Tarikat Mensuplarına Ait Mezar T aşları

Tarikat Mensuplarına Ait
Mezar T aşları
1 arikat mensuplarına ait mezar taşlan
kendi aralarında önemli bir grup oluştururlar.
Bu taşlarda mistik sembolizm en geniş şekilde
kullanılmıştır. I arikat mensuplarına ait
taşların başlıkları, bu sembolizmin açık birer
ifadesidir. Mevlevi mezar taşlarının başlık
kısmı, tarikatın sembolü sayılan “sikke
şeklindedir. Bu sikkeli taşlardan, kişinin
ta rik a t için d ek i m ev k iin i anlamak
mümkündür. Tarikata intisap edip derviş
olanların mezar taşlarında destarsız dal sikke
vardır. Şeyblerinki ise, destarlı olup nılmıştır. 17. yy in ortalarından itibaren,
“şekerâviz” ve “şekerâviz kafesi” destarlı
başlıklar yaygınlık kazanır.
Tarikata intisap edip yalnızca
muhip” derecesinde kalanl ann
mezar taşlarında ise, başlık
olarak sikke yoktur. ’Bunun
yerine sikke, bir sembol
şeklinde taşın gövdesine
işlenmiştir. Bu uygulamaya
diğer tarikatlarda da rastlanır.
Bektaşi şeyhlerine ait mezar
taşlarında genellikle 12 terkli
(dil imli) hüseyni ve 4 terkli
ecllıemi taşlık kull anılmıştır.
Günümüze az da olsa seyfi”
başlıklı Bektaşi mezar taşı da
gelebilmiştir. Bunlardan en tanınmışı
Üsküdar Inadiye’deki Haşan Baba’ nm
1170/1756 tarilıli taşı d ır. Bektaşi mezar
taşlarına aynca 12 köşek teslim taşı ile “teber”
• ve keşkül gibi tarikat eşyalan da birer sembol
olarak kabartma şeklinde işlenmiştir. Kadiri
ve Nakşi tarikatlarına mensup bulunanların
vnca
ı
mezar taşı başlıkları ise müjganlıdır. A\
kadiri taşlarında 18 köşeli yıldız ile 8 yaprak!
gül motifi kabartmaları vardır.
Diğer tarikatlara ait mezar
taşları ise, başlıklarındaki terk
sayısına göre ayırt edilirler.
Örneğin Bayramilerde 6,
Celvetilerde 13 terkli mezar
taşı başlıkları bulunur. T arikat
an ıçmde en ilginç gnıbu
ise Melami/Hamzavilere ait
olanlar meydana getirir. Bu
tarikat, özel derviş giysi ve
taçlanın redettiği için mezar
taşlarında başlık bulunmaz.
Melamiler bütünüyle gizlilik
esasına uyduklan için ancak
bı
ölümlermd
ayaksız
en sonra “öbıf ser u pa” (h
en bu özel mezar taşl
aşsız
) denil arı
sayesinde tanınırlar. Bunların bir diğer özelliği
de kitabelerinde kesinlikle ait oldukları
kişilerin tarikatla ilişkilerine dair bir kaydın
bulunmaması, yalnızca isim ve mesleğin
belirtilmesidir.