kompresör Hava, vb. bir akışkanı istenen basınca kadar sıkıştıran makine. Kompresörlerin en yalın örneği bisiklet pom­pasıdır. Pompanın içindeki ileri geri hareket eden köse­leden piston elle çalıştırılır ve gövdeyi çalıştıran silindi­rin içinde hareket eder. Piston geri çekilince normal ba­sınçta hava silindirin içine dolar. Piston kolu itilince, si­lindirdeki havanın direnci, kösele pistonu gerer ve hava sıkışır. Gövdenin içindeki basınç yeterli düzeye ulaşın­ca, ...

Kongo Ekvator Afrikası’nın batı kesiminde devlet. Kuzeyde Orta Afrika Cumhuriyeti ve Kamerun, doğuda Zaire, güneybatıda Atlas okyanusu ve Cabinda (Angola), batı­da Gabon’la sınırlı olan Kongo (eski Kongo-Brazzavil- le), 1960’a kadar Fransa’nın sömürgelerindenken, o ta­rihte bağımsızlığa kavuşmuştur. YÜZEYŞEKİLLERİ, İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ Kongo, yüzeyşekilleri bakımından beş bölgeye ayrıla-     KONGO CUMHURİYETİ GENEL BİLGİLER. Yüzölçümü: 342 000 km ’. Baş­kenti ve ...

konfüçyüsçülük Konfüçyüs’ün ahlâk felsefesine verilen ad. Yaşadığı dö­nemin bunalımı sırasında, “eskiler”in geleneğine ve Çin’in efsanevi krallarının eski erdemlerine dönmeyi öğütleyenKonfüçyüs’ünöğretisi,ıgök, yer|ve insan ara­sındaki karmaşık bir uyum bütününe dayanan somut bir ahlâktır. Kaynağını, Konfüçyüs ile yakınlarının yaz­dıklarına inanılan “Beş Klasik” adı verilen beş kitap oluş­turur. Uzun süre Çinli “okur-yazarların” kültür temelini oluşturan söz konusu kitaplarda, ünlü yin-yang kuramı yeralır. Doğada erkek, ...

Konfüçyüs Çin’li filozof (Şandung İ.Ö. 552’ye d.-ay.y. İ.Ö. 479’a d.). Konfüçyüsçülüğün kurucusu olan, öğretisi İ.Ö. IV. ve III. yy’larda önemli ölçüde gelişen, İ.Ö. II. ve (. yy’larda da Çin’in resmî dini haline gelen (Bk. KON- FÜÇYÜSÇÜLÜK) Konfüçyüs (Konfuçius da denir; Çin­ce Kongziya da Kongfuzi), bir yenilikçi sayılmaya karşı çıkmış yalnızca bir “devam ettirici” olmak istemiştir. O da Buddha gibi, yazılı ...

Konfederasyon Devletleri ABD’de Ayrılık Savaşı sırasında Güney eyaletlerinin (Güneyliler) Federal hükümete (Kuzeyliler) karşı oluş­turdukları birlik. Nisan 1861 ‘e doğru, yedi güney eyale­tinin oluşturdukları konfederasyona, Nisan 1861’de Ayrılık Savaşı’nın başlamasından sonra, dört eyalet da­ha katılmış, 1865 ilkbaharında Konfedarasyon Devlet­leri ordusunun teslim olmasından sonra, 12 yıl süren bir yeniden yapılanma süreci içinde, Güney eyaletleri ye­niden ABD’nin eyaletleri haline gelmişlerdir.

kondor Çok ender rastlanan iki akbaba türünün ortak adı. Gü­nümüzde yaşayan en iri uçucu kuşlar olan kondorlar çok iri, siyah ve beyaz tüylü, başları ve boyunları çıplak kuşlardır; leşle beslenirler. Kaliforniya akbabasının (Gymnogps californianus) anayurdu San Joaquin vadi­sidir. Tepeli akbaba ya da And dağları akbabasının (Vul- turgryphus) anayurdu Güney Amerika’nın batı ve gü­ney kesimleridir. Ağırlığı 9-11 kg’ı, uzunluğu 1,5 m’yi, ...

