EOLİS,

EOLİS, yun. Aiolis, lat. Aeolis veya Aeolia.
Esk. coğ. Anadolu’nun kuzeybatısında
bölge, Büyük Mysia’da, Troas ile ionia arasında;
adını M. ö. XI. yy. da Thessalia’dan
(Tesalya) gelen Eolislerden aldı., Ege denizi
kıyısında uzanan bölgede kısa süre içinde
birçok site kuruldu; Herodotos, coğrafî yerlerine
göre bu siteleri üç ayrı gurupta topladı:
1. güneyde, Hermos ve’Kaikos vâdilerinde
amphiktyonia şeklinde gruplaştıkları
sanılan 12 Eski Eolis siteleri; ionialılar
tarafından ilhak edilen Smyrne (İzmir) ve
Kyme dışında tarımla geçinen bu şehirlerin
çoğu önemsizdir; 2. daha yerii olan ve
sadece tarımla geçinen ida siteleri; 3. Yarımada
Eolis’i siteleri: Tenedos, -Hekatonnesoi,
Methymna, Lesbos (Limni) Mytilene,
hattâ ionialılar tarafından ilhak edilen Khios
(Sakız). Zenginliğini kısmen şarap ihracatından
sağlayan Mytilene dışında Eolis,
mahallî aristokrasinin hâkim olduğu köy sitelerinden
oluşuyordu. Siyasî ve İktisadî bakımdan
ionia tarafından gölgelenen Eolis,
bir kültür ve şarkı ülkesi oldu; lirik şiir oıada
doğdu (bk. alkaíos, sapho). Romalılar
tarafından fethedilen bölge, Bergama krallığına
katıldı ve onunla birlikte Roma imparatorluğu
tarafından ilhak olundu (M. ö.
133).
—  Eolis başlığı, İonia başlığının
esas biçimi. (Küçük Asya’nın kuzeybatı kıyısında
görülen ilk örnekleri sadece asya
sanatının bitki motiflerinden yararlanıyor-*
du).
— Esk. vezin. Eolis mısraı, daktylos mısraınm
özel bir biçimi. (Lesbos’lu şairler, Alkaios
ve Sapho tarafından kullanılırdı.
Spondeios mısraının. daktylos mısraı yerine
kullanılmasını engelleyen’ eşhecelilik başlıca
özelliğidir.)
— G. santl. Eolis sanatı, ionia sanatının
bir kolu. (Attika etkileri taşır. Eski heykellerde
kaba ve kalın biçimlerle belirgindir:
Larissa’nın pişmiş toprak frizleri, Assos tapmak
plakları, Delphoi’de Malissa hâzinesi.)
— Leng. Eolis dili, yunan lehçe aiiesi. (Tesalya
lehçesi, Boiotia lehçesiv Asya eolis lehçesi
bu aileye girer.)
— Coğrafi yönden çok dağınık olan
ve aralarında büyük farklar görülen bu lehçeler
birçok ortak özelliğe sahiptir (psilosis,
digammanm korunması v.b.). Dor istilâsını
(M /ö . XI. yy) takip eden göçlerle
Asya’ya götürülen Eolis lehçesi, én eski epik
şarkıların yazıldığı dil’oldu. Homeros’-
un dili de, eolis lehçesinin morfolojisini
açıklayan birçok eski biçimi kapsar. Eolis
. lehçesi Mykenai tabletleriyle ortaya çıkarılan
eski Aka diliyle benzerlikler gösterir