Nesli tükenmekte olan bir tür Anadolu Parsı
Leoparın Anadolu topraklarında yaşayan cinsine “Anadolu parsı” adı verilmektedir. Anadolu parsının halen yurdumuzun çeşitli yerlerinde varlığını devam ettirdiği iddia ediliyor
Kedigiller ailesinin muteber üyelerinden leoparın nâm-ı diğer parsın (panter) Türlüye topraklarında da yaşadığını söylersek şaşırır mısınız? Sadece leopar değil, bir yüzyıl öncesine kadar bu topraklarda kaplan, aslan ve çita gibi hayvanların da yaşadığı bilinmektedir. Leoparın Anadolu topraklarında yaşayan cinsine “Anadolu parsı” adı verilmektedir. Bugün kesin olmamakla birlikte Anadolu parsının halen yurdumuzun çeşitli yerlerinde varlığım devam ettirdiği iddia ediliyor. Leopar cinsinin on kadar alt türünden biri olan Anadolu parsı, İran parsı ile aşağı yukarı aynı özellikleri göstermekteydi. Çok çevik olan bu tür etoburdu ve geyik, yaban keçisi, yaban domuzu, küçük memeliler ve kuşlar gibi hayvanlarla beslenirdi.
Anadolu parsının Türkiye’de en çok görüldüğü yerler Ege bölgesinde Aydın-Muğla civarları, Toros Dağları ile Köroğlu Dağları ve Doğu Anadolu’nun ormanlık ve dağlık alanlarıydı. Anadolu parsına ilk İlmî ismi, 1856 yılında Türkiye’ye gelmiş olan bir Fransız zoolog vermişti: Fellis tuliana. O yıllarda pars Anadolu’da çok rastlanan bir hayvandı. Fakat özellikle eşsiz güzellikteki postu sebebiyle sıklıkla avlanmalara maruz kalıyordu. 20. yüzyılın başından itibaren aşırı avlanma yüzünden nesli hızla yok olmaya başladı. 1936’da İzmir-Seferihisar’da bir, 1939’da İsparta’da iki, 1940’ta Aydın-Çine’de iki, 1945 yılında Antalya-Kaş’ta bir tane pars vuruldu. Fakat hiçbir avcı Anadolu parsı- na Mantolu Haşan denilen Milaslı Hasaıı Bele kadar zarar vermedi. 1930-1950 yılları arasında, tek başına 1 5 pars avlayan M antolu, türün yok olmasının baş aktörlerindendir.
Mantolu Hasan’ın vurduğu parsların postlarını pelerin gibi boynuna dolayarak gezdiği biliniyor. Sayısı epeyce azalmaya başlayan parslar 1952’de Balıkesir Dursun bey’de, 1955’te Antalya-Alanya’da, 1967’de Bolu-Seben’de, 1970’te Kars’ta vurularak öldürülm üştü. 1974 yılında Ağrı Dağı’nda ve Eskişehir civarında örülm üşlerdi. 1974 yılında ise Beypazarı’nın Bağözü Köyü’nde öldürüldü. Bu sonuncu Şu, resmi kayıtlara göre son Anadolu parsıdır.
Fakat kesin olarak ispat e dilemese de çeşitli söylentiler Anadolu’da bu türün varlığım halen devam ettirdiğini göstermektedir. 2001’de Doğu Akdeniz’de Mutilçesi Dandi mevkiinde, 2004’te Doğu Karadeniz’de Müsikli vadisinde, 2006’da Mersin’deki Kayacık vadisinde Anadolu parsının görüldüğü söylenmektedir. Zamansız ve lüzumsuz avlanmalar tabiatın denge$ini altüst etmektedir. Yakın zamana kadar Türkiye’de Anadolu parsının avlanması serbestti. Ne mutluki 1990’lı yıllara doğru alınan bir kararla türün, Türkiye sınırları dâhi ünde herhangi bir şekilde avlanmasına 22.000 TL’den başlayan cezalar getirilmiş ve bir nebze de olsa bu yok edilişe engel olunmaya اçalışılmıştır.
–