te,
North Cadbury’de rektörlük yapmak üzere
Cambridge’den ayrıldı; ama 1654’te Christ’s
College’a başkan olarak geri döndü ve
yaşamının sonuna değin bu görevde kaldı.
‘ Cudworth’ün ilk önemli yapıtı The True
Intellectual System o f the Universe: The First
Part: Wherein All the Reason and Philosophy
o f Atheism is Confuted and to
Impossibility Demonstrated (1678; Evrenin.
Gerçek Düşünsel Sistemi: Birinci Kısım:
Ateizmin Bütün Mantık ve Felsefesinin
Çürütülmesi ve Olanaksızlığının Tanıtlanması)
ilahiyatçılar arasında önemli tepkiye
yol açtı. Çünkü kitapta Tanrı’nın varlığına
karşı sunulan kanıtlann, bunları çürüttüğü
öne sürülen savlardan daha güçlü olduğu
düşünülüyordu. Yapıtın yayımlanmamış
ikinci ve üçüncü bölümleri “Of Moral Good
and Evil” (Ahlaki İyi ve Kötü Üzerine) ile
“Of Liberty and Necessity”den (Özgürlük
ve Zorunluluk Üzerine) bugüne yalnızca el
yazması bazı parçalar kalmıştır. Cudworth’
Ün yayımlanmamış iki kısa çalışması
A Treatise Concerning ‘Eternal qnd Immutable
Morality (1731; Ölümsüz ve.Değişmez
Ahlak Üzerine Bir İnceleme), ile A Treatise
o f Freewill’m (1838; Özgür’ İrâde Üzerine
Bir İnceleme) ikinci ve üçüncü bölümlerin
bir özeti olduğu anlaşılmaktadır.
Cudworth A ■Treatise Concerning Eternal
and Immutable Morality’de Püriten Kalvenciliğe,
Descartes’m Tanrı’nın her şeye kadir
olduğu görüşüne ve ahlakı yurttaşlık görevlerine
indirgeyen Hobbes’çı anlayışa karşı
çıkar. Kalvenci-Descartes’çı tannsal yasa
anlayışının ya da Hobbes’m laik hükümdar
kavramının tersine, Cudworth her olay ya
da eylemin kendi’içinde taşıdığı doğal iyiliği
ya da doğal kötülüğü vurgular. “Şeyler ne
ise odur; bunu belirleyen irade değil Doğa’
dır” önermesi Cudworth’ün etik sisteminin
temelini oluşturur. Bu sistem-iyi yaşamın
ussallığını, kendiliğindenliğini ve çıkar gütmezliğini
vurgular.
Cudworth’ün kızı Lady Masham Discourse
Concerning the Love o f God (1696; Tanrı
Sevgisi Üzerine Bir Konuşma) adlı yapıtıyla
babasının ahlak ve din üzerindeki görüşlerinin
yayılmasına yardımcı olmuştur.