İSTİKLÂL MADALYASI, Ulusal Kur­tuluş Savaşı’nda yararlık gösteren­lere ve Kurtuluş Savaşı sırasındaki TBMM üyelerine verilen madalya. 29 Teşrinisani 1336 (1920) tarihli yasa uyarınca, Bakanlar Kurulu’ nun 9 Kânunisani, 27 Mart ve 22 Ağustos 1339 (1923) tarihli karar­nameleriyle çıkarılan İstiklâl Ma­dalyası 35 – 40 mm çapında oval pi­rinçten yapıldı. Madalyanın sanat­kârı Mesrur İzzet Bey’dir. Bir yü­zünde üstte o zamanki Ankara’nın, ortada TBMM ...

İSTİKLÂL HARBİ MÜZESİ, Afyon’ da Kurtuluş Savaşı’na ait anı ve belgelerin sergilendiği müze. Mus­tafa Kemal, Kurtuluş Savaşı sıra­sında 29/30 Ağustos 1922 gecesini müzenin bulunduğu binada geçirdi. Mustafa Kemal’in, İnönü ve Fevzi Çakmak’la Başkomutanlık Savaşı’ nın planlarını yaptıkları zafer oda­sında o gün kullanılan eşyalar ko­runmaktadır. Müzede ayrıca Kurtu­luş Savaşı’nda şehit olan havacıla­rın da fotoğrafları sergilenmektedir.

İSTİKBAL, Ulusal Kurtuluş Savaşı yıllarında Trabzon’da yayımlanan günlük gazete. Faik Ahmet’in (Ba­rutçu) yayımladığı gazete 10 Ara­lık 1918’den 1923 sonlarına dek ya­yın yaşamını sürdürdü. Trabzon Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin ya­yın organı olan gazeteden günümü­ze birkaç sayı ulaştı.

İSTİHKAM, savaşta, savunmayı ko­laylaştırma amacıyla toprak, taş gi­ bi maddelerden yapılan yer. Asker­likte bu işi gerçekleştirme amacıy­la kurulan bir istihkam sınıfı var­dır. Irmak geçişlerinde, anfibik ha­rekâtta, düşman tarafından yapılan engellerin temizlenmesi ya da yeni engeller yapılması, asma ya da a- yaklı köprüler kurmak, mayınlara karşı korunma savaşı yapan birlik­lere yardımcı olmak, arazide ölç­me, harita yapım projeleri hazırla­mak, yol, demiryolu, havaalanı, ...

İSTİHDAM, hizmete koşma, hizmet­te kullanma, çalıştırma da denir. İş- sizlik’in karşıtıdır. Ekonomide çalış­mak isteyen herkese yürürlükteki ücret düzeyinde iş sağlanması du­rumuna tam istihdam denir. Bir ül­kedeki insangücü tam olarak işe ko- şulamıyorsa, yani işsizlik varsa e- konomide eksik istihdamdan söz edilir. Belirli bir tarihte istihdam e- YURTICH SİVİL İSTİHDAMIN SEKTÖREL DAĞILIMI (15+Yaş. Kadın – Erkek, bin kişi)   rsso 1981 ...

İSTİHBARAT, haberler, yeni edini­len bilgiler, haber alma, bilgi top­lama. Askerlikte istihbarat, savaş­ta düşmanın cephe ve cephe ge­risi durumunu, planlarını, uygula­malarını, savaşılan arazinin coğraf­ya, iklim ve metoroloji özelliklerini öğrenme ve bu bilgileri değerlen­dirme anlamına gelir. Karşı tarafın şaşırtılması, sabotaj ve benzeri faa­liyetlerin öğrenilmesine ise karşı – istihbarat adı verilir. Gazetecilikte, gazetede haber toplayan, değerlen­diren, yazan bölüme istihbarat ser­visi adı verilir. Ekonomide, ...

İSTERİ, Bk. HİSTERİ, başladı. Askerlik kademelerinde a- tamalar Bâb-ı Âli’nin dışında Padi­şah iradesiyle yürütüldü. Her türlü askersel birliğin hareketi Padişah’ın iznine bağlandı. Maliye, askerlikle ilgili akımlar Saray’ın sürekli dene­timine kondu. Okulların ders cet­velleri Sarayca düzenlenir oldu. II. Abdülhamid’in Bâb-ı Âli’ye karış­ması o düzeye ulaştı ki, Nazırlar a- tanırken Sadrazam’a haber bile ve­rilmezdi. İstibdat döneminin sonla­rında Sadrazamlığa getirilenlerden padişaha sadakat belgesi ...

İSTİBDAT DÖNEMİ, Osmanlı İmpa­ratorluğunda Abdülaziz zamanında 1870’ten sonra başlayan ve özellik­le il. Abdülhamid zamanında Mec- lis-i Mebusan’ın süresiz tatilinden II. Meşrutiyet’in ilanına dek süren mutlakiyetçi yönetimi dile getiren terim. 30 yıl süren II. Abdülhamid’in istibdat yönetimi boyunca temel ve siyasal hakları yoketmek için yeni kanunlar çıkarılmadığı gibi varolan­lar da kaldırılmadı. Ne ki tüm erk Abdülhamid’in elinde toplandı ve onun “iradesi” ...

