TİCARİ HAVACILIK
Ticari havacılık, yolcu taşıyan zeplin (zeppelirı) havagemilerinin (güdümlü balonlar) kullanım؟ sokulmasıyla 1910’da Almanya’da başladı. 1910’dan 1914’e kadar bu havagemileri, Almanya’nın çeşitli kentleri arasında 35 000’i aşkın yolcu taşıdı. Birinci Dünya Savaşı’ndan hemen sonra, dünyanın her yanındaki havacılar, de Havillandgibi barış dönemine fazla gelen askerî uçaklarda bazı değişiklikler yaparak, ilkel hava ulaşımı girişimlerine koyuldular. Aircraft Transport and Travel Ltd’e bağlı bir D.H.4A, 25 Ağustos T919’da bir yolcu ve biraz yükle Londra’dan Paris’e uçarak, dünyanın ilk uluslararası sivil havayolu hizmetini başlattı. 193ه yıllarina gelindiğinde, KLM (Hollanda), İmperial Airways (İngiltere) ve Pan American (ABD) gibi uluslararası taşıma şirketleri iyice oturmuş durumdaydı.
Charles A. Lindbergh’in 1927’de Atlas okyanusunu tek başına aşması da, havacılık tarihinde bir dönüm noktası oldu. O tarihten sonra ticari havacılık baş döndürücü bir hızla gelişti ve 1927’de dünyada toplam ٦ 8 679 kişi uçak yolculuğu yaparken, ١ 931 ‘de bu sayı 385 000’e, 199©’daysa 1,1 milyar yolcuya yükseldi.
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra uçak teknolojisinde gerçekleştirilen ilerlemeler 1920 yıllarının açık kokpitli (pilot kabini) çift kanatlı uçaklarından, 1920 yıllarının sonundaki ve 1930 yıllarının başlarındaki yüksek kanat İl, üç motorlu Fokkerve Ford uçaklarına, sonunda da yalnızca yolcu taşımacılığıyla kâr edebilen ilk uçak olan DC-3’e geçişi sağladı. DC-3, bütünüyle metalden gergin kaplamalı gövde, radyal motor, içten kuşaklı kanatlar, toplanabilen iniş takımları ve eğimi ayarlanabilen pervane gibi özellikler taşıyordu.
Flavacılığın erken bu beş uçağı, havacılık tarihinde birer dönüm noktası sayılırlar. Kanatları iki katlı ve itişli (pervanesi arkada) bir uçak olan Fransız yapımı Flenri, ilk uçak yapımcıları olan Voisin kardeşler tarafından yapılmış, yapılan ilk havacılık yarışmalarının bazılarını kazanmıştır. Fokker Almanya’nın Birinci Dünya Savaşı’nda kullandığı derece etkili bir savaş uçağıydı. edilen ilk başarılı makineli tüfeği taşıyordu (bu makineli, pervane palaları arasından ateş edecek biçimde zamanlanmıştı).
Ford Tri-Motor, önemi¡ bir havayolu taşıtıydı (1928-32) ve bütünüyle metal ilk uçak!/. Charles Llndbergh, değiştirilmiş bir Ryan Brougham olan Spirit of St. Louis adlı uçakla,
Atlas okyanusunu tek başına uçakla aşan ilk kişi oldu (1927; uçağı günümüzde Washington’da Smithsonian Institution’da sergilenmektedir). ABD dışındaki ülkelerde genellikle “Dakota” denen Douglas DC-3, ticari havacılığa belki de en büyük katkıda bulunan uçak oldu, ilk 1935’te yaptı ve öylesine başarılı oldu ki, 1970 yıllarında bile hâlâ uçan birkaç yüz DC-3 vardı (21-36 yolcu taşıyordu ve hızı saatte 273 km’ydi). üstte soldaki uçak silüetleri, bu uçakların büyüklüklerini orantılı olarak göstermektedir.
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya, Atlas okyanusunun üstünden zeplinlerle okyanusaşırı yolcu uçuşlarını başlattıysa da, bu seferler yavaştı; kötü havada yapılamıyordu; pahalıydı ve tehlikeliydi. 1930 yıllarında ilk dört okyanusaşırı uçaklar Ortaya çıktı. ABD Deniz Kuvvetleri’nin NC-4 adlı “uçan teknesi”, Mayıs 1919’da Atlas okyanusunu (aşamalı olarak) uçarak geçen ilk “uçan tekne” oldu. Yirmi yıl sonra, 20 Ma- yıs 1919’da Pan American Havayolları, Boeing 314 Yankee Clipper’la Avrupa’ya ilk ticari hava seferlerini başlattı. Hinderıburgzeplininin (1937) havada yanarak düştü.
