Edremit

Balıkesir iline bağlı ilçe ve ilçe
merkezi kent. Topraklarının bir bölümü
Ege Bölgesi’nde, bir bölümü ise Marmara
Bölgesi’nde yer alır. Yüzölçümü 708
km2’dir. Kuzey ve batıda Çanakkale ili,
doğuda Havran, güneydoğuda Burhaniye
ilçeleri, güneyde de Ege Deniziyle çevrilidir.
İlçe topraklan kıyı kesiminde yer alan
düzlükler ve bunlan çevreleyen dağlık alanlardan
oluşur. Kuzey kesimini Kaz Dağı
engebelendirir. Antik Çağdaki adı İda olan
ve en yüksek noktası Karataş Doruğunda
1.774 m’ye ulaşan dağın yamaçları oldukça
diktir. Edremit Körfeziyle bu yamaçlar
arasında şerit biçiminde dar bir kıyı ovası
uzanır. Kaz Dağından inen irili ufaklı
akarsular güneyde körfeze dökülür. Körfezin
doğusunda yer alan tektonik kökenli
Edremit Ovası ilçedeki başlıca tanm
alanıdır.
İlçe ekonomisi zeytinciliğe dayanır. Edremit,
Türkiye’nin bellibaşlı yağlık zeytin
üretim merkezlerinden biridir. Zeytinyağı
ve sabun sanayisinin geçmişi Cumhuriyet
öncesine değin uzanır, ilçedeki zeytin ağaçlannın
yarıdan fazlası Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne
aittir. Zeytinin yanı sıra az
miktarda şeker pancarı, buğday, mısır,
pamuk, elma yetiştirilir ve bağcılık yapılır.
Önceleri çok canlı olan balıkçılık önemini
yitirmiştir ve yerel tüketime yönelik olarak
sürdürülmektedir. Arıcılık da çok gelişmiş
durumdadır.
İlçedeki ekonomik etkinliklerden biri de
ormancılık ve orman ürünlerine dayalı küçük
ölçekli imalattır. Edremit orman varlığı
bakımından oldukça zengindir. 300-400 m
yükselti kuşağına kadar makilikler, palamut
meşelikleri ve zeytinlikler görülür. Daha
yükseklerde egemen olan ağaç türleri çam
ve meşedir. Gürgen, ıhlamur ve kestane
ağaçlarına da rastlanır.
Altınoluk’ta kurşun-çinko yatakları saptanmıştır.
Rezervinin 200 bin tondan fazla
olduğu bilinen bu yataklar zaman zaman
işletilmektedir.
Turizm, ilçe ekonomisinde giderek ağırlık
kazanmaktadır. Edremit Körfezi kıyılannda
yer alan Akçay ve Altınoluk, Edremit’in
başlıca turistik merkezleridir. Akçay plajlan
5 km uzunluğunda ve 10-30 m genişliğinde
doğal kumsallardan oluşur. Plajın en
önemli özelliği denizden kaynayan soğuk ve
tatlı sudur. Gerek Akçay, gerek Altınoluk’
ta yazlık konut ve sitelerin yanı sıra motel,
pansiyon, lokanta gibi çeşitli turistik tesisler
vardır. Akçay’da bir de tatil köyü bulunur.
Edremit’in 20 km kadar batısında Çanakkale-
İzmir Karayolu yakınındaki Sütüven’de
bir orman içi dinlenme tesisi vardır. Edremit’te
kaplıca turizmi de önemlidir. Burhaniye
yolu kenarında, Edremit’in 3 km
güneyinde bulunan ve eski adı Frenk Kaplıcası
olan Derman (Bostancı) Kaplıcası’nın
59°C sıcaklığındaki sularından çeşitli hastalıkların
tedavisinde yararlanılır. Edremit’in
12 km batısındaki Güre Kaplıcası’nm aynı
sıcaklıktaki kükürtlü sulan da şifalıdır. Bu
kaplıcalarda konaklama ve hizmet tesisleri
vardır.
