wiki

GEVİŞ GETİRENLER(Ruminantia)

Aim.W iederkauer, Fr. Ruminants, İng. ruminants, otçul memelilerin, çift-parmaklılar (Artiodactyla) takımına giren bir alttakımı (Ruminantia). Besinlerini midelerinde topladıktan sonra, tekrar ağza getirip, iyice çiğneyip, ikinci defa midelerine indirip sindirirler. Bu olaya geviş getirme denir. Diş takımları tam değildir. Üst kesici dişleri bulunmaz. Alt çenelerinde kürek şeklinde altışar kesici dişler vardır ve alt köpek dişleri de kesici görevini yapar. Mideleri 4 (en az 3) bölmelidir: İşkembe, börkenek, Kırkbayır, Şirden. Yedikleri bitkisel yiyecekler ilk önce birinci ve ikinci midelerine, gevişten sonra iki son midelerine aktarılır. Sindirimde mikroorganizmaları da görev yapar. Genellikle sert bitkisel besinlerle beslendiklerinden, sindirimleri zordur. Bitkisel besinlerin protein değeri az olduğundan, bol yemek zorundadırlar. Sindirimden önce yiyeceklerini genişleyebilen işkembelerinde depolarlar. İşkembeye (rumen) gelen besinler buradaki bakteriler tarafından, hücrelerinin selüloz zarları parçalanır. Buradan da ikinci mideye (börkenek= reticulum) geçerek mayalar vasıtasıyla yumuşatılır. Hayvan bilhassa İstirahat halinde refleks bir geğirme halinde besinlerin bir kısmını ağza getirerek iyice çiğner ve ikinci defa yutar. Bu defa besinler üçüncü bölüme (kırkbayır=omasus) ve buradan da dördüncü kısma (şirden=obomasus) geçerek iyice sindirilir. Geviş getirme olayında bakterilerin görevi dikkat çekicidir.

Görevi biten selüloz bakterileri “demlendirici” denen başka mikroorganizmalar tarafından sindirilir. Bunlar da midenin üçüncü ve dördüncü bölümlerinde sindirilir. Geviş getirenlerin midelerindeki sindirim bakterileri hem sindirimde rol oynar, hem de besin kaynağı meydana getirirler. Deve, lama, cücegeyik, geyik, zürafa, antilop, ceylan, sığır ve davarlar hep geviş getiren hayvanlardır. Birçoğu evcilleştirilerek, et, süt, deri ve yünlerinden hatta gübrelerinden faydalanılır. Deve, lama ve cücegeyiklerin mideleri üç gözlü olup, kırkbayı bulunmaz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir