Carra, Carlo İtalyan ressamı (Alessandria 1881- Milano 1966). 1909’dan başlayarak fütürizmin kurucuları arasında yeralan Carlo Carra, Anarşist Calli’nin Cenaze Töreni adlı tablosunda, fütüristlerin kent yaşamının hareketliliğini yansıtma düşüncesinin en güzel örneklerinden birini verdi. Giorgio de Chrico’yla tanışınca (1916) fütürizmden ayrılıp, Chirico’yla birlikte “metafizik resim” akımını kurdu. Erken Rönesans sanatını incelemesi sonucu 1920 yıllarından başlayarak figürlü kompozisyonlar ve şiir yüklü manzara ...

Carr, Gerald ABD’li astronot (Denver, Colorado 1939). Deniz jKuvvetleri’nde pilotluk yaparken astronot seçilen Gerald Carr, Skylab’in 1973-1974’teki uzay laboratuvarına ilişkin görevine komutan olarak katıldı; uzay istasyonunda Edward Gibson ve William Pogue’la 84 gün yaşayarak bir rekor kırdı.

Carr, Emily Kanadalı kadın ressam ve yazar (Victoria 1871-ay.y. 1945). 1889-1912 arasında dönem dönem San Francisco, Londra ve Paris’te sanat öğrenimi gören Emily Carr, İngiliz Kolombiyası kızılderililerini ve görünümlerini işlediği, fovizm etkisinde tablolar yaptı. Ayrıca, romanlar yazıp, özyaşamöyküsünü yayınladı; Crowing Pains (Büyüme Sancıları, 1946).

Carpentier, Alejo Kübalı yazar (Havana 1904- Paris 1980). Birkaç dergi yayınladıktan sonra, komünistlikle suçlanarak, bir süre hapis yatan (1927) Alejo Carpentier, serbest bırakılınca Paris’e yerleşerek (1928) onbir yıl Fransa’da yaşadı. 1939’da Küba’ya döndüyse de, çok geçmeden yeniden yurt dışına çıkmak zorunda kalıp, Latin Amerikagerçeğini ve kültürünü sorguladığı romanlarıyla ün saldı: El Reino de Este Mundo (Bu Dünyanın Krallığı, 1945), Los ...

Carpenter, M. Scott ABD’li astronot (Baulder 1925). 1949’da ABD Deniz Kuvvetleri’ne katılan Malcolm S. Carpenter, deneme pilotuykenıABD’nin ilk yedi astronotu arasına seçildi (1959). John Glenn’in yardımcı pilotu olarak dünya yörüngesini dolaşan ikinci ABD’li unvanı kazanıp, Mercury programı içinde Aurora’la uzaya gönderilerek (24 Mayıs 1962), belirlenmiş iniş noktasına 402 km hedef hatasıyla uçuşu tamamladı. Geçici olarak Deniz Altında Yaşam projesine atanıp, ...

Carol I Romanya kralı (Sigmaringen 1839-Sinaia 1914). OsmanlIların, AvusturyalIların ve Rusların istememesine karşın, Napoléon lll’ün desteğiyle Romanya prensi seçilen (1866) Carol I, iyi ve akıllı yönetimiyle güçlükleri yendi. Osmanlı-Rus Savaşı’nda (1877-1878) Ruslarla anlaşıp, Romanya’nın bağımsızlığını (9 Mayıs 1877) ilan ederek krallık tacı giydi (1881). Çocuğu olmadığı için yeğeni Ferdinand Hohenzollern’i vâris seçti. Carol II___________________________________ Romanya kralı (Sinaia 1893-Estoril, Portekiz 1953). ...

Caro, Anthony İngiliz heykelcisi (Londra 1924). 1951-53 yılları arasında asistanlığını yaptığı Henry Moore’unkiler etkisinde heykeller yapan Anthony Caro, 1959’da ABD’ye giderek, David Smith’in heykellerini inceledi. Eleştirmen Clement Greenberg ve ressam Kenneth Noland’ın desteğiyle figürlü çalışmalardan uzaklaşarak alüminyum ve İngiliz heykelcisi Anthony Caro’nun Pompadour adlı bu yapıtı, birbirine bağlı geometrik metal levha ve direklerin soyut anlayışla biraraya getirilmesinden oluşmuştur. çelik heykeller ...

