Pedagoji yani çocuk terbiyesi İslâm dininde
çok kıymetli bir ilimdir. İslâm dininde çocuk terbiyesinden
maksat; çocuğun Allahü teâlâ’nın razı olduğu, kulların
beğendiği, devletine, vatanına, milletine, ailesine,
cemiyete ve insanlığa faydalı bir insan olarak yetişmesidir.
Bunların tahakkuku için çocuk, çeşitli güzel vasıflara
sahip kılınmalıdır. İslâm âlimlerinin büyüklerinden
olan İmam-ı Gazali hazretleri çocuk terbiyesi hakkında
eserlerinde şunları yazmaktadır: “Evlât, ana, baba
elinde bir emanettir, büyük bir nimettir. Nimetin kıymeti
bilinmezse elden gider. Çocukların temiz kalbleri,
kıymetli bir cevher gibidir. Mum gibi her şekli alabilir.
Küçük iken hiçbir şekle girmemiştir. Temiz bir toprak
gibidir. Temiz toprağa hangi tohum ekilirse,onun meyvesi
hasıl olur.” Çocuklara imân, Kur’ân-ı Kerîm ve
Allahü teâlâ’nın emirleri öğretilir ve yapmağa alıştırılırsa,
din ve dünya saadetine ererler. Bu saâdete anaları,
, babalan ve hocaları da ortak olur. Eğer bunlar öğretilmez
ve alıştırılmaz ise, bedbaht olurlar. Yapacakları her
fenâlığın günâhı ana, baba ve hocalarına da verilir.
Allahü teâlâ Kur’ân-ı Kerım’de (Kendinizi ve e v le rinizde
v e enirlerinizde olanları ateşden koruyunuz)
buyuruyor. Bir babanın, evlâdını cehennem ateşinden
koruması, dünya ateşinden korumasından daha mühimdir.
Cehennem ateşinden korumak da imânı, farzları ve
haramları öğretmekle ve ibâdete alıştırmakla ve dinsiz,
ahlâksız arkadaşlardan korumakla olur. Bütün dinsizliklerin
ve fenâlıkların başı, fenâ arkadaşdır. Peygamberimiz,
“sallallahü aleyhi ve sellem” (Bütün çocuklar
müslümanhğa uygun ve elverişli olarak dünya
ya gelir. Bunları sonra anaları babaları Hıristiyan,
yahûdî v e dinsiz yapar.) buyurmuşlardır.
Ana baba, evvelâ evlâdının hakiki istikbâlini, sonsuz
saâdete kavuşmasını düşünmelidir. Dinin esaslarını ona
öğretmelidir.
Büyüklerin odasına gireceği zaman izin istemelidir.
Çocukların okumalarına, terbiyeli, bilgili yetişmelerine,
ahlâk esaslarını ve edebleri öğrenmelerine gayret etmelidir.
İslâm dininin ahlâki esasları, İnsanî ve sosyal yönleri
çocuk terbiyesi için bulunmaz bir hazine niteliğindedir.
Ancak dini telkinler şuurlu, bilgili, müşfik ve mâhir,
ehliyetli ve yetkili kimseler tarafından yapıldığında çok
iyi neticeler alınmaktadır.
Çocukta kökleşmesi ve kafasına iyice yerleştirilmesi
gereken ilk ve temel inanç; her şeyin üstünde, her şeye
muktedir, bütün iyilik ve güzelliklerle beraber her şeyin
yaratıcısı bir Allah’a ibadet etmeyi, hürmet etmeyi, sevmeyi
en büyük vazife bilmelidir. Ayrıca Allah’ın ancak
iyi, çalışkan ve dürüst kullarını sevdiğini, onun için
karşılık beklemeden daima iyilik yapması, yarattığı her
şeyi, özellikle insanları sevmesi, usanmadan çalışması
telkin edilmelidir. Eğer çocuk bu inançlara sahip olursa,
dürüst, vicdanlı, iyi ahlâklı, cemiyete yararlı bir kimse
olmanın yolunu tutmuş demektir.