KIZAMIK-MEASLES-RUBELA-MORBİLLİ: Kızamık, RNA g ru b u n d an “P aram iksovirüs” ailesine ait b ir virüsün yol açtığı, aniden gelişen ateş ve deri belirtileriyle seyreden bulaşıcı b ir h astalık tır. Kızamık yalnız in san lard a görülür. Çok bulaşıcı olan bu hastalık, genellikle çocukluk çağ ların d a o rtay a çıkm aktadır. G ünüm üzde kızam ığa k arşı in san ların aktif olarak bağışıklık k azan m aları olasıdır. Bu aktif bağışıklık kazanm anın olm adığı yıllarda 2-3 yılda bir kızam ık salg ın ları görülm ekteydi. Kızamık genellikle okul çocuklarında o rtay a çıkm akla birlikte h erh an g i bir y aşta da görülebilir. Kızamık h a sta lığına yakalanm ış bir kimse, virüsün vücuda girm esinden 5 gün so n ra ve hastalık belirtilerinin görüldüğü ilk 5 gün boyunca hastalığı b aşk aların a b u laştırab ilir. H astalığın etkeni olan virüs solunum yoluyla vücuda girm ektedir. V irüs önce bura d a çoğalır, d ah a so n ra da kan yoluyla bütün vücu d a dağılır. V irüsün vücuda girm esiyle kızamık hastalığının ilk belirtilerinin görülm esine dek kuluçka devresi yaklaşık 12 gündür. K uluçka devrin d en so n ra h astalığın belirtileri o rtay a çıkm aya b aşlar. İlk gelişen belirtiler ateş yükselm esi, h alsizlik, göz k ap ak ların d a şişm e, ışıktan rah atsız olm a, göz yaşarm ası, buru n akıntısı ve öksürüktür. Bu ilk b elirtiler 1-8 gün sürebilir. B undan sonra d eri ve m ukoza belirtileri gelişir. Bu dönem de ilk
446
belirti genellikle ağız içi m ukozasında o rtay a çıkan ve “Koplik lek eleri” denilen oluşum lardır. Koplik lekeleri, ortası beyaz renkte, çevresi kızarık, en o rtasın d a çok küçük m avim si b ir noktacığın bulunduğu m ukoza döküntüleridir. D aha sonra yüzde kızarık deri lekeleri belirir. B unlardan b azıları k ab arık tır. Yüzdeki bu kızarık lekeler d a h a so n ra boyuna, o rad an da gövdeye yayılırlar. Bu lekelerin belirm eye başlam asından üç gün so n ra lekeler b ac ak lara ulaşır. D eri b elirtileri b aşlad ık ları sıray a u y arak üç gün içinde kaybolu rlar. Yani ilk kaybolan deri b elirtisi yüzde, en son kaybolanlar da b ac ak lard a bu lu n an lard ır. Bu lekelerin oluşm alarıyla kaybolm aları toplam olarak 6 günlük bir süreyi g erektirir. H astalık bazı kom plikasyonlara yol açabilir. Bunla r pnöm oni, kornea ülserleşm eleri, k eratit, körlük, m iyokardit, ansefalom iyelit (beyin om urilik iltihapları) biçim indedir. H am ile k ad ın lard a kızamık geliştiğinde % 20 vakada rahim içindeki çocuk ölm ektedir. H astalığın özel bir tedavisi yoktur. H astalığın bu laştığı düşünülen kim selere kilo b aşın a 0,25 mİ. “gam a globulin” (immün globulin G) ilk beş gün içinde zerk edilirse, kişi kızam ığa karşı pasif olarak dirençli kılınabilir. P asif bağışıklık kazan d ırm a özellikle 3 yaşın altındaki çocuklar, ham ile k adınlar, bağışıklık sistem inden rahatsızlığı bulun an ve tüberküloz h asta la rı için çok önem lidir. Canlı, zayıflatılm ış kızam ık virüsü aşılarıy la aktif bağışıklık kazandırılabilir. A ncak bu aşılar ham ile k ad ın lara, tüberkülozlulara, lösem i ya da lenfo- m a h astaların a uygulanm am alıdır. Kızamık aşısı norm al koşullarda 1 yaşın altındaki çocuklara uygulanm am alıdır.