Dayananda Sarasvati

asıl adı m u l a s a n
k a r a (d. 1824, Tankara, Gucerat – ö. 30
Ekim 1883, Acmir, Racputana, Hindistan),
Hindu çileci ve toplumsal reformcu. Hindu
dinin in en eski kutsal metinleri olan Vedaların
dünyevi ve ruhani üstünlüğüne geri
dönülmesini savunan Arya Samac’ın(*) (Soylular
Derneği) kurucusudur (1875).
Dayananda, genç Brahmanlara özgü bir
ilköğrenim gördü. On dört yaşındayken
Şiva tapınağında bütün gece süren bir ibadette
babasına eşlik ederken, babası ve
yanındakiler uykuya daldıktan sonra Tann’
nin tasvirine adak olarak sunulan yiyecekler
farelerin saldırısına uğradı. Bu deneyim,
Dayananda’da anlamsız putperest uygulamalara
karşı bir tepki doğurdu. Beş yıl
sonra, çok sevdiği amcasının ölümü dinsel
kuşkularını daha da yoğunlaştırdı. Ölümlülüğün
sınırlarını aşma çabasında, önce zihinsel
ve bedensel bir disiplin sistemi olan
yogaya yöneldi. Kendi isteği dışında evlendirileceğim
öğrenince evini terk etti ve
Sarasvati çileci tarikatına katıldı.
Bundan sonraki 15 yıl boyunca (1845-60)
dinsel doğruyu bulabilmek için bütün Hindistan’ı
dolaştı; sonunda Svami Biracananda’nın
müridi oldu. Gurusu, olağan eğitmenlik
ücreti yerine Dayananda’dan, bundan
böyle Hindistan’da Budacılık öncesinde
var olan Vedacı Hindu dinini yeniden canlandırmaya
çalışacağı yolunda söz aldı.
Dayananda’nın görüşleri, Benares’te (Varanasi),
Benares mihracesinin yönettiği ve
gelenekçi Hindu bilginlerle yaptığı halka
açık bir tartışmada geniş ilgi topladı. Arya
Samac’ın kuruluşuna yönelik ilk toplantı 10
Nisan 1875’te Bombay’da düzenlendi. Örneğin
elektrik kullanımı türünden çağdaş
teknolojik gelişmelerin Vedalarda anlatıldığını
ileri sürmesi gibi bazı ölçüsüz görüşlerine
karşın, Dayananda önemli bazı toplumsal
reformlar da başlatabildi. Çocukların
evlendirilmesine karşı çıktı, dulların yeniden
evlenebilmesini savundu. Bütün kastların
üyelerinin Vedalar üzerinde araştırma
yapabileceğini vurguladı, çok sayıda eğitim
ve hayır kurumu açtı. Arya Samac, bağımsızlıköncesi Hint milliyetçiliğinin uyanışına
da önemli katkılarda bulundu.
Dayananda, ölümünden önce, bir prens
gibi hüküm sürdüğü yönünde sert eleştirilere
uğradı. Mihracenin adamlarından biri
tarafından zehirlenmiş olabileceği düşünüldüyse
de bu suçlama hiçbir zaman kanıtlanamadı