Ömer (â ş ik ) ( ö . 1707)

Ömer (â ş ik ) ( ö . 1707), 17. yüzyılda büyük
ün kazanarak bu ününü 20. yüzyıl başlarına
değin koruyan âşık. Âşıklar tarafından usta
ve pir olarak kabul edilmiştir. Aydınlı bir
aileden geldiği, Konya’nın Hadım ilçesine
bağlı Gözleve (bugün Korualan) köyünden
olduğu, Kınm Gözlevesi’nde (Eupatoria)
doğup Osmanlı ülkesinin çeşitli yerlerinde
yaşadığı samlı.’aktadır. Yazılı kaynaklardaki
Ömer mahlaslı şiirlerin tümünün de 17.
yüzyılda yaşayan Âşık Ömer’e ait olmadığı,
bu adı taşıyan 10 kadar şairin şiirlerinin
bunlar arasına karıştığı ileri sürülmüştür.
Şiire yeni başladığı ve divan şairlerine
özendiği yıllarda Adlî mahlasını almış, Derviş
Nihanî mahlasını da kullanmıştır. Bir
ordu şairi olduğu için Osmanlı Devleti’
nin birçok yerlerini dolaşmıştır. IV. Mehmed,
II. Ahmed, II. Mustafa ve III.
Ahmed’in padişahlığını görmüş, bu yıllarda
yapılan savaşlarla ilgili şiirler söylemiştir.
Uzun süre Bursa ve İstanbul’da yaşamış,
rivayete göre sazını İstanbul’un Fener semtindeki
bir Yahudi meyhanesine asmış,
burada Gevheri ile karşılıklı şiirler söylemiştir.
Âşık Ömer, şiirlerinde divan şiiri etkisi
en belirgin olan âşıklardandır. Divanında
yer alan şiirlerden aruz ölçüsüyle olanların
sayısiAhece ölçüsüyle olanlardan çok fazladır.
Âşıkların önem verdiği koşma ve destan
türünde çok güzel örnekler ortaya
koymuştur. Kendinden önce ya da aynı
dönemde yetişen divan şairi ve âşıklarla
ilgili değerlendirmelerini içeren Şairname
başlıklı destanı ile kentin türlü semtlerini
tanıttığı İstanbul Destanı çok ünlüdür. Şiirlerinin
derlendiği Divan’mm birçok nüshası
vardır. Bunlar içinde en zengini Ayvansarayî
Hafız Hüseyin tarafından düzenlenen
1782 tarihli nüshadır. Divan\ 19. yüzyıl
boyunca resimli ve taş baskı olarak birçok
kez eksik biçimde çoğaltılmış, 1884’te Kınm’da
basılmış, 1911 ’de Karamanlıca olarak
da yayımlanmıştır. Sadeddin Nüzhet
Ergun’un Aşık Ömer, Hayatı ve Şiirleri (ty)
adlı kitabı çeşitli yazmalardan geniş ölçüde
yararlanılarak hazırlanmış büyük bir yapıttır.
Şükrü Elçin de Âşık Ömer’in yaşamı ve
sanatını ele aldığı bir kitap çıkarmıştır (Âşık
Ömer, 1987).