NAMIK KEMAL
NAMIK KEMAL (1840-1888)
Tekirdağı’nda doğmuştur. Babası Âsim Efendi’dir. Sekiz yaşında iken anna ölen Namık Kemal, dedesi Abdullatif Paşa’nın yanında büyüdü. Kısa bir süre yazıt Rüştiyesinde, Valide Mektebinde okudu. Kaymakamlıklarda bulunan ded siyle birçok yerleri gezip dolaştı. Kars’ta, Sofya’da bulundu. Özel dersler alaral çoğu kendi kendine çalışarak yetişti. Farsça, Arapça, daha sonra Fransızca rendi. Sofya’da evlendi. Dedesinin işine son verilmesi üzerine (1856), İstanbul] gelerek Tercüme Odasına memur olarak girdi. Bir ara gümrük memurluğu yap İyi bir Divan edebiyatı kültürü alan Namık Kemal, edebiyata, Divan şairleri lunda manzumeler yazarak başlamıştı. Bu şiirlerini bir divanda topladı. İlk pıtı budur. Şinasi ile tanışması, «Tasvir-i Efkâr» gazetesine yazılar yazmaya lamasıyle sanat yaşamının ikinci dönemi başlar. Şinasi’nin Avrupa’ya gitmesi rine (1865), «Tasvir-i Efkâr»m başına geçer. «Milletin siyasî haklarını savu istibdat sistemine son vererek meşrutiyet idaresine kurmak» amacıyle, arkad^ larıyle birlikte «Yeni Osmanlılar Cemiyeti»ni kurarlar. Yazılarını ye davranışlı m dikkatle izleyen Saray, bu topluluğu haber alır, onları dağıtmak ister. Nan Kemal, Erzurum vali muavinliğine atanır. Özgürlük, istibdat yönetimine son mek, seçimle ve ulusun isteklerine dayalı olarak kurulacak bir“’millet meclisli egemenliğinde bir hükümeti iş başına getirmek için çalışan Namık Kemal, gllj tiği savaşı, yurt dışında da sürdürmek amacıyle yurt dışına kaçar (1867), Franl ya gider, Paris’te kalır. Londra’ya geçer. Orada, Ziya Paşa ile birlikte, düşüne^ rini yaymak için «Hürriyet» gazetesini çıkarırlar (1868).
Yurda döndükten sonra (1870), Namık Kemal, basın tarihimizde ve kend nin siyasal yaşamında çok önemli bir yer tutan ve yurdumuzda bir «düşünce resi» yarattığı bilinen «İbret» gazetesini çıkarır (1872). Hükümeti eleştiren yazılarından dolayı, bir süre sonra gazete kapatılır. Namık Kemal, Gelibolu^ mutasarrıf olarak gönderilir. Sonradan çıkmasına izin verilen gazeteye, orad yazılar gönderir. «Vatan -yahut- Silistre» oyununa yapılan gösteriler yüziinfl Kıbrıs’ta Magosa’ya sürülerek hapsedilir (1873). Abdülaziz’in düşmesi, V. Muf m tahta çıkmasıyle affa uğrayarak İstanbul’a döner (1876). Devlet Şûrasına, nun-i Esasiyi (anayasa) hazırlamak için kurulan komisyona üye seçilir. Bir jurnalcılarm harekete geçmesiyle, tutuklanır; mahkemece suçsuz görülmesine şın Midilli’ye sürülür (1877). iki buçuk yıl kadar sonra kendisine oranın mi! sarnflığı verilir. Rodos’ta (1884), daha sonra Sakız’da görev alır (1887) ve bir j kadar sonra bu adada zatürreeden ölür. Mezarı Ijolayır’dadır.
Namık Kemal, istibdat yönetimine karşı demokratik bir düzeni; insan ha nnı, özgürlüğü savunan ve bu yola sanatını, canını koyan bir ülkü adamı, bllj) bir yurtseverdir. Yapıtlarında, yurt ve ulus sorunlarını ele alır. Tanzimat <1(1 minde, Batı uygarlığının, Batı kültürünün yurtta yerleşmesi için çalışmış; li( VI, toplumcu bir edebiyatın gelişmesinde büyük payı olmuştur.
lYapıtlan:
gSiyatrolan; Vatan -yahut- Silistre (1873), Zavallı Çocuk (1873), Akif Bey (1874)
il (1875), Celâleddin Harzemşah (1881), Kara Belâ (1910, ölümünden son’ »yımlanmıştır).
alan: İntibah (1876), Cezmi (1SSO. Yalnız birinci cildi yazılmıştır.)
I’arih türünde: Barika-i Zafer (1862), Devr-i İstilâ (1866), Kanije (1874), O* Tarihi (1908. Ölümünden sonra yayım.) vb.
ştiri türünde: Tahrib-i Harabat (1886, Ziya Paşa’nm «Harabat» adlı şiir pjisini eleştirir), Takip (1886. Aynı eserin II. cildi), İrfan Paşa’ya Mektup ), Renan Müdafaanamesi (1908) vb.
teki yapıtları: Rüya, Divan. (Divanı ve bütün şiirleri Sadettin Nuzhet Argun ıdan toplamp yayımlanmıştır: Namık Kemal’in Şiirleri). Bir bölüm maka-«Müntahabat-ı Tasvir-i Efkâr» (1886), «Mahalât-ı Siyasiyye ve Edebiyye» S) adlarıyle yayımlanmıştır.
