Ockeghem, Jean d’

Ockeghem, Jean d’, o k e g h e m olarak da
yazılır (d. y. 1430, Flandre – ö. y. 1495,
Tours, Fransa), dinsel ve dindışı müzik
bestecisi. Rönesans’ta Avrupa müziğine
egemen olan Fransız-Flaman üslubunun
büyük ustalarından biridir.
1443-44 yıllarında Anvers’deki Meryem
Ana Katedrali korosunda söyledi. Daha
sonra Bourbon dükü Charles’ın şapelinde
(1446-48) ve kraliyet şapelinde benzer görevlere
atandı. Fransız sarayında, VII.
Charles’la başlayarak art arda XI. Louis ve
VIII. Charles’ın özel papazlığını ve besteciliğini
üstlendi. Yüksek maaşla Tours’daki
Saint-Martin Manastırı’nın hazinedarlığını
yaptı. Çağdaşı birçok Flaman gibi çok
yer gezdi ve gittiği uzak kentlerde müzik
bilgisini artırdı. Öğretmen olarak da kendinden
sonraki besteciler kuşağını büyük
ölçüde etkiledi. Ölümü üzerine Erasmus’un
yazdığı metin Johannes Lupi tarafından
bestelendi. Molinet’nin yazdığı Déploration
u (Ağıt) ise Josquin des Prez besteledi.
Ockeghem’in günümüze ulaşmış yapıtları
14 missa, 10 motet ve 20 şansondan oluşur.
Müziği Guillaume Dufay ve John Dunstable
gibi öncüllerininkinden daha zengin bir
ses dünyasına sahiptir; döneminin bir özelliği de önceki müziğin çalgı eşlikli vokal
çizgilerinin giderek yerini zengin sesli koro
armonisine bırakmasıdır. Bestelerindeki
bas ses alanı, önceki müzikte görüldüğünden
daha peşlere iner; tenor ve kontratenor
sesler iç içe geçerek daha yoğun bir dokuçizgileri farklı yerlerde kadans yaparak
melodiyi kadansın yaratacağı kesintilerden
korur ve müzikte sürekli bir akış sağlar.
Missa prolationum ve Missa cuiusvis toni
adlı yapıtları Ockeghem’in çok gelişmiş
kontrpuan ve kanon tekniğinin örneklerini
oluşturur, ama dar anlamıyla kanon düzenini,
dinleyicinin bunu pek ender fark
etmesine yol açan büyük bir hünerle kullanmıştır.
Müziksel bütünlüğü sağlamak için
başvurduğu bir yöntem de var olan melodilerden
yararlanmaktır.
Ockeghem’in en ünlü motetleri Meryem
Ana’yı öven Av e Maria, Salva Regina ve
Alma redemptoris mater ile responsorium
biçiminde bestelenmiş Gaude Maria”dır. 15.
yüzyıl başlarının öbür bestecilerinin tersine,
missalarmı dindışı müziğinden daha ağırbaşlı
bir üslupla yazmıştır. Bunların çoğu dört
(ikisi beş) partilidir. Şansonları ise genellikle
üç partilidir. Missalardaki melodi çizgileri
şansonlardakinden daha uzun, şansonlardaki
ritimler de missalardakinden daha açık
seçiktir.