ŞAP HASTALIĞI

ŞAP HASTALIĞI, Sığır, koyun, keçi, domuz,
geyik gibi çift tırnaklı hayvanların çok bulaşıcı bir
hastalığı. Hayvanlar arasında temas ve mikrop bulaş­
mış maddelerin yenmesi suretiyle yayılır. İnsana da
yine bu suretle geçerek ateş, tükrük anması; boğaz
derisinde (mukozasında), avuç içi, taban, ayak ve el
parmak derilerinde keseciklerin teşekkülüne sebep
olur. İnsanlardaki kuluçka süresi 2-18 gündür.
Şap hastalığının âmili (ayak ve ağız hastalığı
vürüsü) pikamavirus ailesinin Rinovirus cinsinden
bir RNA virüsüdür. 10-20 mm. büyüklükte ve yuvarlaktır.
Dezenfekten maddelere çok mukavimdir.
Alkalilerle kolay tahrip edilir. Hayvanlardaki hastalık,
erken dönemlerde, yani virüsün kana kanştığı
dönemde, ayak ve ağızdaki keseciklerin patlayıp
fazla miktarda virüsün saçıldığı zamanlarda çok hızlı
olarak yayılır. Hasta hayvanın bulaştıncılık zamanı
çok uzundur. Hayvanlar arasında ölüm oranı genellikle
düşüktür. Fakat süt vermeler azalır ve zayıflarlar.
Hayvanların çoğu taşıyıcı olurlar ve 8 ay kadar
salgın yayan, bulaştıran bir kaynak gibi kalırlar.
Virüslar, sığır dil dokusu veya diğer sığır dokularının
hücre kültürlerinde ürerler. Bu üreyen virüsler
formalin ile öldürülerek aşı hazırlanır. Ancak aşı
uzun süreli bir bağışıklık vermez. İyi bir korunmanın
temini için tekrarlanan şırıngalar gereklidir. Son
zamanlarda zayıflatılmış aşı tatbikinin başarılı
olduğu tesbit edilmiştir.
Korunma: Enfeksiyon odağı (merkezi) tespit edilerek,
temas eden bütün hayvanlar öldürülür. Cesetleri
ortadan kaldınlır. Çok sıkı bir karantina uygulanır.
Eğer bu tedbirlerden sonraki 30 gün içinde duyarlı
hayvanlarda belirtiler çıkmazsa o bölge emin kabul
edilir. Diğer bir usûl, enfeksiyon odağının etrafında
bağışık hayvanlardan geniş bir halka yapılmasıdır.
Halen birçok ülkede sistematik olarak aşılama
kullanılmaktadır.