Fortuny (y de Madrazo), Mariano
(d. 11Mayıs 1871, Granada, İspanya – ö. 3 Mayıs 1949, Venedik), ressam, mucit, fotoğrafçı
Fortuny’nin az sayıdaki büyük boyutlu resimlerinin en önemlisi “Tetüan Çarpışmasıdır. Fas’taki savaştan bir sahneyi yansıtan yapıt, hareket ve enerjiyi ustaca görsel-leştirmiştir. Fortuny’nin asıl tipik yapıtlan ise ince ve ustalıklı ayrıntılarla dolu küçük boyutlu resimleridir. Bunlarda düşsel bir
18. yüzyıl dünyasının güzelliğini ve zarifliğini yakalamaya çalışmıştır.
forum, Eski Roma kentlerinde halkın toplanma yeri işlevi gören, kamu yapılarıyla ve kolonadlarla çevrili, merkezî konumlu
açık alan. Eski Yunan kentlerindeki ago-ra(*) ile akropolisin(*) dalıa düzenli yapılmış bir mekânsal uyarlamasıydı.
Forum sözcüğü Lex XII Tabularum’da (On İki Levha Yasası) mezarın giriş bölümü anlamında kullanılmıştır. Roma castrum’la-rmdaysa forum, hemen yanında praeto-rium’un da yer aldığı açık oir alandı (bak. castrum). Terimin başlangıçta, genel olarak herhangi bir kamu yapısını ya da büyük kapının önündeki açık mekânı tanımlamada kullanıldığından kuşku yoktur.
Roma kentinde ise forum sözcüğü, Pala-tium ve Capitolium (Capitolino) tepeleri arasındaki eskiden bataklık olan düz alanı belirtiyordu. Roma Forumu olarak da bilinen bu alan, krallık döneminde bile Capitolino Meydanı’nın küçük geldiği toplantılar için kullanılmaktaydı. İlk başlarda gladyatör dövüşleri için kullanılan Roma Forumu’ nu çevreleyen kolonadlann üstünde izleyici galerileri ve çeşitli dükkânlar yer alıyordu. Roma imparatorluğu döneminde daha çok dinsel ve dindışı gösteri ve törenlere hizmet eden bir mekân niteliği kazanan forumun
Tasarımını Damaskoslu Apollodoros’un yaptığı Tralanus Forumu, 2. yy başları, Roma Fototeca Unıone, Roma
çevresinde, kentin en önemli tapınak ve anıtları sıralanmıştır (bak. Roma Forumu).
İmparatorluk döneminde adli (forum çivile) ve ticari (forum venalicium) amaçlı birçok yeni forum oluştu. Roma Forumu, Caesar Forumu ve Augustus Forumu ilk türden, Sığır Forumu (Forum Boarium) ve Sebze Forumu (Holitorium) ise ikinci türden forumlardı.
İÖ 1. yüzyılda mimar Vitruvius, ideal bir forumun büyük bir kalabalığı alabilecek, ama küçük bir topluluğu da yok etmeyecek büyüklükte olması gerektiğini belirtmiş, uzunluğunun genişliğine oranını 3/2 olarak yermişti. Roma’daki Traianus Forumu(*) İS 2. yüzyılda bu orana göre yapıldı.
Pompei’deki forumun kuzeydoğu ucunda bir pazaryeri (macellum) ve dükkânlar, doğu kenarında ise dokumacılar çarşısı vardı; Kuzey Afrika’daki Thamugadi (Tim-gad) kentindeki forumun bütün kuzey bölümü dükkânlara ayrılmıştı. Tabanı genellikle taşla kaplanan forum, şenlik zamanlarında arabaların geçmesine izin verilmesine karşın, bir geçit yolu değildi ve girişleri, Pompei’de izleri bulunduğu gibi, kapılarla kapatılırdı.
Forum, Ankara’da yayımlanan (1954-1970), 15 günlük siyaset ve ekonomi dergisi. Nilüfer Yalçın’ın yönetiminde çıkmaya başlayan ve Aydın Yalçın, Muammer Aksoy, Coşkun Kırca, Turhan Feyzioğlu gibi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyelerinden
oluşan bir kadroya dayanan Forum, ilk yıllarında farklı görüşlerin sergilendiği bir platform niteliğindeydi. Sayfalarını açtığı araştırma ve incelemelerle Türkiye’nin siyasal gündemine önemli tartışma konuları getirdi. 1960’a değin, Demokrat Parti yönetimine yönelttiği eleştirilerle tanındı. 27 Mayıs 1960 hareketi sonrasında, dergi karma ekonomiden ve ekonomide millileştirmelerden yana bir çizgiye yöneldi. Daha önceki yazar kadrosunun bir bölümü 1965 sonrasında sağ partilerde yer alırken, dergi de tümüyle sol eğilimli bir içerik kazandı. “Kapitalist olmayan yoldan kalkınma”yı öneren çizgisiyle dikkati çekti.
Forum, Haşan Hüseyin Korkmazgil’in yönetimine girdiği 1968 sonrasında ekonomi ve politika konularına Türkiye İşçi Partisi’ nin (TİP) bakış açısıyla yaklaştı. 15 Ekim
1969 tarihli 373. sayısıyla yayımına ara verdikten sonra, TİP’teki Aybar yanlısı kanadın görüşlerini yansıtmak üzere 16 Şubat 1970’te yeniden çıkmaya başladı; ama yalnız birkaç sayı yayımlanabildi.
Foscari, Francesco (d. y. 1373 – ö. 31 Ekim/l Kasım 1457, Venedik), Milano’ya karşı sürdürülen bir dizi uzun ve yıkıcı savaşta kenti yöneten Venedik dükü (dpge).
Ünlü bir Venedikli aileden gelen Foscari, İtalyan kentleri arasında süren savaşlar sırasında, Venedik’in yönetici organları olan Kırklar Konseyi (1401) ile Onlar Konseyi’ne (1405-13) başkanlık etti. 1423’te dük seçildikten kısa bir süre sonra, Floransa ile birlikte Milano dükü Filippo Maria Visconti’ye savaş açtı. 1426’da Venedikliler Brescia’yı ele geçirdi ve 1427’de barış yapıldı. 1431’de savaş yeniden başladı ve bunu izleyen Ferrara Barışı da (1433) güçler dengesini sağlayamadı. Bologna’ya karşı sürdürülen savaş 1441’de imzalanan bir antlaşmayla sona erdirildi; bu antlaşmayla topraklarını genişleten Venedik, bir süre sonra Ravenna’yı da ele geçirdi.
1443’te Milano’ya karşı yeniden savaşa girişen Foscari, Filippo Maria’nm ölümün-
313 Foscolo, Ugo
Bu gelişmeler nedeniyle Venedik ile Doğu ülkeleri arasındaki ticari ilişkiler bozulunca Foscari’nin düşmanları onu iktidardan indirmeye karar verdiler. Bu amaçla, Foscari’ yi Venedikli Amiral Piero Loredan’ın öldürülmesi olayına karışmakla suçladılar. Büyük bir olasılıkla haksız olan bu suçlamayı Foscari’nin oğlunun vatana ihanet suçundan sürgüne gönderilmesi izledi. Onlar Konse-yi’nin resmî talebi üzerine istifa etmek zorunda kalan (23 Ekim 1457) Foscari sekiz gün sonra öldü. Yaşamöyküsi-, Lord Byron’ın The Two Foscari (İki Foscari) adlı trajedisi ile Giuseppe Verdi’nin bir operasına konu olmuştur.