konçerto Orkestra ile bir ya da birkaç solocu çalgı için yazılmış müzik yapıtı. Konçerto terimi, başlangıçta birkaç sesin ya da çalgılar eşliğinde birkaç sesin “birlikteliği”™ anla­tırken (dinsel ya da din dışı, yarı insan sesi,yarı çalgı için yapıtlar), XVII. yy. başlarında bütünüyle çalgılar için bir müzik türüne dönüşmüş ve üç ayrı çeşit konçerto yazıl­maya başlanmıştır: Birbirine karşıt olarak çalan çalgı gruplarını, ...

kompresör Kaliforniya akbabasının (G. californianus) doğadaki son örneği 1987’de yokolmuştur. O tarihten bu yana, yalnızca hayvanat bahçelerinde yaşamaktadır. Hava, vb. bir akışkanı istenen basınca kadar sıkıştıran makine. Kompresörlerin en yalın örneği bisiklet pom­pasıdır. Pompanın içindeki ileri geri hareket eden köse­leden piston elle çalıştırılır ve gövdeyi çalıştıran silindi­rin içinde hareket eder. Piston geri çekilince normal ba­sınçta hava silindirin içine dolar. Piston ...

kompleks Psikanalizde, duygu yüklü ve kısmen ya da bütünüyle bastırılmış bellek öğeleri bütünü. Kompleks terimi ilk olarak 1906’da Cari Jung tarafından, şizofrenlerin dü­şünce ve davranışlarına ilişkin çözümlemelerde kulla­nılmıştır. Kompleksler, genellikle erken çocukluk dö­neminde ortaya çıkar, ama kişinin erişkinlik deneyimle­ri ve tutumu üstünde belirleyici etki yaparlar. Çok bilinen bir kompleks örneği, Alfred Adler’in aşa­ğılık kompleksidir (“eksiklik karmaşası”da denir). Ad- ler’e göre, ...

kompakt disk İşitsel, görsel ya da metinsel gereçlerin depo edilebile­ceği lazer okumalı (optik okumalı terimi de kullanılır) veri depolama aygıtı. Günümüze kadar, özellikle stero- fonikses kaydı için kullanılan kompakt diskin (CD) gele­neksel gramofon plağına kayıt yönteminden temel far­kı, analog biçim yerine, sayısal (dijital) biçimde bilgi de-Bir kompakt diskçalarda, geleneksel pikapta kullanılan pikap kolunun ve okuma kafasının yerini, lazerden gelen ışık ...

YÜZEYŞEKİLLERİ, TOPLUM YAPISI VE EKONOMİ Büyük bölümü dağlarla kaplı olan yanardağ kökenli Ko­mor adalarında, yeraltı gelir kaynakları yok denecek ka­dar azdır. Bitki örtüsü ve hayvan topluluğu Madagas- kar’dakiyle aşağı yukarı aynıdır. Tropikal iklim etkisin­deki ülkede, muson mevsimi kasımdan nisana kadar sürer ve yıllık yağış tutarı 109 – 551 cm arasında değişir. Komor adaları halkı Afrikalı, Madagasgarlı ve Arap karışımı bir ...

Komoriar Madagaskar ile Afrika kıtası arasındaki Mozambik kana­lında yeralan Komor adaları üstünde kurulu devlet. Bü­yük Komor, Anjouan ve MohelLO 977’de adları sırasıy­la Ngazidja, Ndzouani ve Moili olarak değiştirildi) adlı üç büyük ada ile çok sayıda adacık ve kayalık üstünde yeralan Komorlar’ın başkenti Moroni, Büyük Komor adasındadır. Komor adalarının dördüncü büyük adası Mayotte, 1976’da Fransız yönetiminde kalmayı seç­miştir.

komodo ejderi Varangiller ailesinden en büyük kertenkele türü (Bil. a. Türk ressamı (Çorum 1941). İstanbul Devlet Güzel Sa­natlar Akademisi Bedri Rahmi atölyesinde öğrenim gö­ren (1960-1967) Kornet (asıl adı Mehmet Cürkan Coş­kun’ dur), İstanbul Uluslararası Kültür Şenliği’nde ikinci­lik ödülü alıp (1969), bir süre Akademi’de asistanlık yaptı ve 1972’de Paris’e gönderildi. İlk dönemindeki F. ilk dönemindeki yapıtlarında bireyin iç dünyasından yola çıkarak ...

