Sağlık Bilgisi

BELESEN AĞACI (MEKKE PELESENGİ, BELSEM AĞACI) Arabçası : Bele san, Belsâm-ı Mekke, Ebû Şam. Farsçası : Draht Belsârı. Lâtincesi : Commiphora opobalsamıım. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Bilhassa Mısır’da Ayn-ı Şems mahallinde yetişir. Kullanılan maddesi: Yağı. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Bu ağacın yaprağı sedef yaprağı gibidir. Yağı çıkan kısmına ayn eş-Şems denir. Meselâ bu ağacın bir kısmı demirle yarılıp bir ...

BEDNÛS (ORMAN HOROZU, YABAN TAVUĞU) a) İbiği, döşeğine işeyen adama kurutulup, dövüp su ile içirildiğinde, bir daha işemez. b) Bir kimse aç kamına her sabah Bednûs eti yese kısa zamanda saçı sakalı ağarır. c) Ak bednûsu kesenin çoluk çocuğuna bir zarar gelir, derler.

BAYKUŞ (BÛME) Bir kuştur. a) Beş gram kadar baykuş kanı sağır adamın kulağına damlatılsa işitir. b) Baykuşun iki yumurtası vardır. Yumurtasının birinin içi kara, diğerinin içi ise sarı olur. Karası başa ve yüze sürülse kara kıl bitirir. Şansı sürülse, san kıl bitirir.

BAŞ (KELLE) a) Koyunun baş eti ısıtıcıdır. İnsanı şişmanlatır. Ancak pişmiş suyu ile lâvman yapıldığı zaman bu faideyi sağlar. b) Şehveti (meniyi) artınr. c) Baş etinin en iyisi, mûtedil rutûbetli olan hayvanın baş etidir. Çok gıdalı olur. d) Koyun eti aklı fazlalaştırır, kuvvetlendir.ir. e) Yorgunluğu giderir. Fakat normal miktar yemek lâzımdır

BAŞ DERBENDİ (KUSU AĞACI, ERMENİ ŞÂFÎ) Arabçası : Şeceretü’l-Habeşiyye, Şeceretü’l-Kusu, Şavabaş Der benda. Lâtincesi : Hagenia abyssinica. Kullanılan maddesi: Yaprakları. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Râzi’ye göre tilki üzümü üsâresi ile guta yakı yapılsa çok fayda verir. b) Katı urlara ve şiddetli ağrılara, guta (Nekris) yakı olarak konulsa faydası derhal görülü. c) Bağırsaklan yumuşatır.

BAYIR TURPU (ACI KÖK) Arabçası : Fücl-i berrî. Lâtincesi : Sochlearia armoracia. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Yol kenarlarında, çukurlarda yetişir. Kullanılan maddesi: Meyvesi. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Bir metre civarında boyu olan bir bitkidir. Esasen turp berrî ve bostanî kısımlarına ayrılır. Berrî, Haziran-Temmuz ayında beyaz çiçekler açar. Şifası çok olmakla berebar çok miktarda yenirse böbrekleri tahriş eder. b) İyice ...

BALLI BABA Arabçası : Haşîşetü’l-melâk. Lâtincesi : Lamiıım Albüm, Laminum. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Yol kenarlarında, meyve, sebze bahçelerinde, bayırlarda yetişir. İki-üç çeşidi vardır. Kullanılan maddesi: Yaprakları. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Boyu yarım metreye kadar uzayan bir bitkidir. Ballıbabagillerden (Nâne, lavanta çiçeği, kekik gibi) bir bitkidir. Yapraklan ısırgan otuna benzer. Benekli ballıbaba ve anlann çok sevip üzerine üşüştüğü Ak ...

BALIK SAZI (ŞAMAR, KOVA OTU, KARA HASIRLIK, KIZ SAZI) Arabçası : Semâr el-husr, Esel. Lâtincesi ıJuncus acutus. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Anadolu’da, Antalya’da civarında yetişir. Üç çeşidi vardır. Su içinde, su kenarlarında, deniz kenarlarında yani daha ziyade sulu yerlerde yetişen bir ottur. Kullanılan maddesi: Yemişi, dalları. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Kara tohumları bulunan çok kardeşlenmiş, yeşil saplardan ibarettir. Bazı ...

BALIK OTU (FESLEĞEN) Arabçası : Semmü’s-semek, Semsak, Abkar, Habakul kısâ, Hab-lü’l-Hilâl. Farsçası : Merzencûş, Merdegûş. Lâtincesi : Anamirta, Anamirto cocculus, Bourrache, Fish poi son, Anagyris paniculata. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Kıbrıs’ta, Cava’da, Malabar’da yetişir. Kullanılan maddesi: Yaprakları ve çiçekleri. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Saplan 50 santim kadar büyüklüğünde yeşil, dallı, budaklı ve tüylüdür. Yapraklan kül renginde ve güzel kokuludur. ...

BALIK YAĞI Morina balığının karaciğerlerinden çıkarılan yağdır. Bu yağın içinde çok şifalı maddeler vardır. Çeşitli asitlerde bulunur. Bu yağda bol miktarda (A), (B), (D) vitaminleri ve iyod, brom, klor, fosfor, kükürt, demir, amonyak da bulunur. Vitamin yönünden zengin fakat bulantı verici bir maddedir. a) Balık yağının içilmesi yaşa göre ayarlanmalıdır. Bir kahve kaşığından başlayarak yavaş yavaş fazlalaştınlıp bir çorba kaşığı ...

