SAĞLIKTA VE HASTALIKTA A VİTAMİNİ

A VİTAMİNİN VÜCUTTA KULLANILMASI

A vitamini besinlerde serbest ve yağ asitleri ile es-terleşmiş olarak bulunur, incebağırsak lümenlerin-de retinil esterler safranın yardımı, pankreatik lipa-zın etkisi ile retinóle hidrolize olur. Vitamin A, vena-porta ve lenf yolu ile karaciğere gelir ve vitamin A esterleri halinde depolanır.

Plazmadaki vitamin A ve karotenoitlerin değeri, diyet ve mevsimlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Retinolun normal plazma değeri 39 mcg/100 mİ. Vitamin A, karaciğerin parenkimal hücrelerinde depolanır. Bütün karaciğerdeki retinol miktarı 120.000 mcg’dır. Ayrıca vitamin A, böbreklerde, böbreküstü bezinde Corpus luteum’da(yumurta çıktıktan sonra yumurtalıkta oluşan sarı cisim) yüksek konsantrasyonda bulunur.

Gebelik döneminde A vitamini fetüste depolanır. Fetüste vitamin A ve karoten depolanması ve fetü-sün vitamin A düzeyi, annenin kanındaki düzeyden daha düşüktür. Fakat bu düzey bir dereceye kadar annenin alımına ve kandaki vitamin düzeyine bağlıdır.

A VİTAMİNİN GÖZDEKİ GÖREVİ

Reseptörlerde bulunan retinolun oksidasyonu ile retina teşekkül eder. Bu bir protein olan opsin ile bir-leşerek rodopsini oluşturur. Rodopsin retina üzerine gelen ışığın etkisi ile retina! ve opsine-aynlır. Bu esnada aluşan uyorı, görme siniri aracılığı ile beyne
ağırsak zedelenmelerini önler. Kornea’daki epitel tabakası ile tükrük, gözyaşı ve ter bezleri, glikoprotein santiarlar. Vitamin A’-r,;r, gıikoproîemlerin sentezinde kullanılan şeker ünitelerinin transferini sağladığı ileri sürülmektedir.

VİTAMİN A VE KANSER

Retinoitlerle kanser arasında önemli ilişkilerin bulunduğunu düşündüren çok sayıda kanıt vardır. Re-tinoitler, hücre farklılaşması ve çoğalması üzerinde derinlemesine etki sahibidirler. Bu etkiler hem normal, hem de neoplastik hücrelerde gösterilmiştir. Kanser meydana gelmesi, temelde hücre farklılaşmasını ilgilendirdiğinden hücredeki retinoit durumunun bu hücredeki kanser gelişmesi olasılığını etkiliyor olması mümkündür. Kişilerdeki A vitamini durumunun, kanser gelişme tehlikesini tayin eden önemli bir faktör olduğunu düşündüren epidemiyolojik araştırmalar vardır. Yapılan araştırmalarda, yetersiz vitamin alınması sonucu, özellikle özafagus, mesane, solunum sisteminde görülen kanserlerin sayısının yüksek olduğu ileri sürülmektedir.

Son yılarda, sentetik retinoitlerle kanseri önleme çalışmaları artmıştır. Ancak bu maddelerin etki mekanizmaları tam olarak bilinmemektedir.

A vitamini ve retinoitlerle ilgili olarak son yapılan ve yapılmakta olan araştırmaların çok fazla olduğu ve gittikçe önemli sonuçlar alındığı söylenilebilir. Bu araştırmalarda, klinik tıbbın ve toplum sağlığının, göz hastalıkları ve beslenmeden, dermatoloji ve onkolojiye kadar değişen çok çeşitli alanlarını etkileyen sonuçlar alınmaktadır. Yeterli miktarda A vitamini alt-nımının sağlanması yönünden yeterli ve dengeli beslenmenin önemi ise ortadadır. A vitamini, sut, tere-yağ, yumurta ve ette, p karotenoitler havuç ve domateste en cok bulunmaktadır.
yümesi için yağlarda bulunan bir faktör#»’ A faktöı
verrmsıeröır.
Yaşamın sana verebileceği kadar büyük bîr akıla, göz yaşların kadar da derin bir mutMüga sahip olacaksın.

Herbert J. HALL