Skibine, George Rus asıllı ABD uyruğuna geçmiş dansçı ve koreograf (Yasnaya Polyana, Ukrayna 1920-Dallas, ABD 1981). Monte-Carlo Rus Balesi’nde dansçılık yapan George Skibine, toplulukla gittiği (1939) ABD’de çalışmaya baş­ladı. 1947’de Cuevas markisinin topluluğuyla Avru­pa’ya dönüp, bir yandan topluluğun başdansçılığını ya­parken, birçok koreografi düzenlemesi de gerçekleştir­di (KafkasMahpusu, Î95’\; A.nnabel Lee, 1951; CriMe- lek, 1953; vb.). Eşi balerin Marjorie Talcheneff’le birlik­te Paris ...

skinkgiller Kertenkeleler takımından, 600’ü aşkın türü bulunan sü­rüngen ailesi. Bütün kıtalarda, özellikle tropikal bölge­lerde yaşayan skinkgiller (Bil. a. Scincidae) ailesi üyele­ri, uzunlukları 5-30 cm arasında değişen, silindir biçimi gövdelerinin üstü kemiksi levhalarla kaplı, büyük bölü­mü karada yaşayan, çevik ve hızlı hayvanlardır. Çoğu, toprak altında tüneller oyar, genellikle böceklerle bes­lenirler. Toprak altında yaşayan türlerin ayakları ya çok küçülmüş ya da bütünüyle ...

skolastik Avrupa’da X.-XVI. yy’Iar arasında egemen olan felsefe öğretiminin ve bu anlayışa dayanan öğretinin ortak adı. Özellikle Aristoteles’in öğretisinden kaynaklanan dil­bilgisi, mantık ve varlıkbilim kavramlarına dayanan, hı- ristiyan dogması ile Vahiy’i söz düzeyinde kusursuz bir biçimsellikle geleneksel felsefeye bağlayan skolastiğin, XIII. yy’a kadar başlıca temsilciliğini, augustinusçu doğ­rultudan yola çıkan Alcuinus, Anselmus, Abelard ve Petrus Lombardus yaptılar. Akıma doruğuna ulaştığı XIII. ...

Skryabin, Aleksandr Nikolayeviç Rus piyano virtüözü ve bestecisi (Moskova 1872-ay.y. 1915). Moskova Üniversitesi piyano bölümünü altın madalya alaark bitiren, ama beste bölümünü bitirme­den ayrılan AleksandrNikolayeviçSkryabin, bir yandan piyano resitalleri verirken, bir yandan da besteler yaptı. Moskova Konservatuvarı’nda ders verip, 1904’te ayrı­larak, 1904-1910 arasında Avrupa ve ABD’de turnele­re çıktı. VVagner’den çok büyük ölçüde etkilenen Aleksandr Nikolayeviç Skryabin, önce Chopin’in mirasçısı olarak ...

TARİH İ.S. I. yy’da İllyrialılar, Keltler ve Germenlerin yerleştik­leri günümüzdeki Slovak Cumhuriyeti toprakları, Slo- vakya adıyla, IX. yy’da Büyük Moravya İmparatorlu­ğumun bir parçası oldu. XI. yy’da Macaristan toprakları­na katılıp, İ 526’da Macaristan’la birlikte Habsburgların yönetimine girdi ve sık sık Türk akınlarına uğradı. XIX. yy’da ulusçu hareketin gelişmesinin ardından, 1918’de Slovaklar, Bohemyalı ve Moravyalı Çeklerle birlikte, bağımsız Çekoslovakya devletini oluşturdular. İkinci ...

SLOVENYA GENEL BİLGİLER. Yüzölçümü: 20 251 kmJ. Baş­kenti ve en büyük kenti: Lyublyana (323 291 nüf.; 1991). TOPLUM YAPISI. Nüfusu (1991 tah.): 1 985 000; nüfus yoğunluğu: KmJ‘ye 5 kişi. Nüfus dağılımı (1991)      :          Kentlerde % 49; kırsal kesimde % 51. Yıl­lık nüfus artış hızı (1991): % 0,3. Resmî dili: Slo­vence. Başlıca dinler: Katolik. EĞİTİM VE SAĞLIK. Okuma yazma oranı ...

