ZİRA ! MÜCADELE (B itki Koruma),

Bitkileri
hastalık ve haşerelerden korumak için yapılan çalışmalar.
Bitkiler, diğer canlılara göre sabit oluşları ve atmosfere
açık yüzeylerinin daha fazlalığı sebebiyle hastalık
ve zararlı böcek tesirlerine her zaman maruz kalmaktadırlar.
Genel olarak hastalık ve haşerelerin bitkilerde %
10 oranında mahsûl kayıplarına sebep olduğu kabuledilmektedir. Ancak bu oran tropik bölgelerde % 20’ye
kadar çıkmaktadır. Mücadelelerin yapılmadığı zamanlar
bazı salgın hastalıklar mahsülün tamamının kaybına
sebep olduğu gibi bitkileri de kurutabilirler.
Bitkileri hastalandırarak mahsûl kayıplanna sebep
olan amiller başlıca iki grup altında toplanmaktadır.
Cansız Hastalık Amilleri: İklim ve toprak gibi çevre
faktörlerinin elverişli olmadığı durumlarda, bitkilerde
çeşitli arazlar meydana gelmektedir. Bitkilerin hastalamasma
sebep olan bu çeşit faktörler arasında en önemlileri
şunlardır: Düşük ve yüksek sıcaklıklar, aşırı
rutubet, topraktaki besin maddesi noksanlığı, ışık noksanlığı,
yıldırımlar, kuvvetli rüzgâr, havadaki çeşitli
kimyevî maddeler.
Canlı Hastalık Amilleri:
Böcekler: Meyve iç kurtları, meyve ağ kurtları, kırmızı
örümcekler, kabuklu bitler, yaprak bitleri, floksera,
süne, kımıl gibi.
Mantarlar: Buğday sürmesi, hububat pasları, bağ ve
sebze mildiyöleri, meyve, sebze ve bağ küllemeleri, yaprak
leke hastalıkları gibi.
Bakteriler Zeytin ağacı kanseri, turunçgil dal yanıklığı,
ceviz bakteriyel yanıklığı, pamuk köşeli leke hastalığı,
meyve ağaçları kök kanseri.
Viruslan Bağlarda bulaşık soysuzlaşma, bütün
mozayık virüsü, hıyar mozayik virüsü, pancartepe
kıvırcıklığı virüsü, narenciye viruslan.
Nematodlar: Kök ur nematodlan, buğday gal nematodu,
soğan ve sak nematodu.
Kemiriciler: Tarla fareleri, kör fare, tavşanlar,
sincaplar.
Yabancı otlan San ot, yabanî hardal, köygöçüren,
gelincik, yabanî yulaf, karamuk, pelemir, kanyaş, sarmaşık,
pıtrak, yavşan, tilki kuyruğu, ayrık v.s.
Ziraî Mücadele Metodları:
Ziraî mücadelede önemli olan koruyucu mücadeledir.
Bitkiyi hastalık ve haşerelerden korumak veya hastalık
ve haşereleri ekonomik zarar seviyesinin altında
tutmak esastır. Bunun için çeşitli metodlar uygulanır.
Kültürel Mücadele: Gübreleme, toprak işlemesi ve
münavebe yapılarak sıhhatli bitki yetiştirilir. Ayrıca
çevredeki hastalık ve haşlerelere konukçuluk yapan
yabancı otlar ve hastalıklı bitki artıkları sağlam bitkilerden
uzaklaştırılarak buluşmalar önlenir.
Diğer taraftan bazı tehlikeli hastalık ve zararlıların
yayılmasını önlemek için ziraî karantina tedbirleri
uygulanarak; her türlü hastalıklı bitki akşamının bir
bölgeden diğer bölgeye veya bir ülkeden diğer ülkeye
nakli yasaklanır.
Biyolojik Mücadele: Bitkilere zarar veren böceklerin
diğer bazı böceklerle (Parazit, predatör) öldürülmesidir.
Biyolojik mücadelede kullanılacak canlılar özel
olarak yetiştirme laboratuvarlarında çoğaltılarak
uygun zamanlarda zarar görülen yerlere salınır. Ülkemizde
Antalya ve Adana’da narenciye unlu bitine karşı
Cryptolaemus montrouzieri adlı böcek, laboratuvarda
yetiştirilerek biyolojik mücadele yapılmaktadır. Biyolojik
mücadele, tabii dengeyi korumak bakımından son
yıllarda üzerinde en fazla durulan bir mücadele şeklidir.
İlâçlı Mücadele: Çeşitli ilâçlar kullanılarak yapılan
mücadele şeklidir. Kullanılan bu ilâçlarla hastalık amilBitkiler.
yerlerinde sabit oluşları ve atmosfere açık yüzeylerinin
fazlalığı sebebiyle hastalık ve zararlı böceklerden müteessir olurlar.
Bunun önüne geçmek için zirai mücadele geliştirilmiştir.
lerinin bitkilere bulaşması önlenir ve bitkide zarar
yapan haşereler öldürülür. İlâçlama, etkili olması sebebiyle
bugün için en çok kullanılan bir mücadele şeklidir.