Carnot çevrimi 1824’te Fransız mühendisi Sadi Carnot tarafından önerilen, bir termodinamik makinesinin ideal tersinir çevrimi. Uygulamada, gerçek ısı makineleri Carnot çevrimine dayanarak çalışmazlar. Bununla birlikte, bir ısı makinesinin yapabileceği azami yararlı işin standartını ortaya koyduğundan, Carnot çevrimi önemlidir. Termodinamiğin ilk yasası (enerjinin sakinimi ya da korunumu yasası), hiçbir aygıtın aldığı enerjiden daha çoğunu vermesine, doğanın izin vermediğini belirtir. Bu yasa, ...

Carnot, Nicolas Léonard Sadi Fransız fizikçisi (Paris 1796 – ay.y.1832). Lazare Carnot’nun büyük oğlu olan Nicolas Léonard Sadi Carnot, Politeknik Okulu’nu birincilikle bitirip, istihkâm yüzbaşısı (1814) olarak katıldığı ordudan bir süre sonra ayrıldı. Gazların genleşmesi, buharların özellikleri üstüne araştırmalar yaptı. Réflexion sur la Puissance Motrice du Feu et les Machines Propres à Développer Cette Puissance (Ateşin Hareket Ettirici Gücü ve ...

Carnegie, Andrew İskoç asıllı ABD’li sanayici ve hayırsever (Dunfermline, İskoçya 1835- Lenox, ABD 1919). 1848’de ailesiyle ABD’ye göçen Andrew Carnegie, çeşitli işlerde çalıştıktan sonra, bir dökümevi kurup (1865), çelik ray üretimine başladı. 1899’da Carnegie Steel Company adlı tröstü oluşturup, 1901’de şirketini J.P. Morgan’a sattı ve kendini hayırseverliğe adayarak, çeşitli kuruluşlara 350 milyon doların üstünde bağış yaptı. 2 500’den çok kü- ...

Carné, Marcel Fransız sinema yönetmeni (Paris 1909). Çeşitli gazetelere film eleştirileri yazıp, René Clair ve Jaloques Feyder’in yanında asistanlık yapan Marcel Carné, 1930 yıllarında, senaryolarının çoğunu yazan Jacques Prévert’in işbirliğiyle, “şiirsel gerçekçilik” diye adlandırılan üslubu ortaya koydu: Drôle de Drame (Tuhaf Bir Dram 1937), Sisler Rıhtımı (Quai des Brumes, 1938), L’Hôtel du Nord (Kuzey Oteli, 1938), Son Ümit (le Jour ...

Carnarvon, George Edward, Beşinci Kontu İngiliz mısırbilimcisi ve koleksiyoncusu (Berkshire 1866-Kahire 1923). 1906-1922 arasında F-loward Cartería birlikte Teb’de araştırmalar yapan Beşinci Carnarvon Kontu George Edward, XII. ve XVIII. sülaleden kral mezarlarının, özellikle de Tutankhamon’un mezarının (Kasım 1922) ortaya çıkarılmasına katkıda bulundu. Firavunun mezarının açılmasından (1924) hemen önce ölmesi, Tutankhamon’un mezarına el atacak kişileri lanetlemiş olduğu efsanesini güçlendirdi.

Carnarvon, George Edward, Beşinci Kontu İngiliz mısırbilimcisi ve koleksiyoncusu (Berkshire 1866-Kahire 1923). 1906-1922 arasında F-loward Cartería birlikte Teb’de araştırmalar yapan Beşinci Carnarvon Kontu George Edward, XII. ve XVIII. sülaleden kral mezarlarının, özellikle de Tutankhamon’un mezarının (Kasım 1922) ortaya çıkarılmasına katkıda bulundu. Firavunun mezarının açılmasından (1924) hemen önce ölmesi, Tutankhamon’un mezarına el atacak kişileri lanetlemiş olduğu efsanesini güçlendirdi

Carnap, Rudolf Alman filozofu ve mantıkçısı (Wuppertal 1891-Santa Monica, ABD 1970). Prag (1931 ) ve Chicago’da (1936) felsefe dersi veren Rudolf Carnap, Modern mantık (lojistik) çalışmalarıyla ve Viyana grubu adı verilen yeni pozitivizm akımının başlıca temsilcisi olmasıyla ün saldı. Dilin değeri ve işlevleri üstüne çözümlemeler yaptı. Başlıca yapıtları: Der Logische Aufbau der Welt (Dünyanın Mantıksal Kuruluşu, 1928), Logische Syntax der ...

