Hazar denizi

Dünyanın en büyük kıta içi su örtüsü. Avrupa ile As­ya’nın sınırında yeralan, batıda Rusya ve Azerbaycan, kuzeyde Rusya ve Kazakistan, doğuda Kazakistan ve Türkmenistan, güneyde İran’la sınırlı olan Hazar deni­zinin yüzölçümü yaklaşık 370 200 km², uzunluğu yak­laşık 1 250 km, genişliği yaklaşık 320 km’dir. 28 m yük­seltide yeralan, kuzey kesimi ortalama 305 m derinlik­te, güney kesimiyse daha derin (en derin yeri 1 000 m’yi aşar) olan Hazar denizi, dışa akışı olmayan, tuzlu bir göldür. Volga (toplam suyunun yaklaşık dörtte üçünü getirir), Ural, Terek, Kuma, Sefid Rud ve Akrek ırmakla­rı tarafından beslenen Hazar denizinin,؛tuzluluk ora­nı %o 13 dolayındadır. Önemli bir balıkçılık alanı ol­masının yanı sıra büyük bir kara içi su yolu oluşturur. Es­kiden Aral gölü ve Karadeniz’le bağlantılı olduğu düşü­nülmektedir. Kafkas petrol alanının uzantısı olan su altı petrol yatakları yoğun biçimde işletilmektedir. Çevre، sinde kış sıcaklıkları -10 °C (kuzeyde) ve 10 °C (güney­de) arasında değişir; yaz sıcaklıkları ortalaması 29 °C’tır. Kuzey kesiminde yaklaşık 4 ay süreyle buz tutar. Yıllık yağış ortalaması yaklaşık 200 mm’dir. Kıyılarındaki li­manların başlıcaları arasında Bakü (Azerbaycan), Ma- haçkale ile Astrahan (Rusya), Bender Enzeli ile Bender Türkmen (Iran) sayılabilir.