Komintern SSCB Komünist Partisi’nin önderliğinde kurulan dünya komünist partileri örgütü. Mart 1919’da Moskova’da Vladimir İlyiç Lenin’in yakın dönemde gerçekleşeceği­ne inandığı “Avrupa devrimi”ne yol göstermek amacıy­la kurulan Komintern (ya da Komünist Enternasyonal), başka ülkelerin komünist partilerini Sovyet Komünist Partisi’nin yönetimine sokarak, bu partilerin uygulaya­cakları siyasetleri belirledi ve parti disiplini, propagan­da, komünist yandaşı sendikalar, vb. kuruluşların örgüt­lenmesi işleriyle uğraştı. Mayıs 1943’te SSCB’nin ...

Kominform Eylül 1947’de kurulan komünist partileri örgütü. Adı Komünist ve İşçi Partileri Enformasyon Bürosu’nun kı­saltması olan, 1943’te dağıtılmış Komintern’in yerini alan örgütün üyeleri SSCB, Bulgaristan, Romanya, Ma­caristan, Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya, Fransa ve İtalya komünist partileriydi. İlk merkezi, Belg- rad’dayken, Yugoslavya’nın Sovyet egemenliğine di­renmesi yüzünden örgütten çıkarılması üstüne, 1948’de Bürkeş’e (Romanya)taşındı. 17Nisan 1956’da dağıtıldı.

Kornet Bacon’dan etkilendiği çağdaş insanın umutsuzluk ve dramını yansıtan tablolarından sonra, 1975’ten başla­yarak fantastik bir mekân kurgusunda insanın yabancı­laşması, yalnızlık, özlem gibi temaları işledi. Paris, Lo­zan, Viyana ve İstanbul’da (1977) kişisel sergiler düzen­ledi. Yaşamını sürdürdüğü Paris’te 1983’te iki, 1985’te de bir kişisel sergi açıp, 1982’de Basel Fuarı’nda, 1984’te Paris’te Dekoratif Sanatlar müzesinde (çağrılı olarak), 1987’de Paris FİAC’ta, 1988’de Seul’de düzen­lenen ...

Komarov, Vladimir Sovyet kozmonotu (Moskova 1927-uzayda 1967). Uçak mühendisliği öğrenimi görüp, Sovyet Hava Kuv­vetlerinde jet pilotluğu yapan Vladimir Komarov, 1960’ta kozmonot seçildi, ilk birden çok mürettebatlı uzay uçuşunda Voshod/’in komutanlığını yapıp (12-13 Ekim 1964), Soyuz uzay gemisiyle dünya çevresinde bir yörüngeye oturtuldu (22 Nisan 1967). Yer’e dönüş­te, bir kaza sonucu öldü (uzay uçuşunda ölen ilk kişidir).

Komandor adaları Bering denizinde Rusya’ya bağlı takımada. Kamçatka yarımadasının 127 km doğusunda yeralan Komandor adalarının (Rusça Komandorskiye Ostrava), yüzölçü­mü 1 850 km2‘dir. Başlıca adaları olan Beringva’da (Be­ring adası) ve Mednıy’da yaşayan halk, Ruslar ve Eski- molardan oluşur; en büyük yerleşme merkezi Nikols- koye’dir. Yıllık sıcaklık ortalamasının 3 °C, yıllık yağış tu­tarının da 500 mm olduğu adalarda, başlıca gelirkayna- ğı balıkçılıktır.

Kinikler İ.Ö. IV. yy’da Antisthenes’in kurduğu felsefe okuluna bağlı filozoflara verilen ad. Başlıca temsilcileri, okulun kurucusu Anthistenes’in yanı sıra Sinoplu Diogenes olan kinikler, maddi mallardan ve lüksten el çekip do­ğaya dönmeyi, kişinin beden isteklerini gemlenmesini savunuyorlardı. Görüşleri daha sonra, stoacı filozofları büyük ölçüde etkiledi.

Tennessee 1968). Boston Universitesi’nde telsefe dok­torasını tamamlayan (195 S) Martin Luther King, bir yan­dan da Montgomerv’de (Alabama) başlamış olduğu (1954) rahipliği sürdürdü. Montgomery’de beyazların bir zenci kadına otobüste hakaret etmeleri üstüne, .381 gün süren bir “otobüs boykotu” uygulatıp (1955), yük­sek mahkemenin kamu taşıt araçlarında ırk ayırımını kaldıran bir karar almasını sağladı. Zencilere medeni haklar tanınması için savaşıma önderlik edip, Güneyli ...