Çorum tarihi eserler bakım ından gerçek bir hazinedir.
B aşlıcaları şunlardır: B oğazköy (H attu şaş-
H attuşa): A nadolum uz’da yaşayan Hitit devletinin
başkentidir. Ç orum ’a (82) km., Sungurlu ilçesine (30)
km. uzaklıktadır. Boğazköy (H attuşaş)rn çevresi 6-8
km. uzunluğunda büyük bir sur ile çevrilidir. 7 kapısı
vardır. Bu kapıların üçü önemlidir. Kral kapı, Aslanlı
kapı ve Yer kapıdır. Yer kapıya 70 m. uzunluğunda bir
yeraltı tünelinden girilm ektedir. Bu surlar içerisinde bir
çok tapınaklar vardır. En önemlisi (Büyük tapınak)
etrafında çeşitli erzak küpleri m evcuttur. Bu tapınak
içinde sütunlu galeriler, rahiblere ait odalar, adak
sunm a yerleri ve kurban kesme yerleri mevcuttur.
Bugün yabancı istilalar ve birtakım tahribat sonucu
duvarların büyük kısmı yıkılmış, 1.5 m. yükseklikte
duvarlar kalmıştır. H attuşaş şehrinin 5 tapınağının en
m. ve 8-10 m etre yüksekliğindedir. Köye 1 km.dir.
Molla Haşan ve Kadıderesi Mağarası: Y anyana dizilmiş
üç dallı bir m ağaradır. Köye 1 km. uzaklıktadır. Alköy
Mağarası: Cemilbey bucağına bağlı A lköyün yakınında
yerden 4 m etre yükseklikte çok düzgün oyulm uş bir
m ağaradır. Sazak Mağarası: Saçayak boğasına 500 m.
uzaklıkta bir kaya üzerindedir. M ağarada ocak yerleri
ve sedirler vardır. Böğdüz Kıhçören Mağarası: İçerisine,
çok derin bir koridorla girilir. Bu m ağarada söylentilere
göre büyük bir hâzinenin BizanslIlar zam anında saklandığı
söylenm ektedir. M ağaranın ağzı kapalıdır,
azbir yeri açıktır. Kalıçören köyünün güneyindeki dağ
lardan birisidir. İlçelerde: Alaca: Gerdek Kaya M ağarası:
İçerisi dört oda ve bir m ahzenden ibarettir. Y apm a
bir m ağaradır. Büyük Câm i ile Geven köyü arasındadır.
M ecitözü: Çağna Köyü Mağarası: Enteresan bir
m ağaradır. İlçenin 25 km. doğusundadır. Çorum Kalesi:
Ç orum Kalesi Selçuk m im ari özelliğini taşır. Kimin
tarafından yapıldığı bilinm em ektedir. Evliya Çelebi
S eyahatnam esinde D anişm endliler tarafından yapıldığı
bildirilm ektedir. Ç orum Kalesi şehrin güneyinde az
yüksek platform üzerinde ovaya hakim bir yerde kurulm
uştur. K are biçim inde bir kaledir. H er kenarı 80
m dir. Yüksekliği (7.35 m.), duvarlarının genişliği (2.40
m.), kalenin asıl kapısı kuzeydedir. (270×3.10) kapının
iki tarafındaki soldaki oda kale kum andanına aittir. Bir
penceresi vardır. Soldaki oda zindan olarak kullanılm
aktadır. Kale içinde büyük bir câmi vardır. M inaresi
yıkılmıştır. Kale içinde 50 aile oturm aktadır.
İskilip Kalesi: Y üz metre yüksekliktedir. Üç tarafı
kayalarla çevrilidir. Y alnız kuzeybatı kısmı girişe elverişlidir.
Etrafı surlarla çevrilidir. D ört yanında burçlar
bulunm aktadır. Kalenin güneye bakan kısm ında bir
kapısı vardır. Kalede iki gizli yol bulunm aktadır. Birisi
Büyük Câmi yönünde, birisi de T abakhane mahallesine
çıkm aktadır. K alenin kimler tarafından yapıldığı bilinmem
ektedir. Osmancık Kalesi: Eski O sm ancık ilçesinin
doğusunda çok dağlık olan kandiber denilen kalenin
içerisinde kurulm uştur. Surlarının uzunluğu 2500 m.,
yüksekliği 27,5 m.dir. Kalenin-ne zam an ve kimler tarafından
yapıldığı bilinm em ektedir. Kale içerisinde kayaları
oym ak suretiyle yapılmış bir ham am harabesi
bulunm aktadır.
K öprüler: Koyun Baba Köprüsü: İkinci Bâyezid
zam anında yapılmıştır. K öprü yapılm adan önce Kızılır-
mağın yatağı değiştirilmiş tabanına 2.2,5 km. uzunlu
ğunda büyük taşlarla döşenm iştir. 1486’dan 1491 yılına
kadar devam etmiştir. (205) m. uzunluğunda (7.50)m
genişliğinde en yüksek gözü (25) m. onbeş gözlü çok
m uazzam bir sanat eseridir. D iğer ismi “T aşköprü”dür