Kadi

asıl adı İBRAHİM ABDÜLKADİR merİçboyu (d. 1917, İstanbul – q. 1 Mart 19&5, İstanbul), açık, aydınlık, titizlikle işlenmiş şiirleriyle 1940 .kuşağı toplumcu şairleri arasında yer alan Türk şair. Çeviri ça}ışm^lanyla dünya, şiirinin tanınmasına katkıda bulunmuştur. Ortaöğrenimini Eyüp Ortaokulu (1933) ve Kuleli Askeri Liseşi’nde (193(6) tamamladı. Kara Harp Okulu son, sınıf öğrencisiyken (1938) Nâzım Hikmet’le birlikte tutuklandı; on ay hapse rriahkûın oldu. Hapisten çıkınca askerlik görevini^ er olarak tamamladı. İstanbul Hukuk Fakültesi’ne girdi (1941). 1943’te yayımladığı Tebliğ, adlı şiir kitabı yasaklanarak toplatılçü. İstanbul’da bulunması sakıncalı görülen kişilerle birlikte sıkıyönetimce sürgüne gönderildi. Sürgünlükdönemini Muğla, Balıkesir, Konya, Kırşehir ve Adana’da »geçirdi. 1947’de İstanbul’a döndü ve bir bisküvi* fabrikasında çalışmaya başladı. Buradan ayrılınca çeşitli yayınevlerinde düzeltmenlik, çevirmenlik gibi işler yaptı. 1965’ten sonra kitaplarını kendisi yayımlayarak yazarlık yaşamını -sürdürdü. Ankara Cezaevi’nde Nâzım Hikmet’le birlikte yatan A. Kadir önceleri büyük ölçüde bu şairin etkisi altında kaldı. Ses ve YeniEdebiyat dergilerinde yayımlanan şiirlerinde bu etki açıkça gönilür. Yurt sevgisini dile getiren ilk kitabı tebliğ’de savaşa açıkça karşı çıkarken, yoksul insanları gerçekçi bir balaşla yansıttı. Sürgünden dönüşünde şiirlerini zaman zaman dergilerde yayımladı. Abdülbaki Gölpmarlı ile Farsça aslından düzyazı olarak çevirdikleri Mevlâna’nın şiirlerini serbest nazma dökerek Bugünün Diliyle Mevlâna adıyla bir kitapta topladı (1955). Çok beğenilen bu kitap üst üste birkaç kez basıldı. 1958’de Azra Erhat’la birlikte yaptıkları îlyada çevirisi îse A. Kadir’in başarılı bir çevirmen olarak iyice tanınmasına neden oldu. İkinci «kitabı Hoş Geldin Halil İbrahim*(1959) dönemin şiirsel eğilimlerinin dışında kalan şairin çizgisini değiştirmediğini gösterdi. Bunu Dört Pencere (1962) ve bütün şiirlerini topladığı Mutlu Olmak Varken (1968) izledi.. Çeviri ve eski şiirleri sadeleştirme çalışmalarını sürdüren A. Kadir Bugünün Diliyle Hayyam (1964), Bugünün Diliyle Tevfik Fikret (1967) adlı kitaplarını yayımladı. 1970’te yine Azra Erhat’la birlikte yaptıkları* Odysseia (çevirisi çıktı. Avrupa ve Üçüncü Dünya Ülkeleri şairlerinden tek başına ya da ortaklaşa yaptığı pek çok çeviriyi 3 ciltte Dünya Halk ve Demokrasi Şiirleri adı altında bir araya getirdi (1973-80). »Ayrıca Brecht’ten yaptığı şiir çevirileriyle Paul Eluard’dan Asım Bezirci ile birlikte, çevirdiği Seçme Şiirler (1961) büyük ilgi gördü. A. Kadir,, çevirileri için Habib Edip Törehan (1959), TDK Çeviri (1961), Hasap Âli Ediz Edebiyat Çeviri (1980) ve Yazko* Çeviri (1983) ödüllerini aldı. A(. Kadir’in 1938 Harb Okulu Olayı ve Nâzım Hikmet (1966) adlı yapıtı da bir dönemin önemli bir-ölayım aydınlatması açısından büyük ilgi çekmiş bir kitaptır.