Carnac Fransa’da komün. Bretagne’ın güney kesiminde yeralan, nüfusu 4 300 olan Carnac, Batı Avrupa’da megalitlerin toplandığı başlıca merkezdir. En önemli kalıntılar, genellikle doğu-batı yönünde sıralanmış altı menhir dizisinden oluşur. Bunların en büyükleri, birbirine paralel 11 sıra halinde, yan yana 2 km’yi aşan 1100 dikili taş içerir. İki küçük dizinin bitim yerinde, dikili taşlardan oluşturulmuş daireler vardır. Bu kalıntıların İ.Ö. 2000 ...

Cariyle, Thomas İskoç yazarı (Ecclefechan 1795-Londra 1881). Uzun bir yolsuzluk döneminden sonra, hıristiyan düşüncesine yönelen Thomas Cariyle, Sartor Resartus (1833) adlı yapıtında, tanrı esinine kavuşmasını anlattı. 1837’de yazdığı The French Reuolutiorı (Fransız Devrimi) adlı ünlü yapıtından başlayarak, kapitalist toplumu ve İngiltere’nin kalıplaşmış sistemini şiddetle eleştirip, liberalizmin “bırakın yapsınlar” ilkesinin çeşitli yönlerini suçladı (Kral Marc ve Friedrich Engels, ilk çalışmalarında Caryle’ın ...

Carlsson, Ingvar İsveçli siyasetçi (Borâs 1934). Bir işçi ailesinin oğlu olan İngvar Carlsson, 1964’te Sosyal Demokrat Parti’den milletvekilliğine seçilip, Eğitim bakanlığı (1969-73),İmar İskân bakanlığı (1973-76) ve Başbakan yardımcılığı (1982-86) yaptı. Şubat 1986’da Olof Palme’nin öldürülmesinden sonra, Sosyal Demokrat Parti başkanlığına ve başbakanlığa getirilip, Eylül 1991 seçimlerinde partisinin yenilgiye uğraması üstüne, muhalefete geçti.

Carlos de Borbon Molina kontu (Madrid IZSS-TriestelS^S). Kral Carlos IV’ün ikinci oğlu olan Carlos De Borbon (ya da Don Carlos), arazi yasasına dayanarak kardeşi Fernando ll’den sonra tahta çıkmak istedi (1833). Yandaşları tarafından Carlos V adıyla kral ilan edildiyse de, çıkan birinci carloscular savaşında yenildi (1840) ve Fransa’ya sığındı. Haklarını büyük oğlu Montemolin kontu Carlos de Borbon’a bıraktı (1844).

carloscular İspanya’da Carlos de, Borbon’un tahta çıkmasından yana olanlara verilen ad. Kral Fernando Vll’nin, veraset yasasını değiştirerek, tahta kendisinden sonra kardeşi Carlos De Borbon’un değil, kendi kızı İsabel’in geçmesine olanak sağlaması üstüne, Fernando Vll’nin ölümünden sonra, Carlos de Borbon’u tutan carloscular (özellikle Bask ve Katalan dağ köylüleri), Carlos’u kral ilan ederek (1833), Birinci Carloscular Savaşı adı verilen savaşı başlattılar. Savaşın ...

Carlos IV İspanya kralı (Portici 1748-Roma 1819). Carlos lll’ün ikinci oğlu olan Carlos IV, ağabeyi geri zekâlı olduğu için veliaht ilan edilip, 1759’da tahta çıktı. 1765’te Parma prensesi Maria-Luisa ile evlenip, çok geçmeden karısının âşığı Godoy’un etkisinde kaldı. 1808’de bir askerî darbe sonucunda tahtı oğlu Fernando Vll’ye bıraktı ve Napolyon tarafından Fransa’ya götürüldü.