denizaltı yelpazesi

derin deniz tabanında
kara kökenli tortulların birikmesiyle oluşan
yüzey biçimi. Görünüşü çok alçak bir
koniye benzer. Koninin tepesi, kıta yamacına
girmiş bir denizaltı kanyonunun alttaki
ağzmdadır. Denizaltı kanyonlarının, yüksek
duvarlarla çevrili dik geçitleri vardır ve
derin deniz tabanına zaman zaman yoğun
çamurlu sular ve kara tortulları (bulanık
akıntılar) püskürtürler. Denizaltı kanyonunun
tabanına ulaştığında, bu akıntıların
hızları azalır ve içlerindeki asılı durumdaki
maddeler çökelmeye başlar. Yelpazeden
aşağı doğru inmekte olan bulanık akıntının
hızı azaldıkça içindeki daha ince parçacıklar
da çökelir. Böylece bir denizaltı yelpazesinin
birbirini izleyen kumlu katmanları oluşur.
Bu katmanların her birinde yukarıya
doğru çıkıldıkça daha ince parçacıklar yer
alır. Denizaltı yelpazeleri üzerinde, hafif
kabarıklıkları ve kendilerini çevreleyen doğal
setleriyle genellikle deniz yelpazesi vadileri
oluşur. Bu vadilerde, tıpkı bir ırmak
deltasında olduğu gibi, dışarı ve aşağı doğru
dallanan kanallar vardır ve bu kanallar
bulanık akıntıların getirdiği tortulların tüm
yelpaze yüzeyine yayılmasını sağlar. Birkaç
yelpaze bir kıtasal yükseklik oluşturarak
yatay birleşme yapabilir.