TARİH yy’da güney İslav halklarından Slovenlerin yerleştik­leri günümüzdeki Slovenya toprakları, VIII. yy’da Al­manların egemenliğine girdi. XIII. yy. ile Birinci Dünya Savaşı arasında Avusturya-Macaristan İmparatorlu­ğuma bağlı kalıp, 1918’de Yugoslavya Krallığı’na katıl­dı. İkinci Dünya Savaşı’nda Alman, İtalyan ve Macar birlikleri tarafından istila edilip, 1946’da Yugoslav­ya’nın cumhuriyetlerinden biri oldu. 1980 yıllarının so­nunda Yugoslavya’daki merkezî yönetim zayıflamaya başlayınca, bağımsızlığını ilan edip (Temmuz 1990), fe­deral ...

Sluter, Claus Flaman asıllı Fransız heykelcisi (Haarlem 1340-1350’ye d.- Dijon 1405 ya da 1’406). Brüksel’de taş yontucuları loncasına katılan Claus Sluter, 26 yaşında, Atak Philip- Flaman asıllı Fransız ressamı Claus Sluter’in, Champmol manastırında yaptığı heykellerden, ünlü Musa’nın Kuyusu kabartmasından ayrıntı. (Champmol manastırı, Dijon, Fransa.) pe’in sarayında Jean de Marville’in yardımcısı oldu. 1389’da Marville’in ölümüyle boşalan saray heykelcili­ğine getirildi ve o ...

Smetana, Bedrich Çek bestecisi ve piyanocusu (Litomyşl 1824-Prag 1884). Bir süre Lizst’ten ders alan, daha sonra kendi kendini yetiştiren Bedrich Smetana, Prag’da bir müzik okulu açtı. 1856’da, Göteborg Filarmoni Orkestrası’nı yönetmesi için İsveç’e çağrıldı. Prag’a dönünce Ulusal tiyatro’nun orkestra yöneticiliğine getirildi. Yaşamının son yıllarında sağır olup, bir süre sonra bunadı ve bir akıl hastanesinde öldü. Yapıtlarında halk temalarından ve ülkesinin ...

Smith, Adam İskoç iktisatçısı (Kirkcaldy 1723-Londra 1790). Glas- gow ve Oxford üniversitelerinde öğrenim gören Adam Smith, Glasgovv Üniversitesi’nde mantık (1751) ve ah­lâk felsefesi profesörlüğüne getirildi. Serbest mübade­leyi savunup, genç Buccleugh dükünün eğitmenliğine getirildi ve öğrencisiyle birlikte Avrupa’da uzun (1764- 66) bir yolculuk yaparak, Fransa’da ansiklopedicilerle ve fizyokratlarla dostluk kurdu. 1774’te yayınladığı Mil­letlerin Zenginliği (İnquiry into the Nature and Causes of ...

Smith, Bessie____________________________ ABD’li zenci kadın blues şarkıcısı (Chattanooga 1894- Clarksdale 1937). Ma Rainey’le sahneye çıkan Bessie Smith, 1920 yıllarında meslek yaşamının en parlak dö­nemini yaşayarak “blues imparatoriçesi” diye anıldı. Bir otomobil kazasında ölümünü, Edvvard Albee The De- ath of Bessie Smith (Bessie Smith’in Ölümü, 1960) adlı tiyatro oyununda işledi. Başlıca plakları: Down hearted blues (1923); Saint Louis blues (i. Armstrong’la ...

Smith, İan D. Rodezyalı siyasetçi (Selukvve 1919). Milletvekilliğine seçilen (1948) İan Douglas Smith, Rhodesian Front Party’nin kurucuları arasında yeraldı (1961). Başbakan­lığa getirilip (1964), ülkenin bağımsızlığını tek yanlı ola­rak ilan etfr (11 Kasım 1965). Ingiltere’nin ve Üçüncü Dünya ülkelerinin baskılarına direnip, İngiltere’yle sür­dürülen görüşmeler sonuçsuz kalınca, yeni bir Anayasa hazırlatarak cumhuriyet ilan etti (2 Mart 1970). Nisan 1979 seçimlerinden sonra, başbakanlığı ...

Smolensk Rusya’da kent. Dnieper ırmağı kıyısında, Beyaz Rusya sınırı yakınında, Moskova-Varşova yolu üstünde yera­lan, aynı adlı ilin merkezi olan Smolensk’in nüfusu 341 000’dir. Rusya’nın en eski kentlerinden biri olan, adına ilk olarak 862’den kalma metinlerde rastlanan Smolensk, yy’dan kalma kiliseleriyle ve 1600’de yapılmış kremliniyle (surlarla çevrili kale) ünlüdür.