Edremit yakınlarında buluntulanna rastlanan
antik kentin İÖ 15. yüzyılda kurulduğu
sanılmaktadır. Kent, Troya Savaşı’ndan
sonra Lydialıların eline geçti. Lydia kralı
Kroisos’un kardeşi Adramys, kenti onartıp
geliştirdi ve Adramyttion adını verdi. Bu
yöre kimi kaynaklarda Pedasos ve Lyrnesos
adlarıyla da anılmaktadır. Adramyttion
Perslerin, Makedonyalılann, daha sonra da
Romalılann egemenliğine girdi. Roma Döneminde,
imparatorluğun adalet örgütünün
merkezi oldu. Roma’nın bölünmesinden
sonra Bizans sınırlan içinde kalan kent, İS
718’de Konstantinopolis’i (İstanbul) ele geçirmeyi
amaçlayan İslam ordulannca işgal
edildi. 1076’da Anadolu Selçuklulan, daha
sonra da Haçlı ordulan tarafından ele
geçirildi ve yağmalandı.
Kent 1299’da Karesioğullarının yönetimine
girdi. 1335’te ise Osmanh topraklanna
katıldı. 1471’de II. Mehmed (Fatih) Midilli
kuşatmasını Edremit’ten yönetti. Kent,
1476’da Rumlann isyanı sırasında yakılıp
yıkıldı. İsyandan sonra II. Mehmed, Rumlann
kente girmesini ve oturmasını yasakladı.
Bu yasak 18. yüzyıla değin sürdü.
1867’de ilçe yapılan Edremit, Kurtuluş Savaşı
sırasında, Temmuz 1920-Eylül 1922
arasında Yunan işgalinde kaldı.
Edremit kenti, ilçe topraklarının Ege Bölgesi
sınırlan içinde kalan kesiminde, aynı
adlı ovada kuruludur. Çanakkale ile Balıkesir’i
İzmir’e bağlayan yollar kentin yakınından
geçer. Kentte yoğunlaşmış olan zeytin
işleme fabrikalannın artıkları Edremit Körfezinde
deniz kirliliğine neden olmaktadır.
Kentin doğusundaki geniş bir alanda askeri
bölge yer alır.
İlçe, tarihi yapılar bakımından zengindir.
Adramyttion kenti kalıntıları Edremit yakınlarında,
Burhaniye ilçesi sınırlan içindeki
Ören’dedir. Adramyttion-Assos yolu
üzerinde bulunduğu için önem taşıyan Antandros
kentinin kalıntılan Altınoluk’tadır.
Edremit Körfezine egemen bir tepe üstündeki
kent, bir kale ve mezarlıkla çevrilidir.
Antandros’ta bir zamanlar Kilikyalıların
oturduğu sanılmaktadır. Altınoluk çevresinde
Diana Tapmağı kalıntılanna ve bir sağlık
yurduna ait olduğu sanılan temel buluntulanna
rastlanmıştır. Antandros’ta basıldığı
sanılan paralann üstünde Artemis kabartması
bulunmaktadır. Kent merkezindeki
Kurşunlu (Hekimzade Yusuf Sinan) Camisi’nin
15. yüzyıldan kaldığı sanılır. Caminin
günümüze ulaşmayan bir medresesi olduğu
bilinmektedir. Eşref Rumi Camisi ise son
dönem Osmanlı mimarisinin ürünlerindendir.
Bir başka tarihsel yapı da Emir Ali
Türbesi’dir.
Eskiden beri Edremit’in yazlığı olup günümüzde
turizm yönünden önem kazanan
Akçay da her yıl, çeşitli kültürel etkinlikleri
kapsayan bir şenlik düzenlenmektedir. Edremit
Belediyesi’nin kuruluş tarihi 1887’dir.
Nüfus (1985) ilçe, 52.160; kent, 30.159.