İş Bankası Anonim şirketi (Türkiye)

A- tatürk tarafından kurulan banka (kuruluşu, 26 ağustos 1924). Yaygın bir şube şebekesi vardır. Kuruluşunun ilk yıllarındaki İktisadî şartlara uygun olarak, daha çok kalkınma ve yatırım bankacılığı yönü ağır bastı, ikinci Dünya savaşından sonra, ticaret bankacılığı yönünün ağırlık kazandığı görülmekte ise de, malî ve smfî alanlardaki çeşitli iştirakleri, banka için önemli bir faaliyet kolu olarak devam etmektedir. Türkiye iş bankasının 1924 yılında, 2,5 milyon lira olan genel mevduatı, 1970 sonunda 9 milyar liraya ulaştı; şube sayısı ise 437’yi buldu. Banka, 43 bankadan meydana gelen türk bankacılık sistemi içinde, önemli bir yer tutmaktadır: 1969 sonunda toplam genel mevduatın yüzde 24,8’i, toplam tasarruf mevduatının yüzde 27,7’si, toplam plasmanların yüzde 32,9’u Türkiye iş bankasına ait bulunmaktadır. Bütün dünyada ileri gelen bankalardan oluşmuş bir muhabir bankalar sistemi ile yakın ilişkileri vardır. Türkiye iş bankası, kuruluş gayesine de uygun olarak ülkenin İktisadî kalkınması ve sanayileşmesinde önemli rol oynadı; bu amaçla çeşitli yatırımlar yaptı. Yatırımların yüzde 80’i sanayi şirketleridir. Bu yatırımların en önemlileri arasında şişe ve cam, bakır, şeker, dokuma, lastik, tarım ilâçları ve gübre sanayii, çimento, madenî eşya, de- mir-çelik, gıda maddeleri, otomobil, turizm, soda sanayii v.d. kaydedilebilir, özellikle, şi- şe-cam, şeker, çimento, bakır ve lastik sanayiye uzun vadeli kredi sağlayan ve büyük öncülüğünde gelişmiştir. Ayrıca, özel sanayiye uzun vadeli kredi sağlayan ve büyük sanayi işletmelerinin kuruluşuna yardım e- den Türkiye Sınaî Kalkınma bankasının kurucusu ve en büyük ortağı, Türkiye İş bankasıdır. Ülkede tasarrufu teşvik ama- cıyle ikramiye ve kumbara sistemini ilk defa uygulayan; seyahat çeklerini ülkeye ilk getiren banka da Türkiye iş bankası oldu. Sigortacılık alanında da öncülük yaptı ve Anadolu Türk Sigorta şirketi ile Destek Reasürans Anonim şirketini kurdu. Ayrıca Millî Reasürans ve Ankara Anonim Türk Sigorta şirketine de ortaktır. Uludağ sanatoryumu ve Kirazlıyayla dinlenme evi, bankanın diğer sosyal iştirakleri arasında bulunmaktadır. Banka ve Ticaret Hukuku A- raştırma enstitüsü, 1954 yılında Türkiye İş bankası tarafından bir vakıf olarak kuruldu. Bu vakfın amacı, banka, sigorta ve ticaret hukuku alanındaki İlmî araştırma, çalışma ve yayınları geliştirmek, türk banka ve ticaret hukukunu, çağdaş hukuk sistemleri a- rasmda ileri bir düzeye ulaştırabilmektir.
uanK acııiK nızm etıerı a ışm a a ıurK çe ve İn gilizce olarak hazırlanan İş Bültenleri, iki ayda bir Türkiye’nin genel İktisadî durumu üzerinde b ilgi verm ekte ve bunlar, başlıca İktisadî göstergeleri de içine almaktadır. Ayrıca, çeşitli yayınlar yanında yılda bir defa Türkiye’nin Genel Ekonomik Durumu ve Türkiye’nin Ekonomik Göstergesi, Türkçe ve İn gilizce olarak yayımlanm aktadır. iş bankasının «Kültür Yayınları» arasında cık m ıs 100’den fazla eser vardır. (Bk. EK CÎLT)