Oekolampadius, Johannes

Oekolampadius, Johannes, Almanca Jo h
a n n e s h u s z g e n (d. 1482, Weinsberg,
Württemberg – ö. 23 Kasım 1531, Basel,
İsviçre), Hümanist, vaiz ve Kilise Babaları’
nın metinleri konusunda uzmanlaşmış bilgin.
İsviçreli Reformcu Huldrych Zwingli’
nin yakın arkadaşı olarak Basel’deki Reform
hareketine önderlik etmiştir.
Heidelberg’de öğrenciyken 1506’da, Pfalz
elektörünün oğullarına özel ders vermek
için buradan ayrıldı. 1510’da Weinsberg’de
vaiz oldu. Üç yıl sonra öğrenimini sürdürmek
için Tübingen’e gitti; Yunanca, Latince
ve İbraniceyi kusursuz biçimde öğrendi
ve Hümanizmle ilgilenmeye başladı. 1515’te
yerleştiği ve 1518’de doktor unvanı aldığı
Basel’de Desiderius Erasmus’a Yeni Ahit’in
Yunanca basımını hazırlamasında yardımcı
oldu. Sonraki yıllarda da Nazianzoşlu Gregorios,
Aziz Basileios, Şamlı İoannes,
Khrysostomos ve Theophylaktos gibi Yunan
Kilise Babaları’nın yapıtlarını çevirdi.
1518’de Augsburg Katedrali’nin vaizi oldu.
Mistik eğilimleri ve araştırıcı kişiliği nedeniyle
1520’de Altomünster’deki Brigiten
manastırına girdi. Ama Katolik Kilisesi’nin,
Komünyon sırasında ekmek ve şarabın
İsa’nın etiyle kanma dönüştüğü yolundaki
görüşünden giderek uzaklaşması ve Martin
Luther’e duyduğu hayranlıktan ötürü
1522’de manastırdan ayrıldı. Franz von
Sickingen’in çağrısı üzerine kısa bir süre
özel vaiz olarak Ebernburg Şatosu’nda bulunduktan
sonra Basel’e dönerek üniversitede
ders verdi.
Büyük dinleyici kitlelerine üç dilde verdiği
dersler ve Saint-Martin Kilisesi’ndeki vaazlarıyla
kısa sürede kentin en ünlü kişisi
durumuna geldi. 1526’da Baden’de, Katolik
Kilisesi’ne karşı Reform’u savundu; 1528’de
de Bern’deki tartışmalarda gene Reformcuların
yanında yer aldı. Başta De genuina
verborum domini expositione (1526; İsa’nın
Sözlerinin Doğru Yorumlanması Üzerine)
olmak üzere çeşitli yazılarında, Zwingli’nin,
Komünyon İsa’nın kendini çarmıhta feda
edişinin yeniden canlandırılması değil anılmasıdır
biçimindeki görüşünü destekledi.
Basel’de Reform’u yerleştirmek amacıyla
1529 Paskalyası’nda çıkarılan yerel yasaların
hazırlanmasına katkıda bulundu. Daha sonra
Marburg Tartışması’nda (Ekim 1529)
Luther’e karşı gene Zwingli’nin görüşünü
savundu. 1530’da Basel’e döndü ve yerel
yöneticilerin kiliseyle ilgili konularda söz
sahibi olmasına karşı çıktı; kilisede, papazlarla
kilisede görevli halktan kişilerin ağırlıkta
olacağı bir yönetim biçimini savunan
vaazlar verdi. Zwingli’nin Kappel Çarpışmasında
ölmesinden kısa süre sonra öldü.