BALIK Arabçası : Semek. Farsçası : Mâhi. Lâtincesi: Fish. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Suda yaşar. Kullanılan maddesi: Eti, yağı. Tıbbî Özellik ve Faydaları: Balıklar, omurgalılardan olup suda yaşarlar. En çoğu solungaçla nefes alıp, yumurtadan ürerler. Çok çeşitleri vardır. Yendikten sonra üzerine su içilmemelidir,aksi takdirde kanı zehirleyebilir. Yine yendikten sonra süt ve yoğurt yememelidir, mideyi bozar. Dimağa zararlıdır. a) Fırında pişirilip ...

BELBAL Arabçası : Rimz,Belbal,Zems. Farsçası : Belbalai. Lâtincesi : Caroxylon articulatum. Kullanılan maddesi: Kabuğu. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) İyisi san renkli olanıdır. İçilme miktarı 4 dirhemdir (12 gr. kadar). Çekirdeği fındık kadardır. b) Islahı balla olup bedeli de emleçtir. Mide için çok iyidir. Bilhassa mide soğuk almalanna ve mîde-vücud gevşemelerine (is- tirha) çok iyidir. Balla yapılan murabbası bilhassa mideyi ...

BALÂDUR AĞACI (BELÂZUR) Arabçası : Balâdur. Farsçası : Hindî Belâdur. Lâtincesi : Semecarpus atıacadium. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Bilhassa Hindistan’da yetişir. Kullanılan maddesi: Yemişleri, meyveleri. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Bu bitkinin yemişleri kuş burnuna (hatta kalbe) benzer, iyisi siyah olanıdır. Meyvesi yanlsa ortasından bal gibi bir üsare çıkar, buna Asel-i Belâdur denir. İçilme miktarı yarım dirhemdir (2 gr.). Çok ...

BAKAM (KIZILAĞAÇ) Arabçası : Bakkam, Endam. Lâtincesi : Caeselpinia echinata. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Esas vatanı Hindistan ve Zengibar’dır. Ayrıca ovalarda, rutubetli yerlerde, ırmak kenarlarında yetişir. Kullanılan maddesi: Dalları. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Kırmızı bir ağaçtır. Tıbda dallan kullanılır. Sanayide ve boyacılıkta pek fazla muteberdir. Yalnız kökü zehirlidir. Kökünü kullanmamak lâzımdır. b) Yara ve cerahatli çıbanlara çok iyi gelir. ...

BAKLA Arabçası : Bâkilla, Fûl. Lâtincesi : Virüs, Vicia Faba. Faba vıılgaris, Board bean, Feve. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Hemen her yerde yetişir. Mısrî ve Kıbtî olmak, üzere iki çeşittir. Kullanılan maddesi: Çiçekleri, unu, kabuğu. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Bakla, gıda yönünden çok zengindir. Baklanın taze olanının faydalan daha çoktur. Hazmı kolay, besleyici bir bitkidir. Çiçekleri zamanında, gölgede kurutulur ...

BALDIRI KARA (HİNT ÇÖREKOTU, KİNUL CEDE, (SU SÜNBÜLÜ, VENÜS AĞACI, SU PELESENGİ) Arabçası : Şa’r el Arz, Şair el Hanazîr, Kiizbere el Bi’r (Berr), Şair el Cebbâr, Şa’r el Gûl, Şa’r el-Cin, Lihye el-Himâr, Sâk el-Esved, Sâk er-Rasîf. Farsçası : Botan Efrıız, Berşiyâvsân (Ber Siyavsarı). Lâtincesi : Adiantum capillus-veneris. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Rutubetli, kayalık yerlerde yetişir. Kullanılan maddesi: Yaprağı. ...

BALDIRAN (AĞU OTU) Arabçası : Şevkerân. Lâtincesi : Coniıım maculatum. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Kuru ve çorak yerlerde yetişir. Büyük baldıran ve küçük baldıran olarak iki çeşittir. Kullanılan maddesi: Kökü, yaprakları. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Boyu iki metreye kadar uzar. Haziran aylarında beyaz çiçekler açar. Yapraklan büyük, gövdesi kalın, saplarının alt kısımları erguvânî renktedir. Kötü bir kokusu olan zehirli ...

BAL Arabçası : A sel. Lâtincesi : Mielbol. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Hemen her yerde yetişir. Kullanılan maddesi: Öz maddesi. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Memleketimizde Sivas dağlarının yüksek kısımlarında bulunan «Kaplanboğan» adlı çiçeklerden yapılan bal, bir nevi hastalık husûle getirir. Buna «Deli Bal» denir. b) Kansızlığı ve zâfı giderir. Hastalıktan yeni kalkmışlara kuvvet verir. İştahı artırır, erkekliği kuvvetlendirir. c) ...

BAĞ SARMAŞIĞI Arabçası : Leblâb. Farsçası : Lâtincesi Yetiştiği yer ve çeşitleri: Tuzlu arazide, ormanlarda, kayalık,duvardiplerinde, buğday tarlalarında yetişir. Kullanılan maddesi: Yapraklan, kırmızı ve siyah dâneleri. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Kaynatılıp suyu içildiğinde ishâl yapar. b) Safrayı çıkarır c) Bağ sarmaşığının kendisi yendiğinde veya kurusu kaynatılıp içildiğinde, kadınların aybaşı halini söktürür. Rahminyden gelen akıntıyı da keser. d) Mide zafiyetine ...

BAHÇE ŞEBBOYU Arabçası : Hırt Asfar, Mensûr-ı Berri. Farsçası : Hiri Hat ar. Lâtincesi : Matthiola İncanaCruciferae. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Çok çeşitleri vardır. Kullanılan maddesi: Tohumu, çiçeği. Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Haşhaş cinsinden olduğu söylenir. Bir cinsi menekşe rengindedir, alaca Şebboy denir. Kırmızı, san ve beyaz çeşitleri vardır. Hin Hatar’m kökü fazladır. Dilimizde Mısır Menekşesi denilen çiçek de ...