SOFRA BAŞINDAKİ ADÂB BEYÂNINDADIR
Besmele ile başlayıp, ham dele ile bitirm ektir. H attâ her lokmayı
aldıkça «Bismillah» demek, daha güzeldir. D aha güzeli, birinci lokm
ada «Bismillâh», İkincide «Bismillâhirrahm ân», üçüncüde «Bismillâhirrahm
ânirrahim » dem ektir. Herkesin duyup söylemesi için, Besmeleyi
aşikâre okumalıdır. Sağ el ile yemeli, tuz ile başlayıp, tuz ile
bitirm elidir. Lokmayı küçük almalı, iyice çiğnemeli, ağzındaki lokmayı
yutm adan diğerini alm am alıdır. Ç ünkü bu, yem ekte aceledir. Yemeği
yermemelidir. Resûl-i Ekrem, hiç bir yemeği beğenmezlik etmezdi.
Hoşuna giderse yer, gitmezse yemezdi. Ö nünden yemelidir. Yalnız m eyvede
öyle değildir. Meyve yerken elini dolaştırabilir. Çünkü bu, ayıplanm
az ve iğrenilmez. Nitekim hadîsde :
«Önünden ye.» (8) buyurulm uş ve buna rağm en Resûl-i Ekrem
meyveler üzerinde elini dolaştırm ıştır. «Bu nasıl olur?» diye sorduklarında
:
«Meyve, yemek gibi bir çeşit değildir.» (9) buyurm uştur. Ekmeğin
ortasından, yemeğin tepesinden yememeli. Çöreğin kenarından yemeli.
Ekmek az olursa, onu kesmemeli, kırm alı. Pişmiş eti de kesmemeli.
Resûl-i Ekrem, bundan da m enetm iştir. Isırıp yemelidir. Ekmek
üzerine kap kaşık koymamalıdır.
Hadîsde Resûl-i Ekrem (S.A.V.) şöyle buyurdu :
«Ekmeğe hürmet edin; Allahtı Teâlâ onu göklerin bereketlerinden
indirmiştir.» Elini ekmek ile silmemeli. Resûl-i Ekrem bir hadî
sinde :
j , » I g j Il > Â i – l n i s < u J İ J \ j \ -* , ^ **
^ • -O» ^c_— jUa-L-li) AS İl J
>8 ‘ ^.V Slİ» £ ^ j l£j JLİ> ^ O Vl> 4 ^ Ly» I
«Sizden birinizin lokması düşerse, alıp üzerindeki toz toprağı gidersin,
sonra yesin, onu Şeytan’a bırakmasın ve parmaklarım yalamadan
elbezine sürmesin; inşân, yemeğin hangi cüz’ünde bereket olduğunu
bilemez.» (10) buyurm uştur.
Sıcak yemeği üfleyerek soğutm am alı; bu m enedilm iştir. Yenecek
kıvam a gelinceye kadar beklemelidir. H urm ayı da üç, beş, yedi
veyâ daha ziyâde de olsa, tek tek yemeli, m eyvenin kabuk ve çekirdeklerini
bir kapta toplam alı, hurm a çekirdeklerini ağzından avucunun
içine alm am alı, elinin üzerine alarak atm alıdır. Posası ve çekirdeği
olan her meyvede vaziyet böyledir. Çürük ve bozuk yiyecekleri
de tab ak tan alıp çekirdeklerin olduğu yere koymalıdır. Yemek
esnâsında çok su içmemeli, lokm a boğazında kaldığı veyâ suya fazla
isteği olduğu zam ân içmelidir. Susadığı zam ân, içmesi, tıbbî cihetten
iyidir. Çünkü su, mideyi dibağatlandırır denilmiştir.