İSTİARE, eğretileme. Edebiyatta bir sözcüğün anlamını geçici olarak başka bir sözcüğün yerinde kullan­ma sanatına denir, istiare, teşbihin (benzetme) esas öğelerinden biriy­le yapılır ve anlatıma güzellik kat­mak amaçlanır.

İSTEMİ KAĞAN (ö. 576), Göktürk- ler’in kurucusu Bumln’in kardeşi ve Batı Göktürkler’in kurucusu. (Bk. GÖKTÜRKLER)

İSTAVRİT, uskumrugillerden kemik­li balık türü. Boyu 25 – 30 cm, sırtı gri – yeşil, bedenin geri kalan bö­lümleri gümüşi gridir. Uskumruya benzeyen istavrit yumurtlamak için Karadeniz’den Marmara’ya göçer. Bu göç sırasında bolca avlanan is­tavrit Türkiye’de hamsiden sonra en çok tüketilen balıktır. (Trachu­rus erachurus)

İSTATİSTİK, İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ, Bk. DEV­LET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ, rastlantısallıkla bağlı olaylarla ilgili sayısal verilerin top­lanması, düzenlenmesi, değerlendi­rilmesi ve bu verilerden bir sonuca varılması konularında kullanılan, matematiğe dayalı bilimsel yöntem­ler topluluğu. Günümüzde gerek doğa bilimlerince gerekse toplum bilimlerince yaygın bir biçimde kul­lanılan istatistik, sayısal bilgi top­lamaya dönük çalışmalar olarak çok eskilere dayanır. Örneğin Au- gustus’un Roma İmparatorluğu’nun zenginliklerini araştırmaya dönük bir anket ...

ISTANBUL  Marmara Bölgesi’nin, Çatalca – Ko­caeli bölümünde il. Doğuda Koca­eli, batıda Tekirdağ, kuzeyde Kara­deniz, güneyde Marmara Denizi’yle çevrilidir. COĞRAFYA Türkiye’nin her bakımdan en önem­li ili olan İstanbul, bir yanda Kara­deniz ile Marmara Denizi’ni birleş­tiren, öte yandan Avrupa anakara­sını Asya anakarasından ayıran İs­tanbul Boğazı’nın iki yakasında yer alır. Yüzey Biçimleri: Ana karakterini Marmara Havzası’nın Doğu Mar­mara bölümünde yeralan iki ana peneplen ...

İSSOS (ISSUS), Antikçağ’da Kilik-ya’da kent. İskenderun Körfezi kıyısında, bugünkü Dörtyol’un kuzeybatısında yer alıyordu. MÖ 333 yılında Büyük İskender ile III. Dara (Darius) arasındaki savaş burada oldu. Bu savaştan sonra Pers İm-paratorluğu’nun toprakları Büyük İskender’in eline geçti. MS 194’te Septimus Severus da. Pescennius Niger’i aynı yerde yendi.

İSTADYA, açı ölçümlerine dayanarak, iki nokta arasındaki uzaklığı ölçmekte kullanılan aygıt. Genellikle arazi ölçümlerinde kullanılır. Falanjistlerle işbirliği içinde bulunan İsrail ordusunun insanlık dışı katliamlarından biri, Sabra-Şatilla’da insan kıyımı

İSRAİL, Yahudi inancına göre, Ya-hudiier’in atası Yakub’a tanrı tarafından verilen lâkap. Yakub ile güreşe tutuşan, ama onu yenemeyen tanrı, İbranice Tanrıyla savaşan anlamındaki İsrail adını ona verir. Bu nedenle Yahudiler israiloğulları ülkeleri de İsrail diye anılır. i r^ . f&m- t*#*# »few- M < ‘ vi XIV. yy.’da Irak’ta yapılmış İsrafil’i gösteren bir minyatür (Washington Sanat Galerisi) İSRAİL neybatıda Mısır’la ...

İSRAFİL, Islâm inançlarında sözü edilen dört büyük melekten biri. Kıyamet gününü sûr adlı borusunu çalarak insanlara bildirmekle görevlidir. Bir görevi de alın yazılarını okumak ve bunların yerine getirilmesini bu işle görevli meleğe bildirmektir. Tevrat ve Hıristiyan inançlarında da birinci melek sayılır.

İSPRİTİZMA, ruhçağırıcılık; yaşadıklarına inanılan ölülerin ruhlarını çağırma oyunu. Bu oyunda ölülerin ruhlarıyla ilişki, onların sözlerini anlayan medyumlar aracılığıyla kurulur.

Sultân Abdülhamid Hân, Osmanlı Padişahları arasında en uzun süre tahtta kalanlardan biridir; Osmanlı Devleti’ni yakından ilgilendiren çok önemli olayların saltanatında meydana geldiği nadir padişahlardandır ve en önemlisi de hakkında en çok eser bulunan bir devlet adamıdır. Bir iki sayfada onun şahsiyetini ve devrindeki olayları özetlemek mümkün değildir. Bu sebeple sadece bazı olayların ana hatlarını vermeye çalışacağız. II. Abdülhamid, I. Abdülmecid’in ...