Haüy, René Just
René Just Haüy
Fransız madenbilimcisi ve billurbilimcisi (Saint-Just 1743-Paris 1822). Bir dokumacının oğlu olan René Just Haüy, din öğrenimi görüp, öğretmenlik yaparken rahip meslektaşı Lhomond’un etkisiyle bitkibilimle ilgilendi. Daubenton’un derslerini izledikten sonra madenbilimde karar kılıp, 1781’de, billurların yapısıyla ilgili ilk muhtıralarını yayınladı. 1792’de devrim hükümeti tarafından tutuklandıysa da eylül kıyımından birkaç gün önce serbest bırakıldı. Ölçü ve Ağırlıklar Komisyonu üyeliği yapıp, Madencilik Okulu Madenbilim müzesinin yöneticiliğine getirildi (1794). Fransa Enstitüsü’nün kurucu üyeleri arasına seçildi (1795). Başlıca yapıtı: Le Traité de Minéralogie’yi (Madenbilim Ders Kitabı, 1801) yayınlayıp, Paris Fen Fakültesi’nde profesörlüğe atandı (1801). Bilim adamlarını koruyan Napolyon tarafından Paris Notre-Dame kilisesi başpapazlığına getirilip (1803), Restorasyon döneminde aşağı yukarı bütün ödenekleri kesildi. 1822’de, Traité de Cristallographie (Billurbilim Kitabı) adlı yapıtını yayınladıktan kısa süre sonra öldü. 40 yıl boyunca derlemiş olduğu mineral ve billur koleksiyonu, ölümünden sonra vâHsIeri tarafından İngiltere’ye satıldı; ama 1848’de Fransız hükümeti tarafından geri satınalınarak Museum’a kondu.
Haüyfün kuramı, billurdan yaprak ayırma sırasında ayrılan katların, “bütünleyici tabakalar”dan oluştuğunu varsaymaya dayanır. Birbiri üstüne yığılan bu tabakalar, çekirdekten billurun dış façetalarına doğru uzaklaştıkça, billurun çokyüzlü biçimini oluşturacak biçimde daralırlar. 1815’e doğru ortaya koyduğu ikinci yasaysa (bakışım yasası) billurun yüzlerinin sayısını ve dağılımını hesaba katarak billurbilimciye sistemli bir sınıflandırma olanağı verir. Bu çalışmalarıyla, billurbilimin kurucusu savılmaktadır.