KADIN CİNSEL HASTALIKLARI
ÂDET KESİLMELERİ
Dölyatağı Sebepli Âdet Görememe
Dölyatağı arızası sebebiyle adet görememe iki ana grupta İn
celenmektedir:
1- Travma (Yara veya Zedelenme) Kaynaklı Dölyatağı Yapışıklıkları: Dölyatağmın ön ve arka çeperleri birbirine yapışarak adet görmeyi engellemektedir.Bu arıza, doğum veya düşük sonrasında ortaya çıkar. Daha çok kürtaj (ceninin rahimden kazınması) sırasında mukoza tabakasının bütünüyle yıkılması ve mukoza (zar) damarlarının yaralanması sonucu oluşan yapışıklıklar söz konusudur. Hormon eksikliği olmadığı ve yumurta üretimi sağlıklı yürüdüğü halde, adet kanamaları gerçekleşemez Dölyatağı filminde, zımba ile delinmiş gibi, kenarları tırnaklı, düzensiz boşluklar görülür.
N e Yapm ah?
Tedavi cerrahidir. Ya sondalarla, ya da neşterle yapışkanlıklar giderilir. Yeniden yapışmaları önlemek için dölyatağı boşluğuna
özel bir alet yerleştirilir.
2. Üreme Organları Tüberkülozu: Ergenlik öncesi dönemde geçirilmiş bir tüberküloz vakasında, dölyatağı çeperleri birbirine ya
pışabilir. Daha geç dönemlerde ise, Koclı basili adı verilen bir mikroplanma sonucu yine dölyatağı çeperlerinde yapışkanlıklara
rastlanır. Hastada hiçbir içsalgı bozukluğu ve hormon eksikliği olmamasına rağmen adet göremez.
N e Yapm alı?
Aksaklığın giderilmesi için, tedavinin metodunu tesbit etmek maksadıyla, üç tip muayene uygulanır:
a) Karşıt madde verilerek dölyatağı filmi çekilir.
b) Dölyatağı mukozasından parça alınarak laboratuvar testine tabi tutulur.
c) Karın içine bakma muayenesi uygulanır.
Tedavide, öncelikle tüberkülozla mücadele edilir. Hastalık iyice kontrol altına alındıktan sonra, yapışkanlıklar açılır.
Yumurtalık Kaynaklı Âdet Görememe Bazı yumurtalık iltihapları ve urlar, yumurta üretimine engel
olur ve dolaysiyle adet görmemeye sebep teşkil eder. Yumurtalık kaynaklı özel bir arıza şekli daha vardır ki, erkeksi kıllanmalara
ve bızır büyümesine yol açar. Bu durumda hormon düzensizliği de
arızaya eşlik etmektedir.
iyi gelişmemiş yumurtalık arızalarına “tam yumurtalık yetmezliği” diyoruz ki; erken menapozlara (yaşdönümü) yol açar.
Tam yumurtalık yetmezliği, çok erken, genellikle 35 yaşlarında görülür. Daha önce de ortaya çıkabilir. En açık belirtisi, “sıcak basması” dediğimiz nöbetlerdir. Sıcak basması duygusu ile birlikte, kalp çarpıntısı, kalp bölgesinde ağrı ve romatizma ağrıları da eşlik edebilir.
Ne Yapmalı?
* Bir kadın hastalıkları uzmanına müracaatla hormon testi yaptırmalıdır. Hormon testi, yumurtalık yetmezliğinin sebebini ortaya çıkarmada büyük kolaylık sağlar. Sıcak basması duygusu veren, hipofizden salgılanan yumurtalık uyarıcı hormonların artmasıdır. Buna karşılık, yumurtalık hormon salgısı hemen hemenhiç yoktur. Tedavide, yumurtalık salgısının yerine, östrojenlerle ve progesteron (gerekli hormonlar) belirli bir düzen içersinde verilerek yumurtalık yetmezliği önlenir. Adet dönümü ve kanamalar düzene sokulur.
Hipotalamus ve Hipofiz Kaynaklı Âdet Görememe
Bu konuda üç tip arızaya rastlanır:
1- Şihan Hastalığı: Kürtaj ve kanamalı bir düşük sonunda, hipofiz bezindeki dokular yıkılır; hipofiz bezi salgı üretme görevini yapamaz. Hastada “kansızlık” belirtileri görülür. Bunu takiben troid bezi yetmezliği ortaya çıkar. Hastanın yüzü solgun, bitkin, soğuğa dayanıksızdır. Yüzde şişlikler de görülür. Hipofiz arızası sonucu, böbreküstü bezinde de salgı düzensizliği olur.
N e Yapm alı?
* Tedavi, kortizon ve troid özleri kullanılmasına dayanır. Bütün hormonal yetmezlikler önlenir ve adet düzene girer. Tedavi ömür boyu devam etmelidir. Çünkü hipofiz bezindeki dokuların ölümü geriye döndürülemez.
2- Hipofiz Bezi Urları: Âdet görmemenin çok seyrek rastlanan sebeplerinden biridir. Ön hipofizin gama hücrelerinde ortaya çıkan urlar, aynı zamanda görme sinirlerine de baskı yaptığından;
sonradan ortaya çıkan görme kusurlarında, hipofiz bezi urlarından şüphe edilmelidir.
N e Yapm alı?
* Kafanın yandan filmi çekilerek hipofiz bezi incelenir. Göz muayenesi yapılır. Görülen biçim bozukluğunun şekline göre, uygun bir tedavi seçilir.
3- Süt Akıntısıyla Birlikte Ortaya Çıkan Âdet Görememe: Doğumdan sonra, ya da doğumlar dışında rastlanan çok ender bir
durumdur. Hormon testleri ile arızamn sebebi araştırılır. Sinir yatıştırıcı ilaçlar alan ve sülpirid ile tedavi gören hastalarda bu tür adet kesilmelerine sık rastlanır.
Ruhsal Kaynaklı Âdet Görememe
En sık rastlanan adet bozukluklarındandır. Başlangıcı çocukluk dönemine kadar uzanabilen, ciddi bir ruhsal sarsıntı veya şoktan sonra ortaya çıkabilen, sinirsel yönden hassas, ailesi ile anlaşamayan genç kızlarda sıklıkla görülen bu hastalığın tedavisi ruh hekimlerinin işidir. Daha ciddi durumlarda, âdet kesilmesi ile birlikte sinirsel iştahsızlık ve bunun getirdiği zayıflık da eşlik eder. Sinirsel gebelik (gebelik zannı) da âdet kesilmelerine yol açar.