MEHMED SA’DEDDİH EFENDİ

MEHMED SA’DEDDİH EFENDİ: Osmanlı âlimlerinden. Yüzyedinci Osmanlı şeyhülislâmıdır, ismi Mehmed Sa’deddîn olup, müderris Abdülhamîd Efendi’nin oğludur. Peygamber efendimizin (s.a.v.) temiz soyundan olup, Şeyhülislâm Hoca Sa’deddîn Efendi’nin torunlanndandır. 1213 (m. 1798) senesinde İstanbul’da doğdu. 1283 (m. 1866) senesinde İstanbul’da vefât etti. Fâtih Câmii’nde cenâze namazı kılındıktan sonra, Üsküdar’da Karacaahmed kabristanına defnedildi. Zamânının âlimlerinden aklî ve naklî ilimeri tahsîl edip yükseldikten sonra, kadılık mesleğini tercih etti. Anadolu’nun birçok yerlerinde adâlet ve doğruluk üzere kadılık yaptı.

Allahü teâlânın dîninin emirlerini yerine getirmek ve yasaklanndan sakındırmak husûsunda çok gayret sarf etti. Aydın ilinde kadılık yaparken Kütahya’ya gönderildi. Daha sonra Manisa kadılığına ta’yin edildi. Manisa’da birkaç sene kaldıktan sonra vazifeden alındı. Bir müddet devlet me’mûriyetinden uzak kaldıktan sonra, 1255 (m. 1839) senesinde, “Tanzîmât-ı Hayriye” îlân edilince, Aydın muhassıllığma (vergileri tahsîl eden me’mur) ta’yin edildi. 1257 (m. 1841) senesinde eyâlet teşkilâtında yapılan değişiklikte, defterdarlık İdâresinin kurulması lüzûmu ortaya çıktığından, İstanbul’a da’vet edilerek, mâliye bakanlığı başkâtipliği ile birlikte, zirâat meclisi üyeliğine ve evkâf müfettişliğine getirildi. 1262 (m. 1845) senesinde eski me’mûriyetleri üzerinde kalmak üzere “Hâriç” pâyesiyle, hudût tesbiti ve ba’zı müşkil mes’elelerin halli için Osmanlı-Rus sınınnda ve Batum yakınlarında bulunan Çürüksu’ya gönderildi. Oradan Trabzon’a evkâf müfettişliğine nakledildi. 1262 (m. 1845) senesinde Mekke-i mükerreme pâyesine nâil oldu. Sekiz sene müddetle yaptığı müfettişlikten sonra, başanlı çalışmalan üzerine, 1270 (m. 1853) senesinde İstanbul pâyesiyle taltif edilip, “Meclis-i muhâsebe-i mâliye” üyeliğine ta’yin edildi. 1272 (m. 1855) senesinde Anadolu kadıaskerliği pâyesine kavuştu. 1274 (m. 1857) senesinde “Meclis-i Vâlâ” üyeliğine ta’yin edildi. Şeyhülislâm Mehmed Ârif Efendi’nin vefâtı üzerine, 1275 (m. 1858) senesinde şeyhülislâmlık makâmına getirildi. 4 yıl 10 ay 27 gün bu makamda kaldıktan sonra, 1280 (m. 1863) senesinde vazifeden aynlarak, kendi evine çekilip ibâdet ve tâatle meşgûl oldu. Bu sırada tutulduğu hastalıktan kurtulamayarak vefât etti.

Mehmed Sa’deddîn Efendi, âlim, fâzıl, doğruluk ve adâletten ayrılmayan, açık sözlü ve mert konuşan bir zât idi Cömert ve kerem sâhibi olup, birçok hayır eserleri bırakmıştır. Aksaray Sofular mahallesindeki Şeyh Ömer Câmii’nin minberini yaptırmışdı. Kaynaklarda eseriyle ilgili bilgiye rastlanmamıştır.