Aim. Hauptquartier n des Grosser! Generalstabs, Fr. Quartier m G eneral de l’Etat m ajor de l’Armöe, İng. G eneral Staff Headquarters. I860 yılında Seraskerlik-Harbiye Nezareti-kurulduğu zaman “Erkânı Harbiye”de Seraskerliğin
bir şubesi olarak çalışmalarına başladı. Bu şube 1880 yılında yedi şubeden kurulu bir daire haline getirilerek
“Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Dairesi” adı altında yeniden düzenlenerek Başkomutanlığa bağlanmıştır.
1882 yılında yeni bir düzenleme ile şube sayısı altıya indirilmiştir. 1890 yılında “ Maiyet-i Seniye
Erkân-ı Harbiyesi”nin (Padişah Genelkurmayı) kurulması üzerine, Erkânı Harbiye-i Umumiye Dairesi yeniden
Seraskerliğe bağlanmıştır. 1908 yılında II.Meşrutiyet’in ilânından sonra, Padişah Genelkurmayı
kaldırılmış ve Seraskerliğin adı da “Harbiye Nezareti” olarak değiştirilmiştir. Bu değişiklikler sırasında Erkân-
ı Harbiye-i Umumiye Dairesi yeniden düzenlenmiş ve 1922 yılına kadar İstanbul’da çalışmalarını
sürdürmüştür.
Ankara’da Büyük Millet Meclisi’nin açılışından sonra, 2 Mayıs 1920 tarih ve 3 sayılı Kanun ile Müdafaai
Milliye Vekaleti’nden ayrı olarak bağımsız bir Erkânı Harbiye-i Umumiye Vekâleti kurulmuş ve bu şekli ile
1924 yılına kadar çalışmıştır. Genelkurmay Başkanlığı, Cumhuriyet’in ilânından
günümüze kadar üç dönem geçirmiştir.
1924-1944 Dönemi:
Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekâleti 3 Mart 1924’ de kaldırılmış, Erkânı Harbiye’i Umumiye Riyaseti
adıyla, vazifesinde bağımsız, bir yüksek askeri makam olarak çalışmalarını sürdürmüştür. Bu dönemde, bir
plânlama organı olarak iki daire ve oniki şube halinde yeniden düzenlenmiştir.
1944-1949 Dönemi:
Erkânı Harbiye-i Umumiye’nin, ülkenin savaşa hazırlanması bakımından bütün devlet teşkilatının çalış-
malarıyla yakından ilgili teknik bir uzmanlık kurulu olduğu göz önünde tutulmuş ve Türkiye Büyük Millet
Meclisi’ne karşı sorumlu olarak Başbakanlığa bağlanmıştır.
1949 Sonrası:
Yeni adıyla Genelkurmay Başkanlığı 1949 da çıkarılan bir kanunla doğrudan doğruya Milli Savunma
Bakanlığı’na bağlanmış, 1961 Anayasası yürürlüğe girinceye kadar bu bakanlığa bağlı olarak çalışmıştır.
Bu dönemde Genelkurmay Başkanlığının teşkilatı daha da geliştirilmiş ve hemen hemen günümüzdeki şeklini
almıştır. Buna göre, Genelkurmay Başkanı, Silahlı Kuvvetlerin komutanı olup, Bakanlar Kurulu’nun teklifi
üzerine, Cumhurbaşkanınca atanır; görev ve yetkileri kanun ile düzenlenir. Genelkurmay Başkanı, bu görev
ve yetkilerinden dolayı Başbakan’a karşı sorumludur.
Genelkurmay Başkanlığının görevleri:
Silahlı Kuvvetleri savaşa hazırlamak için personel, harekât, istihbarat, teşkilât, eğitim, öğretim ve lojistik
hizmetlerine ilişkin prensipler ve öncelik ile ana programları belirler Bu hizmet ve görevlerin, Kara, Deniz,
Hava Kuvvetleri Komutanlıkları ve Genelkurmay Başkanlığı’na bağlı kuruluşlarca uygulanmasını sağlar.
Personel hizmetlerini özel kanuna göre yürütür. Lojistik tedarik hizmetleri için belirlemiş olduğu programları,
bu hizmetleri yürütecek olan Milli Savunma Bakanlığı’na bildirir. Uluslararası askeri antlaşma ve
sözleşmelerin askeri yönlerinin belirlenmesinde görüşünü bildirir ve gerektiğinde toplantılarda temsilci
bulundurur. Görev ve yetkilerine ilişkin konularda ilgili Bakanlık, daire ve kurumlarla gerekli temasları sağlar.
Genelkurmay Başkanlığı görevlerini şu temel başkanlıklar ile yürütür: Personel-İstahbarat-Harekât,-
Lojistik-Genel Plan Prensipler-Muhabere Elektronik Askeri Tarih ve Stratejik Etüt-D eğerlendirm e
Denetleme-Sıkıyönetim Koordinasyon Başkanlıkları.