İVENS Joris (d. 1898), HollandalI si­nema yönetmeni. 1928’de De Brug (Köprü) ve 1929’da Regen (Yağ­mur) adlı iki deneme filminde gös­terdiği büyük başarıdan sonra bel­ge – filmciliğinin en tanınmış isim­lerinden biri oldu. İnsanın karşılaş­tığı zorluklara ve özellikle savaşım­larına ve umutlarına duyarlı bir sa­natçı olarak tüm dünyada ezilenle­rin grevler, bunalımlar, devrimler boyunca dost tanığı olarak tanındı. Çağdaş dünyadaki toplumsal deği­şiklikleri derinliğine yansıtan ...

İVAZ MEHMED PAŞA (Hacı) (ö. 1743), sadrazam. 1429’da ölen ve­zir Hacı İvaz Paşa’yla karıştırılma­malıdır. Evlâd-ı Fatihan diye ünle­nen Rumeli’ye yerleşmiş ilk Türk ai- lesindendir. 1730’da gümrük emini; 1732’de çavuşbaşi; 1735’de Vidin muhafızı oldu. Bu görevi sırasında Hırsova ve Fethülislâm kalelerini aldı (1737). Semendire, Muhadiye ve Yeni Palanga’yı alarak Avustur­ya kuvvetlerine büyük bir darbe in­dirdi. BelgradsAntlaşması’nı (1739) imzaladıktan sonra İstanbul’a dön­dü. ...

İVANOVO, SSCB’de kent. Mosko­va’nın kuzeydoğusunda yer alır. Nüfusu 479 000 (1987). Kent ile’Vol- ga Irmağı arasındaki alan SSCB’ nin başlıca pamuk ekim alanların­dan biridir. Pamuklu dokuma sa­nayii ve makina yapımı da önem taşır. Eski adı İvanova-Voznesensk olan kentte 1905 Devrimi boyun­ca Çarlık döneminin en büyük gre­vi gerçekleşti. Frunze ile Afanasi- ev’in yönettiği ve 70 bin işçinin ka­tıldığı grev sırasında, bugünkü ...

İVANOV Vsevolod Vyaçeslavovlç (1895-1963), SSCB’li yazar. Onbeş yaşında evden kaçarak hayatını kendi başına kazandı. 1916’da yaz­maya başladığı öykülerini Maksim Gorki’ye yolladı. Aynı yıllarda Sibir­ya’da devrimci savaşa katıldı. 1920″ lerde Gorki ve Zamyatin’in yönlen­dirmeleriyle en iyi eserlerini verdi. Folklor ve özyaşamsal öğeler taşı­yan romanları natüralist bir yapı­dadır. Öykülerinde ise kişilerin psi­kolojik sorunlarına gerçekçi bir tu­tumla yaklaştı. Abluka oyunu Sta- nislavski tarafından ...

İVANOV Vlyaçeslav İvanoviç (1866 -1949), Rus şair ve dilci. Berlin’de öğrenim gördükten sonra İtalya’yı dolaştı. 1903’de yayımlanan ilk şiir kitabıyla sembolizmin öncülerinden sayıldı. 1921’de Bakû Üniversitesi’ ne eski edebiyat profesörü oldu. 1924’de İtalya’ya yerleşti. Başlıca eserleri: Şiir: Kormçle Zvezdy (Yol Gösteren Yıldızlar, 1903); Eros (1907); Çelovek (İnsan, 1939). İnce­leme: Borozdi; Merji (Kırlar ve Sı­nırlar, 1916); Dionysos ve Dionysos Öncesi Felsefe ...

İVANOV Lev İvanoviç (1834 -1901), Rus dansçı ve koreograf, öğreni­mini Moskova’da yaptı. Baleye 1850’ de Maryinski topluluğunda başladı. Daha sonra yönetmen ve koreograf olarak çalışmalarını sürdürdü. 1882′ de İmparatorluk Tiyatrosu’na sah­ne yönetmeni oldu, ilk koreografi çalışmasını 1885’de yaptı. Ünlü Fransız koreograf Marius Petipa’ yla 1895’te gerçekleştirdiği Çay- kovski’nin Kuğu Gölü balesiyle u- luslararası üne kavuştu. Bale sa­natının önemli adlarından biri ...

