EKKLESİA

EKKLESİA i. (yun. k.). Esk. Yun. Yunan
sitesinde. Halk meclisine verilen ad.
– Hemen hemen bütün yunan
sitelerinde, halk siyasî haklarına fiilen sahip
olsun olmasın bir halk meclisi toplanır
ve toplantılar çok , zaman agorada yapılırdı.
Bu meclisler, j agora, apella (İsparta),
heliaid (dor ülkelerinde) meclisi adlarını
da alırlardı. Atina’da, Ekklesia, kaide olarak,
yurttaşlık haklarına sahip ve ephebia
(delikanlılık, ergenlik) yaşına gelmiş bütün
AtinalIlardan ve atinalı çocuklarından
meydana gelirdi. Oysa gerçekte, meteikos
adı verilen ve hiç bir siyasî hakkı olmayan
yerleşik yabancılardan veya kölelerden
birçok kimse kaçak olarak toplantılara
katılıyor, buna karşüık birçok yurttaş
da meclise katılmaktan kaçmıyordu. Klasik
dönemde, yurttaşların sayısı 20 000 ile
40 000 arasında değişiyordu; ama Ekklesia’-
nın toplantılarına katılanların sayısının
3 000-4 000’i geçtiği çok az görülürdü.
Zenginler toplantılara pek katılmaz; buna
karşılık, 395’e doğru konan ve miktarı ilk
zamanlar 1 obolos iken sonraları 3 obolos’a
çıkarılan toplantılara katılma tazminatı
buraya yoksulları ve aylakları çekerdi Ekklesia, toplantılarını ilkin Agora’da, sonra
da sırasıyle Pnyks’te, Dionysos tiyatrosunda,
hattâ Pire’de de yapmıştır. Kleisthenes’ten
itibaren, yılda on oturum yapılırdı.
Sonraları bu sayı arttı. Her toplantının
belirli bir gündemi vardı. Ayrıca,
önemli veya olağanüstü toplantılar da yapılırdı.
Toplantı saatinde, kollukçular, dokunanı
kırmızıya boyayan bir iple, geç kalmış
olanları Pnyks’e doğru sürerlerdi. Meclis
ilkin prytanis’lerin e pistâtes” inin, sonra
da kendi epistates’lerinin yönetiminde ve
kura ile seçilmiş dokuz proedros’luk bir kurulun
başkanlığında toplanırdı. Kurban
kesilmesinden ve fala bakılmasından sonra
da, münadi, Bule’nin sunduğu kararname
tasarısını okur, konuşmacılar tasarıyı tartışır
ve tasarı el kaldırılarak oylanırdı
(Kheirotonia). Atina ekklesiasının yetkileri
çok genişti. Savaş ve barış konusunda
karar verir; kanunları kabul veya reddeder,
bir kimseyi sürebilir yahut namussuz
olduğunu ilân edebilir, yüksek görevlileri
seçer ve sıkıca denetlerdi. Ekklesia’mn medeniyet
bakımından etkisi büyük olmuştur.
AtinalIlar siyasî eğitimlerini bu meclisle
yapmışlar ve bu meclis sayesinde, gelişen
ve canlı bir demokrasi kurmayı başarmışlardır