Frémy, Edmond

(d. 28 Şubat 1814, Versailles – ö. 3 Şubat 1894, Paris, Fransa), flüor bileşiklerine ilişkin araştırmalarıyla tanınan Fransız kimyacı. Joseph-Louis Gay-Lussac’ın öğrencisi olan Frémy çeşitli kurumlarda ders verdikten sonra 1850’de Paris’teki Doğa Tarihi Müzesi’nin kimya kürsüsünde Gay-Lussac’ın yerine geçti, 1879-91 arasında bu müzenin yöneticiliğini yaptı.
Osmik asit, ozon, demir, kalay ve kurşun bileşikleri üzerinde incelemeler yapan Frémy, element halindeki flüoru ayırmaya çalışırken hidrojen flüorürü ve bazı tuzlarını buldu. Bitkilerin yaprak ve çiçeklerindeki pigmentleri, hayvansal maddelerin bileşimlerini inceledi. Demir, çelik, sülfürik asit, cam, kâğıt ve sabun teknolojilerine de katkıda bulunan Frémy, alüminyum oksit kristalleri üstünde çalışmış ve yapay yakut elde etmeyi başarmıştır.
fren, bir cismin hareketini durdurmak ya da hızını azaltmak için kullanılan aygıt.
Frenlerin çoğu döner mekanik parçalar üzerine etki yaparak mekanik, hidrodinamik ya da elektriksel yolla kinetik enerji soğururlar.
En yaygın fren türü olan mekanik frenlerde kinetik enerji ısıya dönüştürülerek yok edilir; bu düzeneklerde sabit bir sürtünme elemanı, hidrolik ya da pnömatik yolla döner bir kampanaya ya da diske bastırılarak mekanik sürtünme oluşturulur. Kampanalı (tamburlu) frenlerin sürtünme elemanları, bir yüzü içbükey pabuçlardır; disk frenlerinde ise yastıklardan ya da halka biçimindeki kelepçelerden yararlanılır. Bu elemanlar organik maddelerden, metalden ya da seramikten yapılabilir; çoğunlukla da asbest kullanılır.
Tekli frenler, sert bir bağlantı elemanı aracılığıyla mekanik olarak çalıştınlabilir ama örneğin bir otomobilde olduğu gibi tek bir merkezden birkaç fren birden harekete geçirilecekse, bütün tekerleklerde eşit frenleme etkisini elde etmek zordur; bu nedenle bütün frenlerde aynı yağ basıncıyla etki eden hidrolik kumanda sistemi kullanılır. Demiryolu vagonlarının frenlerinde, doğrudan tekerleklerin çevresine çembersel olarak basan ve sıkıştırılmış havayla çalışan dökme demir pabuçlar kullanılır (bak. hava freni).
Hidrodinamik (akışkanlı) frenin bir rotoru (döner eleman), bir de statoru (duran eleman) vardır, bunlar hidrolik kavramadaki kanatlı çark ile türbine benzetilebilir. Bu frenlerde harekete karşı direnç, sıvının (çoğunlukla su) rotordaki bir dizi cepten, statordaki ceplere doğru dolanımı ve akışkan sürtünmesiyle oluşturulur. Dönmeye karşı direnç yani frenleme gücü rotorun hızına bağlı olduğundan, hidrodinamik frenler döner bir elemanı tamamen durduramazlar; ama sıvı yeterince soğutulabilirse, büyük miktarlarda kinetik enerji yok edilebilir. Hidrodinamik frenler özellikle dağlık bölgelerde çalışan ağır kamyonlarda oldukça kullanışlıdır.
French, Daniel Chester (d. 20 Nisan 1850, Exeter, New Hampshire – ö. 7 Ekim
1931, Stockbridge, Massachusetts, ABD), yapıtları ABD’de geniş kitlelerce tanınan heykelci.
Heykelci Thomas Ball ve William Rim-mer’ın yanında öğrenim gördü. İlk önemli siparişini Massachusetts eyaletine bağlı Concord yerleşiminin yönetiminden aldı. Yüz yıl önceki Concord Çarpışması’nın anısına yaptığı “Hazır Birlik Milisi” (1875) adlı bu tunçtan heykel savunma tahvillerinde, posta pullarında ve II. Dünya Savaşı afişlerinde kullanılan bir simge haline geldi. Yaklaşık 50 yıl sonra da French’in Washington, D.C.’de, Lincoln Anıtı için yaptığı mermerden, oturan Lincoln heykeli açıldı. Aradaki yarım yüzyıl boyunca French, Amerika ve Amerikalılığa ilişkin çok sayıda yapıta imzasını attı. U.S. Grant’ın Phila-delphia’da ve Washington’in Paris’te at üstünde heykellerini yaptı. Boston Halk Kütüphanesi’nin üç çift tunç kapısı ile Nebraska eyaletinin merkezi Lincoln’daki “Ayakta Duran Lincoln”, Concord’daki halk kütüphanesi için “Emerson”, Columbia Üniversitesi için “Alma Mater” ve New York Gümrük Binası için “Dört Kıta” adlı heykelleri de önemli yapıtlarındandır.