ZEMAHŞERİ,

Tefsir, fıkıh ve lügat âlimi. İsmi,
I
Allâme Ebûl-Kasım Mahmud Carullah bin Ömer’dir.
1074 (H. 467) senesinde Harezm’de Zemahşer kasabasında
doğdu. 1144 (H. 538)’de arefe gecesinde
Cürcaniyye’de vefat etti.
2 8 8 Rehber AnsiklopedisiZemahşeri ilim öğrenmek için seyahatlar yapmıştır.
Birkaç defa Bağdat’a gitmiş, bir müddet Mekke’de kalmıştır.
Mekke’de bir müddet bulunması sebebiyle kendisine
“Carullah” ünvanı verilmiştir. Bağdat’ta Ali bin
Muzaffer en-Nişâbûrî’den, Ebün-Nasr el-İsbehânî’den
ve Ebû Mansûr el-Cevâlikî’den ilim öğrenmiştir. Fıkıh
ilmini Şeyh Sedid-i Hayyati’den öğrendi. Arapçayı çok
iyi öğrenen Zemahşeri, tefsir, fıkıh, lügât, belagat ilimlerinde
çok bilgi sahibi olmuştur. Bilhassa belagat ilminde
çok ileri olan Zemahşeri’nin yazdığı “Keşşaf’ tefsiri, bu
bakımdan çok beğenilmiş ve tanınmıştır. Ehl-i Sünnet
âlimleri belagatla ilgili bilgilerde onun tefsirinden istifade
etmişlerdir.
Zemahşeri Hanefi mezhebine göre amel ederdi.
Fakat İtikat bakımından Mutezile’dir. Ölürken
Mutezile’den dönüp tövbe ettiği söylenmektedir.
Ancak tefsirinde mutezileye ait itikadı, bazan açıkça
bazan kapalı olarak yer yer yazdığı dikkati çekmiştir.
Bunun dışında O’nun “Keşşaf’ tefsiri belagat hususunda
büyük bir değer taşımakta hatta Kur’ân-ı kerimin
belagatını göstermekte bir şâheserdir.
Eserleri:
1- Keşşâf an hakaik-it-tenzil adlı tefsiri,
2- Esas-ul belağa iki ciltdir,
3- Mukaddimet-ül edeb,
4- Kudurimuhtasan şerhi,
5- el- Faik fi garâib-il hadîs
6- el-Makamat,
7- er-Raiz fıl-Feraiz gibi eserleri vardır.