Ancak kullanılan ilâçların insan, hayvan ve çevre sağlığı
üzerinde olumsuz tesirleri bulunmaktadır. Ziraî mücadele
ilâçları kullanıldıkları hastalık ve haşerelere göre şu
gruplara ayrılmaktadır.
Böcek öldürenler (İnsektisit)
Mantarları öldürenler (Fungusit)
Bakterileri öldürenler (Bakterisit)
Yabancıotlan öldürenler (Herbisit)
Örümcekleri öldürenler (Akarisit)
Kemiricileri öldürenler (Rodentisit)
Nematodları öldürenler (Nematisit)
Salyangozlan öldürenler (Molluskisit)
Kuşları öldürenler (Auenisit)
Kanncalar (böcek, tavşan v.s.) (Reperlent)
Çekiciler (Atraktanlar)
Ziraî Mücadele Aletleri:
Ziraî mücadelede kullanılan ilâcın uygulama şekline,
mücadelenin yapılacağı yerin büyüklük ve arazi
yapısına göre çeşitli aletler kullanılmaktadır. Son yıllarda
geniş alanlarda bu iş için geliştirilmiş ziraî mücadele
uçak ve helikopterleri ile ilâçlama yapılmaktadır.
Ziraî mücadele de kullanılan başlıca aletler şunlardır:
Tozlama âletleri: El körükleri, göğüs körükleri, sırt
körükleri, arabalı körükler, motorlu tozlayıcıiar, uçak
körükleri.
Püskürtme âletleri: El pülverizatörleri, sırt pülverizatörleri,
arabalı pülverizatörler, motorlu pülvenzatörler,
şişleme pülvenzatörleri (Atomizör).
Ziraî mücadele ilâçlannın kullanılmasında dikkat
edilecek hususlar:
1- Ziraî mücadele ilâçları daima kilitli ve meskun
olmıyan yerlerde, kapalı odalarda ve dolaplarda saklanmalıdır.
Boş orijinal ambalaj kapları başka maksatlar
için asla kullanılmamalı, çocukların ulaşabileceği yerlerden
uzak tutulmalıdır.
2- İlâçlar, içerisinde gıda ve yem maddeleri bulunan
mutfak, ahır ve benzeri yerlerde hazırlanmamahdır.
3- Ziraî mücadele ilâçlan yalnız ambalajlarının üzerinde
kullanma talimâtlarında gösterilen dozlarda
kullanılmalıdır.4- İlâçların kullanılması sırasında koruyucu elbise,
lastik çizme giymeli, ayrıca koruyucu gözlük ve maske
takılmalıdır.
5- Koruyucu elbiseler sık, sık değiştirilmeli ve
temizlenme lidir.
6- Ziraî mücadele ilâçları ile çalışırken yemek yememeli,
su ve sigara içilmemelidir.
7- Bilhassa iş esnasında ve işten sonra alkollü içkilerin
kullanılması çok tehlikelidir.
8- İlâçlamadan sonra ve her yemekten önce eller su
ve sabunla itina ile yıkanmalıdır. İlâçlar asla deriye ve
göze temas ettirilmemeli ve herhangi bir şekilde temas
ettiği zaman bol sabunlu su ile yıkanmalıdır.
9- Tıkanan meme ve hortumları üfleyerek açılmaya
çalışılması tehlikelidir.
10- Rüzgâra karşı ilâç atılmamalıdır.
11- Arılara karşı zehirli olan ilâçlarla çalışırken özel
itina gösterilmeli ve ilâçlama öncesi kovan sahiplerine
haber verilmelidir.
12- Hazırlanan ilâçlardan arta kalanlarla, aletlerin
temizlenmesinde kullanılan suları asla su çukurlarına,
derelere, nehirlere, göllere ve denize dökülmemeli bunlar
açılan bir çukur içerisine dökülmelidir.
13- İlâçların kalıntıları bazen hayvanlarda bariz bir
zarar meydana getirmekle birlikte, ürünlerine meselâ
süte geçebilmektedir. Sebze ve meyveler ise kullanılmadan
önce mutlâka yıkanmalıdırlar.
14- Ziraî mücadele ilâçları ile çalışanlar bedenî ve
ruhî yönden sağlıklı olmalı ve aynı zamanda kendilerine
kullanma, zehirlilik ve dikkat edecekleri hususlar hakkında
bilgi verilmelidir.
15- Gündüzleri devamlı olarak 8 saatten fazla ve
peşipeşine 6 günden fazla sürelerle, mücadele ilâçları
uygulamalarından kaçınılmalıdır.
16- Üşütme, bronşit ve mide rahatsızlığı olan şahıslarda
, ellerinde çadak ve yaralar zehirlere karşı bilhassa
hassastırlar. Böyle kişiler sıvı ve toz ilâçlarla çalıştı­
rılmamalıdır.
17- Eğer iş esnasında veya işten sonra baş ağrısı,
mide bulantısı, baş dönmesi, göz kararması ve diğer
rahatsızlıklar meydana gelirse işi derhal durdurmalı,
kirli elbiseler çıkarılmalı ve doktor çağırmalı veya hasta
derhal hastaneye kaldırılmalıdır.