GÜNEŞ ENERJİSİ
Tropikal Okyanuslardaki ısı farklarından yararlanarak çalışan üreteçler modern dünyanın gereği olan ucuz ve «temiz» elektriği sağ-lıyabilirler… CLARANCE ZENER
Daha 1881 ’de bir Fransız fizikçisi olan Jacques D’Andarsonual insanın bir gün enerji elde etmek için – dünya kabuğundaki ısı farklılığından yararlanmak üzere – Okyanus diplerini kazacağım ileri sürmüştü. Fakat onun asıl önemli önerisi Okyanusun güneş enerjisini so-ğurarak ısınmış üst katlan ile soğuk alt katları arasındaki ısı farkını kullanıp enerji sağlıyan üreteçlerin yapılabileceği yolundadır.
Böyle bir cihaz çağdaş insanın enerji ihtiyacını karşılıyabileceği gibi ona ardında, pis bir dünya da bırakmayacaktır. Güneş tarafından ısıtılmış su ile çalıştığı için de; güneş sönene dek insanlığa enerji sağlayacaktır. Üstelik üst katmanları üreteç için doğal bir toplayıcı ödevi gördüğü için de; insan tarafından yapılan toplayıcıların pahalılığından uzak bulunacaktır. Bu ise insanlığa daha ucuz enerji sağlamak demektir, şüphesiz. Örneğin : Aden ve Me-niel tarafından geliştirilen çölde güneş enerjisi merkezlerinin ürettiği enerji; bugün için pahalı olduğundan kullanılmayan atom enerjisinden bile kat kat pahalıdır.
Üretecin Çalışması:
Aslında deniz suyundaki güneş enerjisini işleyen böyle bir üreteç (gelişmesinde büyük rol oynıyan, bu makalenin de yazarı olan Clarance ZENER’in adına izafeten) ZENER ÜRETECİ, eski ve standart ısı makineleri ile aynı prensibe dayanarak çalışmaktadır. Bu prensipte iki ihi düzeyi vardır. Bir miktar soğuk suyun ısını yükseltmek ve sonra düşürmek; düşürürken ile açığa çıkan ısıyı kullan ıııak. İşle termodinamiğin ilk prensibi.
Yalııız böyle bir sıvının, normal sıcaklıkla bile yüksek hıılıar basıncı, iyi ısı İletkenliği gibi bazı özellikleri olıuası «e ırklı. Yüksek huhaı hasımı büyük ısı lüı
Şekil No. 3. – Hidrolik kavramanın çalışma şekli
c) Orta vites
(güneş dişlisi bloke edilmiştir)
d) Hızlı vites
(güneş dişlisi bloke edilmiştir)
planAt dişlisi
/
köprücük güneş
$akll No 1. Hidrolik kavramanın prensip şeması.
taç dişlisi
a) En kü«tık vites b) Geri vites
(dış bilezik bloke edilmiştir) (planet taşıyıcısı bloke edilmiştir)
Şekil No. 2. – Hidrolik kavrama
dişlisi
ZENER üretecinin şematik diyagramı. Şemada iletken sıvı olarak amonyak gösterilmiştir, fakat yeni keşfedilen bir soğutucu olan FREON ileride amonyakın yerini alacağa benzer. Isıtma kabının içinden geçen su miktarı, hemen hemen hidrolik tiir-binlerdekine eşittir.
İlimleri inşa edip, iyi ısı iletkenliği ise enerji kaybını önleyip pahalılığın önüne rcçınek için gereklidir. Fakat yüksek bulun basıncı kalın ve pahalı metallerden yapılmış iletim boruları gerektirmektedir. Yiııe burada ZENER üreteçlerinin üstün bir yanı daha kendini gösterecektir. Üre-Icç deniz içine tamamen gömülü olduğu için yüksek basınçtaki amonyak veya lıeonun boruların çeperlerine yapacakları basınç, boruyu çevreleyen ve yüzeyden yaklaşık 70 metre dipteki Okyanus suyu ile dengelenecektir. Bunun içinde ince ve ucuz metallerden yapılmış iletim boruları yeterlidir.
Şüphesiz enerji üretiminde kullanılmak üzere ZENER üretecine gönderilecek sil miktarı pek fazladır. Fakat bu modern akarsu barajlarında da böyledir. Yaklaşık bir hesap yapmak gerekirse 2 kalori üretmek için 1 gram «sıcak» (Okyanusun üsl katmanlarından saflanmış) su gerekmekledir denebilir.
Üstelik tüm üreteç ( l alıı ı, kumlansın ve «hücrcleı ■> ) 24 m 24 – >12 «ıı buyul
larmda olarcağı için herhangi bir kamyona veya deniz motoruna rahatça sığab ilmektedir ki bu ona ihtiyaç olan heryeıe kolayca taşınabilmesi gibi bir takım üstünlükler daha kazanmaktadır.