İVAN IV Vasiliyeviç (Korkunç) (1530 -1584), Rusya çarı. Moskova büyük prensi III. Vasili’nin oğludur. Üç ya­şında, annesi Helena Glinskl’nln ve­sayeti altında tahta çıktı. Onun 1538’de ölümü üzerine bir boyarlar meclisinin vesayetinde hüküm sür­dü. Bu dönemde boyarların iç sa­vaşımları ülkeye büyük zarar verdi. Metropolit Macaire tarafından Tan­rısal kökenli bir otokrasi fikriyle ye­tiştirilen IV. İvan, 16 yaşında kişi­sel hükümdarlığını kurdu ve 1547’ ...

  İVAN III Vasillyeviç (Büyük) (1440- 1505), Moskova ve tüm Rusya bü­yük prensi. 1462’de babası II. Vasi- li’nin yerine geçti. Moskova’yı güç­lü bir devlet durumuna getirmeyi amaçlıyordu. Bu nedenle, Rus prensliklerini Moğol egemenliğin­den kurtarıp birleştirmeye, Polonya- Litvanya egemenliğindeki Rus top­raklarını geri almaya çalıştı. Önce Kuzey ve Kuzeydoğu Rusya’daki prenslikleri birleştirdi. Kırım Hanı Mengli Giray ile birleşerek Altınor- du Devleti Hanı ...

İVAN I Daniloviç (Para Kesesi) (ö. 1350), Moskova ve Vladimir büyük prensi. Daniel Nevski’nin oğlu. Al­tın Ordu devletinin yüksek egemen­liğini tanıyarak hüküm sürdü. Tver, Riazam ve Novgorod prensliklerine otoritesini kabul ettirdi. Moskova erkinin gerçek kurucusu olarak ka­bul edilen I. İvan’ın yerine oğlu Semyon geçti.

İVAN ASEN II (ö. 1241), Bulgar kra­lı. ikinci Bulgar Krallığı’nı kuran İvan Asen l’in oğludur. Yeğeni Bo- ril tahtı ele geçirince Kiev’e sığın­dı (1207-1218). 1218’de ayaklanarak onu yendi ve Bulgar Kralı oldu. 1230’da Epir despotu Theodoros Angelos’u Klokotinitsa’da yendi. Bu savaşla Makedonya, Trakya ve Ku­zey Arnavutluk topraklarını elde et­ti. İznik’deki din adamlarını kazan­mak için Roma ile dini bağlarını ko­pararak Bulgar ...

Genç kadın iş bulmak için hiçbir çaba harcamayan, sürekli evde yatan kocasına çok kızıyordu. Ama kocasının umurunda bile değildi. Kadın bir gün nihayet -“Daha fazla dayanamayacağım. Utanç içindeyim!..” diyerek patladı, “… -Kiramızı babam, mutfak masraflarımızı annem karşılıyor. Bizi kız kardeşim giydiriyor, arabamızın masraflarını da halam karşılıyor.” Adam yattığı yerden karısına -“Bence de utanmakta haklısın hayatım” dedi, -“İki erkek kardeşinden yıllardır ...

İstanbul’a gelen bir köylü bağını bahçesini satmı bir çuval para ile , kuyumcu dükkânının önünde durmuş, vitrinini inceliyormuş. Kuyumcu biraz da köylünün kıyafetinden dolayı aşağılayarak: ─ Ne bakıyorsun öyle hemşerim? Demiş. ─ Hiç. Sizin dükkânda ne sattığınızı merak ettim. Adam alay edercesine cevap verir: ─ Biz eşek kafası satıyoruz. Adam: ─Allah versin. İşleriniz iyi gidiyora benziyor. Kuyumcu: ─Nereden bildin iyi ...

Arabanızda :Yanlızsanız ve gece ise dikkatli olun bakın neler var izleyin  aman aman dikkat sokaklarn tehlikesinden kendinizi koruyuun adeamın düştüğü hale bakarmısınız 

İTURBİDE Agustin de (1783-1824). MeksikalI siyaset adamı. Aristok­rat bir ailenin oğlu olarak orduya girdi. Devrimcilerin ordusuna katıl­ması için yapılan öneriyi reddede­rek, İspanya yanlısı orduda bir böl­genin komutanı olarak göreve baş­ladı. Ancak gösterdiği şiddet ve zorbalık nedeniyle bu görevden a- lındı. 182C’de Meksika’daki isyan bastırıldı. Ancak bu kez Albay Ra- fael del Riego “y Nunez’in önderli­ğinde yeni bir isyan başladı. İturbi- ...

İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ (FIRKASI), İstibdat yönetimine ve II. Abdülhamit’in şahsına karşı sa­vaşan Jön Türkler’den bir grubun, Kanun-u Esasi’nin (Anayasa) yeni­den yürürlüğe konması, Meclis-i Mebusan’ın açılması amacıyla kur­dukları, II. Meşrutiyet’in ilanında et­kili rol oynayan, 1913 Bâb-ı Âli Bas­kınından sonra I. Dünya Savaşı so­nuna dek hükümeti elde tutan bur­juva demokrat bir siyasal örgütlen­me. ittihat ve Terakki Cemiyeti’nin, kuruluş tarihi tartışmalı olmakla ...

İTTİHADI MUHAMMEDİ FIRKASI, 5   Nisan 1909’da İstanbul’da kuru­lan parti. Kurucuları arasında Şey­hülislâm Feyzullahzade Mehmet Sadık, Saidi Kürdi, Muhammed Ef- gani, Derviş Vahdeti gibi İslâmcılı­ğın önde gelen isimleri vardı. Ya­yın organı Volkan gazetesiydi. 41 maddeden oluşan parti tüzüğünde, partinin başkanı olarak Hazreti Mu­hammed Mustafa (madde 1) göste­riliyordu. Şeriata bağlı bir düzen kurmayı tasarlayan parti 31 Mart olaylarına karıştı. Hareket Ordusu olayları ...

İTTİHADI MİLLİ TÜRK ANONİM Sİ­GORTA ŞİRKETİ (İMTAŞ), 1918 yı­lında kurulan sigorta şirketi. I. Dün­ya Savaşı’nırf başlamasıyla, bir bö­lüm yabancı sigorta şirketinin Os­manlI imparatorluğu’nda çalışmala­rını durdurması sonucu doğan boş­luğu doldurmak amacıyla eski ba­kanlardan Mehmed Celal Bey tara­fından 150 000 TL sermayeli olarak kuruldu. Şirketin başlıca ortakları ve sermaye payları, Ünyon Hayat Sigorta Şirketi % 48.48, Milli Rea­sürans TAŞ % 19.86, Osmanlı ...

İTTİFAK DEVLETLERİ, i. Dünya Sa- vaşı’nda Almanya, Bulgaristan, A- vusturya – Macaristan ve Osmanlı imparatorluğu arasında kurulan as­kersel bağlaşıklık. İtilâf Devletleri ile tutuştukları paylaşım savaşın­dan yenik çıktılar. Bu savaşta Müt­tefikler olarak da anılırlar. (Bk. Bİ­RİNCİ DÜNYA SAVAŞI)

İTTEN Johannes (1888-1967), isviç­reli sersam. Stuttgart Resim Aka- demisi’nde öğrenim gördü (1913- 1916). Viyana’ya giderek Gropius’la birlikte çalıştı. 1919-1923 arasında Bauhaus mimarlık ve resim akade­misinde ders verdi. Bu arada mal­zeme ve renk bilgisine dayalı ya­ratıcı kendiliğindencilikte temelle­nen özgün bir pedagoji kitabı ha­zırladı. Daha sonra 1954’de de Av­rupa’nın değişik kentlerinde (Zürih, Berlin, Krefeld) öğretmenlik yaptı. Öğretmenliğine koşut olarak sür­dürdüğü resim çalışmaları, ...

İTALYA Güney Avrupa’da ülke. Alpler’in gü­neyinden Akdeniz’e uzanan bir ya­rımadadır. Kuzeybatıda Fransa, ku­zeyde İsviçre ve Avusturya, kuzey­doğuda Yugoslavya’yla sınır kom­şusudur. Doğu kıyıları Adriya Deni- zi’ne, güneydoğu kıyıları ¡on Deni- zi’ne, batısı Tiren Oenizi’ne açıktır. Sicilya ve Sardinya adaları da İtal­ya toprakları içinde yer alır. COĞRAFYA Yüzey Biçimleri: Kıta, yarımada ve adalar olmak üzere üç bölümde in­celenebilir. Kuzeyden bir yay biçi­minde ...