N işastanın eksik hidrolizi veya kuru nişastanın
ısıtılması ile elde edilen daha küçük moleküllü
sınıfı. Saf dekstrinler beyaz, am o rf (şekilsiz), tatsız ve
kokusuz m addelerdir. A lkolde çözünm ezler, suda
kolay çözünürler. Derişik çözeltileri şurup kıvam ında
yapışkan bir m addedir.
Nişasta ısı (160-200 “C) veya asidlerin etkisi ile hidrolize
olarak parçalanır ve bu parçalanm ada glikoza
kadar gitm eden daha kısa moleküllü ürün olan dekstrin
m eydana gelir. D ekstrinleşm enin ilk basam ağında
nişasta küçük parçalara bölünür ve bu parçalar sonradan
dallanm ış yapıda yeniden bileşik m eydana getirir
ler. Bu şekilde nişastanın lineer (çizgisel) molekül
karakteri bozulur, çözünürlüğü yüksek, dayanıklı bir
ürün m eydana gelir.
N işastanın hidroliz sonucu m eydana gelen parçalanm
a ürünleri iyod reaksiyonuna ve buna paralel olarak
m olekülün küçüklük derecesine göre şöyle
ayrılm aktadır: İyodla henüz mavi renk veren ürüne
“ am ilodekstrin” denir. D aha fazla hidrolizlenm esiyle
“ eritrodekstrin” elde edilir ki bu iyodla kırm ızıyla boyanır.
D aha ileri gitmiş bir hidroliz ile “akrodekstrin”
denilen m adde elde edilir. Bu m adde artık iyodla renk
verm ez, indirgen özelliği fazladır. A krodekstrinin indirgen
özelliği son hidroliz ürünü olan m altoz ve glokozunkinden
düşüktür.
Dekstrinin belirli bir yapısı yoktur. Genellikle başlıca
akrodekstrin olm ak üzere eritrodekstrin, glikoz ve maltoz
karışım ıdır. İyodla kırmızı renk verir. D ekstrin elde
etm e için genellikle ilk m adde olarak patates kullanılır.
Ekm eğin kabuğunun tatlılığı bu m addeden ileri
gelir. D ekstrin çözeltileri yapışkan olduğundan çoğunlukla
tutkal olarak kullanılır. Pulların arkasındaki
yapıştırıcı dekstrinden yapılmıştır. Kâğıt ve tekstil
endüstrisinde ve pirinç gibi besin m addelerini parlatm
akta kullanılır. D ekstrinler maya ile m ayalanm azlar.
G ünlük hayatta dekstrin pek çok işlerde kullanılır.
Tekstil ürünlerinin sabit renkteki baskılarının yapılm
asında, kibrit, donanm a fişeklerinin yapım ında, bazı
patlayıcıların ve yapıştırıcı im alinde kullanılır.