Üretecin Enerji Ekonomisi…
ANDERSON’lar (baba-oğul) tarafından 1966’da .yapılan bir dizi hesaplamalara göre böyle bir üreteçle üretilen enerjinin fiatı kilovvatt başına 165 dolar olacaktır ki; bu fosil artığı yakıt (benzin, fu-eloil, tabiî gaz) kullanan santrallerde üretilen enerjinin maliyetine eşittir. FAKAT ZENER üretecinin kuruluş masrafı diğerinin yarısına eşittir. Bu da uygulamada, üretilen elektriğin fiyatını daha da (1/2 oranın da) düşürecektir
Üretecin Geleceği…
liugüıı için ZENER üretecinin en bii yük rakibi nükleeı enerji sanlı alleridiı Nükleer enerji, ihtiyaç bölgelerinin yakın
İçin şimdilik ZENER üre Icçlcrinden avantajlı durumdadır. I’akat nükleer yakıt artıkları insan sağlığı açı sınılan -çözüm bulunamadığı takdirde ciddi sorunlar doğurabilecek niteliktedir. Nükleer artıkların bugün için yok edilmesi ise çok pahalıya mal olmaktadır.
Gelecek için nükleer enerji neden daha az üstündür ?
BÎR; zararlı artıklar bıraktığı için, öy-leki bu artıklar, gerekenler yerine getirilmediği takdirde, suya, havaya hemen her-şeye bulaşarak insan soyunu tehdit eder duruma gelebilirler. Bu ise hiçbirimizin istemediği bir durumdur.
Yine birçoğumuzu rahatsız eden bir durum da başımızın hemen üstündeki çıplak elektrik iletim kablolarıdır. Birçok ülke halkı haklı olarak bunların yeraltına gömülmelerini istemektedir. Bu kabloların yeraltına gömülmeleri ise zaten yüksek olan, atom enerjisiyle üretilen elektriğin fiyatını bir kat daha artıracaktır.
Bu güçlüğe bir çözüm olarak HİDROJEN gösterilmektedir. Yani yeraltındaki birçok defalar yalıtılmış borular elektrik kabloları değilde hidrojen gazı taşırsa ve biz bu hidrojeni ısıtma gibi birçok işte kullanırsak enerji maliyeti düşebilir. Üstelik hidrojenin yanmasıyla cluşjın su havayı kirletmeyeceği gibi atmosferin ve yerin su dengesini de bozmayacaktır.
Ancak, burada yeni bir problemle karşılaşıyoruz. Nükleer enerji santrallerine elektroliz yoluyla hidrojen eldesinde kullanılacak su nasıl götürülecektir ? Götürülmesi halinde, düşürmeye çalıştığımız enerji maliyeti daha da artmayacak mıdır ?
îşte burada yine ZENER üreteci yardımımıza koşmaktadır.
Üreteçte üretilen elektrik hemen orada, çevresindeki deniz suyunu elektroliz yoluyla hidrojen ve oksijene ayrıştıracak-tır Bu işlem denizin derinliklerinde yapılabileceği için, bu derinlikteki su sütununun basıncı ile hidrojen gazı ülkenin yüksek yörelerine bile kolayca iletilebilecektir. BU İKt.
Kaldı ki ZENER üreteci üzerinde daha bir takını gelişmeler kaydedilebilir.
ZENER üretecinin BUHAR vc GAZ TÜRBtNLERt ile karşılaştırılması…
Milimliği gibi güllümüzde iki tip Kirlilin; cııeıjl üretimimle kullanılmaktadır.
imi im ııı ııi’iı/\ı< ihkiiuini ii<i ik
•li (.A/ I UKMİNI.HRL.
Ilımlından buhar devirli tüıhünl sıvı yani su sıkıştırılarak isim vı sınıı arttırıldığı için diğerine or avantajlıdır. Fakat bu yüksek basım ısı çok pahalı kazanlarda sağlandığı maliyet yükselmektedir. Gaz devirli bünler böyle kazanlara ihtiyaç göste dikleri için avantajlı durumdadırlar, cak gaz tünbünlerinde sıkıştırma iş yeterli olamadığı için dezavantajlıdır
Fakat kıyıda ki; ZENER üretıviı elde edilen yüksek basınçlı hidrojeı oksijen yakan güç santralleri hem İn hem de gaz türbinlerinin avantajların; hip olmasına rağmen her iki dezavaı dan da uzak olacaktır.
Böyle bir santral için kazan gerek! ğildir, çünkü yanma zaten motorun de olacaktır. Sıkıştırma gerekli değ zaten yakıt —deniz dibindeki basım, bebi ile— yeteri basınca sahiptir.
Üstelik kıyıdaki böyle bir enerji trali atmosfere sadece subuharı vı- ıs lacaktır. Kışın bu ısı şehrin ısıtılın da kullanılabilir. Böylece ZENER üre nin hizmet hanesine birtane daha ( l ) retli ilâve edilirken, önce toplumun v göğün ısıtılması sağlanmış olacaktıı
PEKİ…… Ya Okyanus yüzeyinin –
ması ?…
İncelenmesi gereken önemli nokt dan biri de ısısını kullandığımız Ok\ sun üst katmanlarının soğumasının, lere yol açabileceğidir.
Aslında Okyanus yüzeyindeki soğ ısısının alındığı için değil fakat yüz deki sıcak suyun, üretecin içinden doğru pompalanıp oradaki soğuk > karışmasından olacaktır. Yüzeyin su ğı düştüğü için yüzeysel su buharlaş azalacaktır. Bu bir bakıma Okyanus yine —su buharı tarafından emilen neş enerisinin azalması sebebiyle — çok ışın çarpmasını sağlıyacaktır. B ce yüzey yeniden ısınnacak ve sıc;.1 dengede kalacaktır. Kısaca bu yönde bir sakınca söz’konusu değildir…
Bugünden yarınlara