Smollett, Tobias G. İskoç yazarı (Dalquhurn, Dumbartonshire 1721- Livor- no yakını 1771). Glasgovv Üniversitesi’nde tıp öğrenimi gören Tobias George Smollett, 1739’da hekimlik yap­mak, ama aynı zamanda da kendine edebiyat dünya­sında bir yer açmak amacıyla Londra’ya gitti. Her iki amacını da gerçekleştiremeyip, büyük umut bağladığı bir trajedisi hiçbir ilgi görmeyince, askerî cerrah olarak Jamaika’ya gitti. Bir süre sonra Londra’ya dönerek he­kimlik ...

Soares, Mario Portekizli siyasetçi (Lizbon 1924). Birleşik Demokratik Muhalefet hareketinin önderleri arasında yeralan Ma- . rio Soares, birçok kez tutuklanıp, 1970’te Paris’e göç­mek zorunda kaldı. 1973’te Paris’te Portekiz Sosyalist Partisi’ni kurup, genel sekreterliğine seçilerek, Porte­kiz’de Nisan 1974’te yapılan hükümet darbesinden sonra, cunta tarafından geçici hükümetin Dışişleri ba­kanlığına atandı ve “deniz aşırı iller”deki ulusçu hare­ketlerin temsilcileriyle görüşmeleri yürüttü. 1976-1978 arasında başbakanlık ...

Soçi Rusya’da kent. Kafkas dağlarının eteğinde, Karadeniz kıyısında, Gürcistan sınırı yakınında yeralan Soçi’nin nüfusu 337 000’dir. 130 km boyunca uzanan kumsalla­rı ve sağlığa elverişli iklimiyle ülkenin başlıca turizm ve tedavi (sanatoryumlar) merkezi olan kentte, hafif sanayi tesisleri de kurulmuştur.

Soddy, Sir Frederick İngiliz kimyacısı ve fizikçisi (Eastbourne 1877-Brighton 1956). Oxford Üniversitesi’ni bitiren (1898) Sir Frede­rick Soddy, Montreal’de Mc Gill Üniversitesi’nde Rut- herford’la çalışmaya başladı (1900). Londra’da VVilliam Ramsay’in asistanlığına getirilip (1902), atomların par­çalanma mekanizmasını açıkladı; radyoaktif element­lerin soy zincirini gösteren yasayı (Soddy yasası) buldu (1902). Glasgovv (1904-1914), Aberdeen (1914), Ox- ford (1919) üniversitelerinde ders verdi. Üç radyoaktif elementin (toryum ...

Sodoma, İl İtalyan ressamı (Verc-elli, Piemonte 1477-Siena 1549). Bir ayakkabıcının oğlu olan İl Sodoma (asıl adı Giovanni Antonio Razzi’dır), pek tanınmamış bir ressam olan Martino Spunzotti’nin yanına çırak girdi. Milano’ya gi­derek Leonardo da Vinci’nin yapıtlarını inceledikten sonra, 1499 ya da 1500’de Siena’ya yerleşerek, İsa’nın Doğumu ve Haçtan İndiriliş tablolarını yaptı. 1503’te Signorelli’nin yarım bıraktığı Monte Oliveto manastırı­nın fresklerini tamamlamakla görevlendirildi. ...

sodyum Periyodik çizelgenin 1A grubunda yeralan kimyasal element. Simgesi Na, atom sayısı 11, atom ağırlığı 22,9898 olan sodyum, alkali metallerdendir. Isıyı çok iyi iletir. 97,5 °C’ta ergir; 880 °C’ta kaynar. Bu iki sıcaklık arasında, sıvı halde bulunur. Bu nedenle, bazı nükleer santrallarda, özel çelikten yapılmış borularla sıvı halde dolaştırılır ve atom pilinin sağladığı ısı enerjisini iletme görevi yapar. Normal sıcaklıkta, ...

sofistler Eski Yunanistan’da belirli bir konudaki ustalıklarını bilgi­ye dönüştürüp, bu bilgiyi parayla öğreten uzman kişile­re (felsefeciler, hekimler, matematikçiler, vb.) verilen ad. Eflatun, Söyleşiler’inde Sokrates’in ağzından sofist­lerin sözlerinin değersizliğini ve “ahlâksızlıklarını, amaçlarının gerçeğe ulaşmak değil, yalnızca ne pahası­na olursa olsun tartışmayı kazanma isteği olduğunu or­taya koymuş, ondan sonra terim, küçültücü bir anlam­da kullanılmıştır.