Ulu Câm ii (Câm ii Kebir):
Ç orum ’un en büyük câmiidir. Ç orum birçok deprem
lere uğram ış, bazısında çok zarar görm üştür. Bu sebeple
Çorum Camileri de bu deprem lerden zarar görm üş
tür. Ulu Câm i’de zarar gören câm ilerden birisidir. M inberinin
kapısı üstünde 706 senesi Safer ayının onuncu
günü (1306) Ağustos yazısı bulunm aktadır. İkinci Bâyezid
zam anında 1509’da m eydana gelen deprem de
(K üçük kıyamet) ve Y avuz Sultan Selim zam anında
1514’de şehrin üçte biri zarar görüp, Ulu Câmiin yıkıldığı
yazılm ata ise de, bu deprem den sonra câmiin onanım
veya yeniden yapıldığına dair hiçbir haber yoktur.
Osmanlı padişahı Üçüncü Selim zam anında 1793 (H.
1208) yılında deprem den tekrar yıkılan Ulu Câm ii Cebbarzade
Süleyman Bey ile oğlu A bdülfettah Bey zam anında
yapılmak suretiyle bugünkü şeklini almıştır. Bir
söylentiye göre câmi içindeki direklerin K ürtpm arı yöresinden
kesilip getirildiği söylenilmektedir. Ulu Câmiin
bu yapılışı 1810 (H.1225) yılında bitmişti. Sülüs yazı ile
yazılmış iki kitabesi vardır.
Veli D ede isimli bir zat. C um a nam azı kılınırken’
“E y ahali câmii hem en boşaltın. D urm ayın” der. Câm ii
boşaltan halk şiddetli bir deprem in olduğuna şahit olur.
Hamid Câmii: 1561 (H .969) yılında Hüseyin oğlu Rüstem
Bey tarafından yapılmıştır. İnayet Câmii: 17. asır
Osmanlı eseridir. Kubbeli Câmii: O sm anlı devri eseridir.
Hıdırlık Câmii: Eshab-ı K iram ’dan Suheyb-i R um i’ye
saygı nişanesi olm ak üzere ilk defa H ıdır oğlu H ayreddin
tarafından bir câmi yaptırılm ıştır. Beşiktaş m uhafızı
olan Ç orum lu Yedi-Sekiz H aşan Paşanın Suheyb-i
Rum i’den bahsetm esi ve yardım istemesi üzerine padi
şah İkinci A bdülham id’in emirleri üzerine şim diki câmi
ve türbe yapılmıştır. Kitabesi vardır. İskilip ilçesindeki
Câmiler: Şeyh M uhiddin Yavsi Câmii: Ebussuud Efendinin
babası Şeyh Yavsi tarafından tek kubbeli olarak
yapılmış, daha sonra Ebussuud Efendi tarafından ekleme
yapılarak câmi büyütülm üştür. Câmi yanında Ebussuud
Efendi tarafından yaptırılan babasının türbesi vardır.
Şeyh Yavsi’nin dikmiş olduğu karaağaç halen câmiin
bahçesinde m evcuttur.
Büyük Câmii; 1839’da yapılmıştır. T abakhane
Câmii: Şeyh M uhiddin Yavsi’nin dam adı Şeyh H abib
yaptırm ıştır. Yeni Câmii: K azasker Cafer Efendi yaptırmıştır.
A laca ilçesindeki Câmiler: Eski Câm i 1763
(H .l 177) yılında kubbealtı vezirlerinden Ö m er Osm an
Paşa tarafından yaptırılmıştır.
O sm ancık’ta Osm anlı sivil m im arisinin güzel örnekleri
vardır. A kşem seddin Câm iini F atih’in Hocası
A kşem seddin yaptırm ıştır. Şeyh Câm ii. Ciğer Câmii,
H ızırzade M ehmed Paşa Câmii, tarihi ve mimari kıymet
taşır. K argıda Mihri H atun Câm ii, M ecitözü’nde
Elvançelebi K öyü Câmii tarihi eserlerdir. O sm ancık’
taki İm aret Câm ii (K oca M ehm ed Paşa Câm ii) İkinci
M urad’ın veziri koca M ehm ed Paşa tarafından 1430
senesinde yaptırılm ıştır. Selçuklu tekniği hakim dir,
kapısı cevizden olup üzerinde çok zarif ve şanatkârâne
bir işçilikle işlenmiş oym a süslemeler vardır. G ranit
taştan yapılı m ihrabın geom etrik süsleri çok güzeldir.
Câmii yanında im aret vardır. D ördüncü M urat Bağdat
seferinden dönerken ailesi M ihrihatun K argı’da vefat
edince, buraya Mihri hatun Cami ve Hamamı yaptırılmıştır.
Halen ham am olarak kullanılm aktadır. Ali Paşa
H am am ı: (Yeni H am am ) Çarşı içinde saat kulesi
yanında bulunm aktadır. En büyük ham am dır. E rzurum
Beylerbeyi olan Ali Paşa tarafından 1573 yılında
yapılmıştır. H alen ham am olarak kullanılm aktadır.
Paşa H am am ı (Tacettin Paşa H am am ı): Ç öplük semtinde
bulunân bu ham am Taceddin İbrahim Paşa bin
Hacıbey (Tacizade) tarafından 1484 yılında yaptırılmış
tır. H alen ham am olarak kullanılm aktadır. Çavuş
H am am ı: M ustafa Ali Efendi tarafından 1595 yılında
E m ir A hm ed m ahallesinde y aptırm ıştır. Şim di
ham am olarak kullanılm aktadır.
İskilip’te Deri ve Sabak H am am ı (Fatih devrine ait),
O sm ancık’ta K ara M ehm ed Paşa’nın yaptırdığı 2
ham am dan K öprübaşı’ndaki yıkılarak polis karakolu
yapılmıştır. Sungurluoğlu ham am ını 1756’da Sunguroğlu
M ehm ed Bey yaptırm ıştır. Kaplıca ve İçmeler:
A rak ve Kareciviran M adensuyu ile Laçin H am am ı
idrar yolları hastalığına iyi gelir. M anastır İçmesi, G ök-
çedoğan M adensuyu ile Figani H am am ı çeşitli hastalıklara
iyi gelir. Çayköy ve Meşe ılıcaları çok faydalıdır.
Gezilecek Yerleri: Belediye Parkı: 40 bin m 2lik bir
sahada ağaçlı, çiçekli bir mesire yeridir. 1884’de K aym akam
M ahm ut Bey yaptırm ıştır. Kuş Sarayı: Ç orum ’a 20
km. uzaklıktadır. Ağaçlık, sulak bir mesire yeridir. Köse
Dağı: Ç orum ’a 23 km. uzaklıkta, 1700 m. yükseklikteki
Köse D ağın sırtları güzel bir yayladır. Çam ağaçları bol
ve lezzetli suları vardır. K ızılırm ak kuşbakışı görünür.
Çatak: Ç orum ’a 20 km. uzaklıkta orm an içi bir mesire
yeridir. Keklik ve üveyik av kuşlan çoktur. Hacılar
H anı çamlığı ve park orm anı (Ç orum -Sam sun yol üzerinde)
güzel mesire yerleridir