PEKİN

P EK İN ; Çin Halk Cumhûriyetinin başşehri. Şehrin
nüfûsu beş milyonun üzerindedir. Belediyenin nüfûsu
ise on milyon civânndadır. 4547 km2 olan şehir
alanı metropoliten alanla 16.810 km2yi bulur.Pekin’in kurulu olduğu 30-40 m yüksekliğindeki
düzlüğün kuzey kenarını Moğolistan Platosu,
kuzeydoğu kenarını ise Yan Dağları oluşturur. Jeologların
“Pekin Koyu” adını verdiği çukur alan
şehri kuzeydoğudan güneybatıya doğru kuşatır,
güney ve doğuda da asıl büyük ovaya açılır.
Pekin şehri ve çevresinin büyük bir metropol
olarak düzenlenmesinin geçmişi 15. yüzyıl başlarına
kadar uzanır. Bugünkü metropoliten alan
1959’da kurulmuştur ve dördü şehir merkezinde, altısı
banliyölerde olmak üzere 10 semt (Chu) ile
çevredeki dokuz ili (Xian) kapsar.
Pekin’de, ılıman kuşakta görülen karasal bir
muson iklimi hüküm sürer. Kışlar Moğolistan
Platosundan gelen Sibirya hava kütlelerinin tesiriyle
uzun, soğuk ve kurak geçer. En soğuk ay
olan ocakta ortalama sıcaklık -4°C’yi bulur. Yaz
aylarında genellikle güneybatıdan Kuzey Çin’e giren
sıcak ve nemli hava yağışlara yol açar. Yıllık
yağış miktarının büyük bölümü bu mevsimde düşer.
En sıcak ay olan temmuzda ortalama sıcaklık
26°C’dir.
Pekin 1950 ve 1960’lardaki yatırımlarla Çin’in
önde gelen sanâyi merkezlerinden biri durumuna
gelmiştir. Şehrin sanâyisi ağırlıklı olarak çelik, makina,
hassas ölçüm âletleri, petrokimyâsal maddeler,
dokuma ve elektrikli makina üretimine dayanır.
Ayrıca kilim, halı, porselen, çini, yeşim taşı ve fildişi
oyma işleri gibi mallan üreten geleneksel el sanatları
da ekonomide belli bir pay sâhibidir.
Temelde devlet kuruluşlarının yönetiminde
olan hizmet sektörü büyük ölçüde gelişmiştir. Çin
Milletlerarası Seyahat Servisi ve Çin Denizaşırı
Turizm Servisinin çalışmalan ve giderek sayılan artan
oteller canlı bir turizmin dayanağını oluşturur.
Asıl Pekin şehri temelde surlarla çevrili iki eski
şehirden oluşur: Kuzeydeki iç şehir (Kabaca
Dadu) adlı Moğol şehrinin bulunduğu yeri kaplayan
“Tatar Şehri” ile güneydeki Dış Şehir (Ming
hânedânı döneminde inşâ edilen “Çin Şehri”). İç
şehir sınırları içinde kalan eski imparatorluk şeh-imparatorluk
sarayı yer alır.
Çin’in mîmârî mîrâsını aksettiren Pekin’in bâzı
kesimlerinin modernleştirilmiş olmasına rağmen,
geleneksel yerlerin korunması için yüzyıllardır
büyük bir îtinâ gösterilmiştir. 1949’dan bu
yana şehrin görünümünde meydana gelen en büyük
değişiklik, eski surların dışında kalan sokakların
uzatılmasıdır.
Pekin’in bir yükseköğretim merkezi olma özelliği
1949’dan sonra pekişmiştir. Meşhur Pekin ve
Qinhua üniversitelerinin çevresinde gelişmiş olan
bilim ve eğitim merkezleri semtinde ideolojik eğitim,
tıp, müzik ve teknik alanlarla ilgili çeşitli uzmanlık
kurumlan da yer alır. Çin’in en önde gelen
araştırma kurumu olan Çin Bilimler Akademisi
Pekin’dedir. Ülkenin en seçkin kültür kurumlan
olan Pekin Kütüphânesi, Pekin İmparatorluk Müzesi
ve Çin Târih Müzesi yine buradadır. Pekin aynı
zamanda Çin’in önde gelen yayımcılık ve kitle
iletişim araçları merkezidir.
Pekin’de şehiriçi taşımacılık yaygın bir otobüs ve
tramvay şebekesiyle sağlanır. Bisiklet de çok kullanılır.
Muntazam otobüs seferlerinin işlediği karayollan,
yakın yerleşim merkezleriyle başlıca bağlantıyı
sağlayan demiryollan ve havayolu merkezi
olan Pekin, Çin’in çeşitli büyük şehirlerine, aynca
Moskova, Kuzey Kore, Moğolistan ve Vietnam’ın da
başşehirlerine tren ekspres seferleriyle bağlanır.